Adnan Chajr Allah

Adnan Chajr Allah, w pełnym brzmieniu Adnan Chajr Allah Talfa, ar. عدنان خير الله طلفاح (ur. 1937^[1] lub w 1940^[2] w Tikricie, zm. 4 maja 1989) – iracki wojskowy i polityk związany z partią Baas.

Życiorys

Ukończył studia na Akademii Wojskowej w Bagdadzie oraz studia na wydziale prawa i polityki Uniwersytetu Bagdadzkiego. Do partii Baas przystąpił jeszcze w szkole średniej, w wieku szesnastu lat^[2]. Był zawodowym wojskowym^[1]. W 1959 był po raz pierwszy aresztowany po tym, gdy iraccy baasiści usiłowali zamordować premiera Iraku Abd al-Karima Kasima^[2]. Zwolniony z więzienia, brał udział w przygotowywaniu kolejnych dwóch zamachów stanu zorganizowanych przez iracką partię Baas: w lutym 1963 oraz w lipcu 1968^[2].

Był pasierbem Ahmada Hasana al-Bakra, mężem jego córki^[3], kuzynem Saddama Husajna i zarazem bratem jego pierwszej żony Sadżidy. Koneksje rodzinne pozwoliły mu szybko awansować w elicie władzy ukształtowanej po przejęciu władzy przez baasistów w 1968. W 1977 Ahmad Hasan al-Bakr przekazał mu piastowane wcześniej stanowisko ministra obrony. Rok później Chajr Allah otrzymał awans na stopień generalski^[4]. W 1977 wszedł również do Przywództwa Regionalnego irackiej partii Baas, a następnie do Rady Rewolucyjnych Dowódców, formalnie najwyższego organu sprawującego władzę w Iraku. Do Rady Rewolucyjnych Dowódców był wybierany ponownie w 1979 i w 1982^[5].

Po tym, gdy władzę dyktatorską w Iraku objął Saddam Husajn, marginalizując al-Bakra i innych działaczy partii Baas, Adnan Chajr Allah należał do ścisłej elity politycznej kraju, tworzonej przede wszystkim przez najbliższą rodzinę Saddama Husajna i jego powinowatych^[3][6]. Jako minister obrony kontrolował armię i zapewniał, że będzie ona lojalna wobec Saddama Husajna^[7]. Ministrem obrony Iraku i członkiem Przywództwa Regionalnego partii pozostawał do śmierci w wypadku helikoptera podczas burzy piaskowej w pobliżu Basry w 1989. Wersja o katastrofie helikoptera została oficjalnie przyjęta, budziła jednak kontrowersje^[3]. Sugerowano, że w rzeczywistości Saddam Husajn nakazał jego zabójstwo, gdyż mężczyźni pokłócili się w sprawie rodzinnej^[2]. Spekulowano również, że Adnan Chajr Allah mógł spiskować przeciwko prezydentowi^[6]. Według Charlesa Trippa oskarżenia te miały pewne podstawy, a spór rodzinny tym bardziej skłonił Saddama Husajna do podjęcia decyzji o jego zamordowaniu^[8].

Przypisy

Bibliografia

• Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2009. ISBN 978-0-691-15793-1.
• Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003. ISBN 1-86064-622-0.
• EdmundE. Ghareeb EdmundE., Historical Dictionary of Iraq, BethB. Dougherty, Lanham, Md.: Scarecrow Press, 2004, ISBN 978-0-8108-6568-6, OCLC 176876157 .