Adolf Dietzius

Adolf Dietzius

Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1852 Jarosław
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 1920 Jarosław
Burmistrz Jarosławia
Okres	od 12 stycznia 1891 do 21 listopada 1918
Przynależność polityczna	ND
Poprzednik	Ferdynand Pawlikowski (jako naczelnik)
Następca	Kazimierz Krzanowski
wiceprezes Rady powiatu w Jarosławiu
Okres	od 19 listopada 1897 1913 do 4 stycznia 1912 21 stycznia 1918
Poprzednik	Władysław Jahl Ignacy Rychlik
Następca	Ignacy Rychlik Mieczysław Lisiński
wiceprezes Towarzystwa Gimnastycznego ,,Sokół” w Jarosławiu
Okres	od 1899 do 1903
Poprzednik	Ernest Ganther
Następca	Marian Julian Fontana
prezes Towarzystwa bursa Mikołaja Kopernika w Jarosławiu
Okres	od 1903 do 1912
Poprzednik	Stanisław Siemieński-Lewicki
Następca	Ignacy Rychlik
poseł do Rady Państwa w Wiedniu
Okres	od 1907 do 1911
dyrektor Miejskiej Kasy Oszczędności w Jarosławiu
Okres	od 1896 do 1920
Następca	Juliusz Strisower
Odznaczenia

Adolf Dietzius (ur. 7 listopada 1852 w Jarosławiu, zm. 27 stycznia 1920 w Jarosławiu) – lekarz, burmistrz Jarosławia i poseł do parlamentu wiedeńskiego.

Życiorys

Urodził się 7 listopada 1852 roku w Jarosławiu w wielodzietnej rodzinie jak piąte dziecko Karola i Józefiny Dietzius (z domu Hawel). Jego ojciec był naczelnikiem poczty jarosławskiej. W 1872 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Przemyślu^[1]. Odbył studia wydziale lekarskim Uniwersytetu w Wiedniu. Po ich ukończeniu powrócił w 1878 roku do Jarosławia, gdzie pracował jako lekarz: medycyny, ogólny, powiatowy, kolejowy i miejski.

Od 1883 roku zasiadał w Radzie miejskiej, zaś w 1891 roku wybrany został na burmistrza Jarosławia (radnego rady powiatu), pozostając na tym stanowisku do 1918 roku. Za jego kadencji niemal po stuletniej przerwie w 1884 roku otwarto gimnazjum, a niedługo potem szkołę realną. Wybudowany został m.in. okazały gmach „Sokoła” oraz budynki Straży Ogniowej, Dyrekcji Skarbu, poczty, starostwa i bursy szkolnej. Powstał nowe ulice: Poniatowskiego, Królowej Jadwigi, Kraszewskiego, Kościuszki, Głowackiego i Racławicka. Prowadził politykę polegającą na podniesieniu stanu zdrowia mieszkańców. Budowano nowe i remontowano stare studnie publiczne i rozbudowano miejską sieć kanalizacyjną. W 1900 roku założono park miejski na Olszanówce, na którego terenie w 1908 roku odbyła się wystawa przemysłowa i rolnicza, w 1902 wybudowano miejski szpital powszechny, zaś w 1905 roku założono Nowy Cmentarz. W 1901 roku otrzymał honorowe obywatelstwo miasta. Dbał o rozwój oświaty. Za jego rządów powstały: szkoła realna, prywatne kursy seminaryjne, Prywatne Gimnazjum Żeńskie, Szkoła Rzemiosł Budowlanych, szkoła muzyczna przy Towarzystwie Muzycznym im. Chopina. Wyrazem uznania dla jego osiągnięć na stanowisku burmistrza był wybór na wiceprezesa Rady Powiatowej (1897-1912, 1913-1918)i do Rady Państwa (1907–1911). Piastując godność posła do Rady Państwa zabiegał o sprawy miasta u ówczesnych władz państwowych.

Podeszły wiek, niedomagania zdrowotne i problemy z dostosowaniem się do zmieniających warunków powojennych sprawiły, że w 1918 złożył urząd burmistrza. Obok tej funkcji piastował również stanowisko zastępcy marszałka jarosławskiej Rady powiatowej oraz był założycielem i dyrektorem Kasy Oszczędności. Pełnił wiele funkcji społecznych m.in. w 1894 roku zastępcy prezesa Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Jarosławiu, członka c.k. Rady Szkolnej okręgowej w Jarosławiu, delegata zachodnio-galicyjskiej Izby Lekarskiej w Krakowie do c.k. Krajowej Rady Zdrowia, prezesa Towarzystwa jarosławskiej Ochotniczej Straży Ogniowej oraz przewodniczącego Stałej Komisji Zdrowia Miejskiego. Żonaty z Eugenią z Ossolińskich (zm. 1916) i Jadwigą z Kopystyńskich. Był fundatorem domu dla sierot i ubogich przy ul. Grunwaldzkiej. Zmarł 27 stycznia 1920 w Jarosławiu. Pochowany jest na Nowym Cmentarzu w Jarosławiu.

Odznaczenia i wyróżnienia

• Kawaler Orderu Franciszka Józefa – Austro-Węgry (1906)^[2]
• Order Korony Żelaznej III Klasy – Austro-Węgry (za pracę obywatelską i społeczną na stanowisku burmistrza i lojalny stosunek do rządu austriackiego)
• Honorowa godność członka Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Jarosławiu (za okazywanie polskich uczuć narodowych oraz popieranie polskich organizacji i stowarzyszeń)

Przypisy

Zobacz też

• Rada Miasta Jarosławia
• Honorowi obywatele Jarosławia
• XI kadencja austriackiej Rady Państwa
• Internat Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Jarosławiu
• Park miejski im. Bohaterów Monte Cassino w Jarosławiu
• Nowy Cmentarz w Jarosławiu
• Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Jarosławiu

Bibliografia

• Księga ochrzczonych w latach 1833–1861
• Dr. Adolf Dietzius, „Tygodnik Jarosławski” z 1920
• Mieczysław Orłowicz, Jarosław, jego przeszłość i zabytki, przewodnik ilustrowany, Lwów–Warszawa 1921
• Odpis testamentu ogłoszonego z woli Adolfa Dietziusa 30 stycznia 1920
• Andrzej Wondaś, Szkice do dziejów Jarosławia, Jarosław 1936
• A. Szczurowski, Skorowidz powiatu
• Księga ślubów w latach 1907–1953
• Kronika, „Express Jarosławski” z 1937
• Witold Ziembicki, Dietzius Adolf, Polski Słownik Biograficzny, Kraków 1939