Admiralicja brytyjska

Admiralicja (ang. Admiralty) – nazwa dowództwa brytyjskiej Królewskiej Marynarki Wojennej (Royal Navy). Będąca w przeszłości niezależną instytucją, obecnie Admiralicja (Admiralty Board – Rada Admiralicji) jest departamentem Ministerstwa Obrony Wielkiej Brytanii odpowiedzialnym za sprawy Marynarki Królewskiej.

Historia Admiralicji brytyjskiej

Flaga lorda wielkiego admirała

Urząd admirała Anglii (Admiral of England) lub lorda admirała, a później lorda wysokiego admirała (Lord High Admiral) został utworzony około 1400. W 1546 król Henryk VIII ustanowił Radę Marynarki (Council of the Marine, następnie Navy Board). Jej zadaniem było nadzorowanie administracyjnych spraw służby morskiej. Operacyjna kontrola nad marynarką pozostawała zadaniem Lorda Wysokiego Admirała.

W 1628 Karol I przekazał urząd Lorda Wysokiego Admirała nowo utworzonej komisji, na skutek czego kontrola nad marynarką wojenną przeszła w ręce ciała kolegialnego w postaci Rady Admiralicji (Board of the Admiralty). Kontrola nad marynarką wojenną była następnie przekazywana kilka razy od Komisji do Lorda Wysokiego Admirała i na odwrót do 1709, kiedy kompetencje Lorda Wysokiego Admirała ostatecznie zostały powierzone Komisji Admiralicji.

Komisja Admiralicji składała się z admirałów (znanych jako Morscy Lordowie – Sea Lord) i cywilnych lordów – polityków. Merytoryczny (wojskowy) zwierzchnik brytyjskiej marynarki wojennej Royal Navy był (i wciąż jest) nazywany Pierwszym Morskim Lordem (First Sea Lord). Cywilny minister przewodniczący Komisji był nazwany Pierwszym Lordem Admiralicji (First Lord of the Admiralty).

Do 1707 funkcjonowało też stanowisko Lorda Wysokiego Admirała Szkocji, ale po akcie unii zostało włączone do admiralicji brytyjskiej.

W 1831 Rada Marynarki (Navy Board), zajmująca się sprawami administracyjnymi, została zniesiona jako oddzielna jednostka, a jej obowiązki i zadania zostały przekazane Radzie Admiralicji (Board of Admiralty).

Okres wojen światowych

W swojej ukształtowanej postaci Admiralicja spełniała rolę zarówno ministerstwa marynarki, jak i jej dowództwa operacyjnego. Admiralicji podlegała również budowa okrętów oraz państwowe stocznie i składy uzbrojenia[1]

Podczas II wojny światowej, Rada Admiralicji składała się z 15 członków. Składała się z 10 oficerów marynarki (5 lordów morskich i 5 asystentów), 3 polityków i 2 urzędników cywilnych:[1]

  • Pierwszy lord Admiralicji (First Lord of the Admiralty) – cywilny polityk, przewodniczący Rady, główny reprezentant spraw marynarki w Parlamencie.
  • Sekretarz Parlamentarny i Finansowy – członek Izby Gmin, odpowiedzialny za kwestie finansowania i kontraktów, zastępca Pierwszego Lorda Admiralicji w Parlamencie.
  • Cywilny Lord (Civil Lord) – członek Izby Lordów lub Izby Gmin, odpowiedzialny głównie za kwestie budynków i zakładów należących do Marynarki.
  • Pierwszy Lord Morski (First Sea Lord) – faktyczny dowódca floty i szef jej sztabu, główny doradca morski rządu, zwykle w stopniu Admirała Floty.
  • Drugi Lord Morski – odpowiadał za sprawy personalne.
  • Trzeci Lord Morski (tzw. Kontroler) – odpowiadał za sprawy materiałowe, w tym budowę i rozwój okrętów i uzbrojenia
  • Czwarty Lord Morski – odpowiadał za logistykę i zaopatrzenie floty.
  • Piąty Lord Morski – odpowiadał za lotnictwo morskie (urząd utworzony w 1937).
  • Zastępca szefa sztabu morskiego – odpowiadał za wywiad i planowanie operacyjne.
  • 4 asystentów szefa sztabu morskiego – odpowiedzialni m.in. za prowadzenie operacji, zwalczanie min, obronę wybrzeża, szkolenie itp.
  • Kontroler budowy i napraw statków – stanowisko cywilne, odpowiadał za budowę i naprawy statków transportowych dla potrzeb transportu w czasie wojny.
  • Stały sekretarz – urzędnik cywilny, odpowiadał za sekretariat.

Admiralicja miała kompetencje do wydawania rozkazów dowódcom okrętów lub związków taktycznych lub operacyjnych, lecz nie dochodziło do tego często; na ogół respektowano zasadę, że dowódca na miejscu może sam ocenić sytuację w lepszym stopniu[1].

Czasy obecne

W 1964 Admiralicja została podłączona pod Ministerstwo Obrony, łącznie z Urzędem Wojny (War Office) i Ministerstwem Lotnictwa (Air Ministry). W rozszerzonym Ministerstwie Obrony znajdują się: nowa Komisja Admiralicji (Admiralty Board), Komisja Armii (Army Board) i Komisja Sił Powietrznych (Air Force Board), każda kierowana przez Sekretarza Stanu Obrony.

Tytuł Lorda Wysokiego Admirała Zjednoczonego Królestwa (Lord High Admiral of the United Kingdom) jest obecnie powierzony władcy brytyjskiemu. Jednakże, wciąż mianowani są Wiceadmirał i Kontradmirał Zjednoczonego Królestwa (Vice-Admiral i Rear-Admiral of the United Kingdom).

Lordowie Wysocy Admirałowie (Lord High Admiral), 1413–1628

Lordowie Wysocy Admirałowie i Pierwsi Lordowie Admiralicji, 1628–1709

  • Richard Weston, 1. hrabia Portland (First Lord of the Admiralty) 1628–1635
  • Robert Bertie, 1. hrabia Lindsey (First Lord of the Admiralty) 1635–1636
  • William Juxon, biskup Lincoln (First Lord of the Admiralty) 1636–1638
  • Algernon Percy, 10. hrabia Northumberland (Lord High Admiral do 1642, później First Lord of the Admiralty) 1638–1643
  • Francis Cottington, 1. baron Cottington 1643–1646
  • vacat 1646–1660
  • Jakub Stuart, 1. książę Yorku (Lord High Admiral) 1660–1673
  • Król Karol II (Lord High Admiral) 1673
  • Książę Rupert Reński, 1. książę Cumberland (Lord High Admiral) 1673–1679
  • sir Henry Capell (First Lord of the Admiralty) 1679–1681
  • Daniel Finch, 2. hrabia Nottingham (First Lord of the Admiralty) 1681–1684
  • Król Karol II (Lord High Admiral) 1684–1685
  • Król Jakub II (Lord High Admiral) 1685–1688
  • Król Wilhelm III Orański (1689) (Lord High Admiral) 1688-1689
  • Arthur Herbert, 1. hrabia Torrington (Lord High Admiral do 1689, później First Lord of the Admiralty) 1689-1690
  • Thomas Herbert, 8. hrabia Pembroke (First Lord of the Admiralty) 1690-1692
  • Charles Cornwallis, 3. baron Cornwallis of Eye (First Lord of the Admiralty) 1692-1693
  • Anthony Carey, 5. wicehrabia Falkland (First Lord of the Admiralty) 1693-1694
  • Edward Russell, 1. hrabia Orford (First Lord of the Admiralty) 1694-1699
  • John Egerton, 3. hrabia Brigwater (First Lord of the Admiralty) 1699–1701
  • Thomas Herbert, 8. hrabia Pembroke (Lord High Admiral) 1701-1702
  • Książę Jerzy Duński (Lord High Admiral) 1702-1708
  • Królowa Anna (Lord High Admiral) 1708
  • Thomas Herbert, 8. hrabia Pembroke (Lord High Admiral) 1708-1709

Pierwsi Lordowie Admiralicji (First Lord of the Admiralty), od 1709

Admirałowie Floty (Admiral of the Fleet), 1795-1827

Pierwsi Lordowie Morscy (First Sea Lord), od 1828

  • sir George Cockburn 1828-1830
  • sir Thomas Hardy 1830-1834
  • sir George Dundas 1834
  • sir Charles Adam 1834
  • sir George Cockburn 1834-1835
  • sir Charles Adam 1835-1841
  • sir George Cockburn 1841-1846
  • sir William Parker 1846
  • sir Charles Adam 1846-1847
  • sir James Dundas 1847-1852
  • Maurice Berkeley, 1. baron FitzHardinge 1852
  • Hyde Parker 1852-1854
  • Maurice Berkeley, 1. baron FitzHardinge 1854-1857
  • sir Richard Saunders Dundas 1857-1858
  • sir William Martin 1858-1859
  • sir Richard Saunders Dundas 1859-1861
  • sir Frederick Grey 1861-1866
  • sir Alexander Milne 1866-1868
  • sir Sydney Dacres 1868-1872
  • sir Alexander Milne 1872-1876
  • sir Hastings Yelverston 1876-1877
  • sir George Wellesley 1877-1879
  • sir Astley Cooper-Key 1879-1885
  • Arthur Hood 1885-1886
  • sir John Hay(ang.) 1886
  • Arthur Hood 1886-1889
  • sir Vesey Hamilton 1889-1891
  • sir Anthony Hoskins 1891-1893
  • sir Frederick Richards 1893-1899
  • Walter Kerr 1899-1904
  • sir John Fisher 1904-1910
  • sir Arthur Wilson 1910-1911
  • sir Francis Bridgeman 1911-1912
  • Książę Ludwik Aleksander von Battenberg 1912-1914
  • sir John Fisher 1914-1915
  • sir Henry Jackson 1915-1916
  • John Jellicoe, 1. hrabia Jellicoe 1916-1917
  • Rosslyn Erskine-Wemyss, 1. baron Wester Wemyss 1917-1919
  • David Beatty, 1. hrabia Beatty 1919-1927
  • sir Charles Madden 1927-1930
  • sir Frederick Field 1930-1933
  • Ernle Chatfield, 1. baron Chatfield 1933-1938
  • sir Roger Backhouse 1938–1939
  • sir Dudley Pound 1939-1943
  • Andrew Cunningham, 1. wicehrabia Cunningham of Hyundhope 1943-1946
  • sir John Henry Dacres Cunningham 1946-1948
  • Bruce Fraser, 1. baron Fraser of North Cape 1948-1951
  • sir Rhoderick McGrigor 1951-1955
  • Louis Mountbatten, 1. hrabia Mountbatten of Burma 1955-1959
  • sir Charles Lambe 1959-1960
  • sir Caspar John 1960-1963
  • sir David Luce 1963-1966
  • sir Varyl Begg 1966-1968
  • sir Michael Lefanu 1968-1970
  • Peter Hill-Norton, 1. baron Hill-Norton 1970-1971
  • sir Michael Pollock 1971-1974
  • sir Edward Ashmore 1974-1977
  • Terence Lewin, 1. baron Lewin 1977-1979
  • sir Henry Leach 1979-1982
  • John Fieldhouse, baron Fieldhouse 1982-1985
  • sir William Staveley 1985-1989
  • sir Julian Oswald 1989-1993
  • sir Benjamin Bathurst 1993-1995
  • sir Jock Slater 1995-1998
  • sir Michael Boyce 1998–2001
  • sir Nigel Essenhigh 2001–2002
  • sir Alan West 2002–2006
  • sir Jonathon Band 2006–2009
  • sir Mark Stanhope 2009–2013
  • sir George Zambellas 2013–2016
  • sir Philip Jones (admirał) 2016-

Przypisy

  1. ↑ a b c Brian Lavery: Churchill's Navy: The Ships, Men and Organisation, 1939–1945, Conway Maritime Press Ltd, ISBN 1-84486-035-3, s. 23-27
Admiralicja brytyjska
Lordowie Wysocy Admirałowie
1413–1628
  • Thomas Beaufort, książę Exeter (1413–1426)
  • Jan Lancaster (1426–1435)
  • John Holland, 2. książę Exeter (1435–1447)
  • William de la Pole, 1. książę Suffolk (1447–1450)
  • Henry Holland, 3. książę Exeter (1450–1461)
  • William Neville, 1. hrabia Kentu 1462
  • Ryszard III York (1462–1470)
  • Richard Neville (1470–1471)
  • Ryszard III York (1471–1483)
  • John Howard, 1. książę Norfolk (1483–1485)
  • John de Vere (1485–1513)
  • Edward Howard 1513
  • Thomas Howard (1513–1525)
  • Henryk FitzRoy (1525–1536)
  • William Fitzwilliam, 1. hrabia Southampton (1536–1540)
  • John Russell (1540–1542)
  • Edward Seymour (1542–1543)
  • John Dudley (1543–1547)
  • Tomasz Seymour (1547–1549)
  • John Dudley (1549–1550)
  • Edward Clinton, 1. hrabia Lincoln (1550–1554)
  • William Howard, 1. baron Howard of Effingham (1554–1558)
  • Edward Clinton, 1. hrabia Lincoln (1558–1585)
  • Charles Howard (1585–1619)
  • George Villiers (1619–1628)
Lordowie Wysocy Admirałowie
i Pierwsi Lordowie Admiralicji
1628–1709
Pierwsi Lordowie Admiralicji
od 1709
Admirałowie Floty
1795-1827
Pierwsi Lordowie Morscy
od 1828
  • George Cockburn (1828–1830)
  • Thomas Hardy (1830–1834)
  • George Dundas 1834
  • Charles Adam 1834
  • George Cockburn (1834–1835)
  • Charles Adam (1835–1841)
  • George Cockburn (1841–1846)
  • William Parker 1846
  • Charles Adam (1846–1847)
  • James Dundas (1847–1852)
  • Maurice Berkeley 1852
  • Hyde Parker (1852–1854)
  • Maurice Berkeley (1854–1857)
  • Richard Saunders Dundas (1857–1858)
  • William Martin (1858–1859)
  • Richard Saunders Dundas (1859–1861)
  • Frederick Grey (1861–1866)
  • Alexander Milne (1866–1868)
  • Sydney Dacres (1868–1872)
  • Alexander Milne (1872–1876)
  • Hastings Yelverston (1876–1877)
  • George Wellesley (1877–1879)
  • Astley Cooper-Key (1879–1885)
  • Arthur Hood, 1. baron Hood of Avalon (1885–1886)
  • John Hay 1886
  • Arthur Hood, 1. baron Hood of Avalon (1886–1889)
  • Vesey Hamilton (1889–1891)
  • Anthony Hoskins (1891–1893)
  • Frederick Richards (1893–1899)
  • Walter Kerr (1899–1904)
  • John Arbuthnot Fisher (1904–1910)
  • Arthur Wilson (1910–1911)
  • Francis Bridgeman (1911–1912)
  • Louis Mountbatten (1912–1914)
  • John Arbuthnot Fisher (1914–1915)
  • Henry Jackson (1915–1916)
  • John Jellicoe, 1. hrabia Jellicoe (1916–1917)
  • Rosslyn Erskine-Wemyss, 1. baron Wester Wemyss (1917–1919)
  • David Beatty, 1. hrabia Beatty (1919–1927)
  • Charles Madden (1927–1930)
  • Frederick Field (1930–1933)
  • Ernle Chatfield (1933–1938)
  • Roger Backhouse (1938–1939)
  • Dudley Pound (1939–1943)
  • Andrew Cunningham (1943–1946)
  • John Henry Dacres Cunningham (1946–1948)
  • Bruce Fraser (1948–1951)
  • Rhoderick McGrigor (1951–1955)
  • Louis Mountbatten (1955–1959)
  • Charles Lambe (1959–1960)
  • Caspar John (1960–1963)
  • David Luce (1963–1966)
  • Varyl Begg (1966–1968)
  • Michael Lefanu (1968–1970)
  • Peter Hill-Norton, 1. baron Hill-Norton (1970–1971)
  • Michael Pollock (1971–1974)
  • Edward Ashmore (1974–1977)
  • Terence Lewin, 1. baron Lewin (1977–1979)
  • Henry Leach (1979–1982)
  • John Fieldhouse, baron Fieldhouse (1982–1985)
  • William Staveley (1985–1989)
  • Julian Oswald (1989–1993)
  • Benjamin Bathurst (1993–1995)
  • Jock Slater (1995–1998)
  • Michael Boyce (1998–2001)
  • Nigel Essenhigh (2001–2002)
  • Alan West (2002–2006)
  • Jonathon Band (2006–2009)
  • Mark Stanhope (2009–2013)
  • George Zambellas (2013–2016)
  • Philip Jones (od 2016)

Media użyte na tej stronie

Flag of the Lord High Admiral of the United Kingdom.svg
Flag of the Lord High Admiral of the United Kingdom.