Adolf Gużewski

Adolf Konrad Gużewski h. Lubicz^[1] (ur. 19 lutego 1874 w Dyrwianach na Litwie, zm. 21 marca 1920 tamże^[2]) – polski kompozytor, pianista, dyrygent orkiestr symfonicznych i pedagog.

Życiorys

Urodził się w Dyrwianach, w rodzinie Ludwika i Heleny ze Staniewiczów. Był wujem Zygmunta, majora artylerii.

Po kilkuletnich, nieukończonych studiach politechnicznych w Rydze przeniósł się do Petersburga, gdzie kształcił się do 1900 roku w grze na fortepianie u Mikołaja Dubasowa oraz w kompozycji pod kierunkiem Mikołaja Sołowiowa w Konserwatorium Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Dalsze studia kompozytorskie odbywał w Instytucie Muzycznym w Warszawie u Zygmunta Noskowskiego. Od 1911 r. był profesorem gry fortepianowej i teorii muzyki w Konserwatorium Warszawskim. Działalność dyrygencką rozpoczął w 1906 roku prowadząc w Teatrze Wielkim w Warszawie prapremierę swojej opery „Dziewica lodowców”. W tym samym roku zlecono mu wskrzeszenie zlikwidowanego wcześniej chóru Filharmonii Warszawskiej i powierzono funkcję jego kierownika artystycznego.

W 1909 r. w kościele Świętego Krzyża w Łodzi ożenił się z Zofią Magdzicką (1887-1944), córką Walerego i Emilii zd Szlezynger. W 1911 r. Zofia urodziła bliźniaki Hannę i Ryszarda, podporucznika kawalerii, który w 1940 został zamodowany w Katyniu. Hanna (1911–1996) została żoną reżysera filmów naukowych i scenarzysty Jana Jacoby.

W roku 1909 kierował w sezonie letnim filią Filharmonii Warszawskiej w Łodzi (koncerty w ogrodach Grand Hotelu), a w latach 1914–1915 zajmował, obok Józefa Ozimskiego, stanowisko stałego jej dyrygenta.

Rozwijał także działalność pedagogiczną, prowadząc w latach 1910–1915 klasę fortepianu i kompozycji Konserwatorium Warszawskiego.

Jako kompozytor tworzył muzykę operową, kameralną, fortepianową i wokalną. Za twórczość symfoniczną był dwukrotnie nagradzany: w 1910 r. za „Wariacje na własny temat na orkiestrę” i w 1912 r. za Symfonię A-dur. Za najwybitniejsze dzieło Gużewskiego uznawana jest trzyaktowa opera fantastyczna z prologiem „Dziewica lodowców”, do której sam napisał wierszowane libretto osnute na motywach bajki Hansa Christiana Andersena. Wszystkie dzieła Gużewskiego pozostały w rękopisach; oprócz libretta do „Dziewicy lodowców” żadne nie zostało wydrukowane. Cały jego dorobek uległ zniszczeniu podczas II wojny światowej: we wrześniu 1939 r. w zbombardowanym przez hitlerowców budynku Filharmonii, w spalonym podczas powstania w 1944 roku gmachu Teatru Wielkiego, a część spłonęła wraz z mieszkaniem pianistki Lucyny Robowskiej (m.in. nuty Koncertu Fortepianowego) i w mieszkaniu córki kompozytora w Warszawie.

Kompozycje

• Symfonia A-dur
• Rapsodia polska na orkiestrę
• Kwartet fortepianowy e-moll
• Wariacje na temat własny
• Sonata na skrzypce i fortepian
• Dwie sonaty fortepianowe
• Dziewica lodowców, 3-aktowa opera z prologiem
• Atlantyda, nieukończona opera, pisana w latach 1913-1920
• Kilkanaście pieśni
• Instrumentacja opery komicznej Z. Noskowskiego „Zemsta”, pozostawiona w szkicu fortepianowym

Publikacje

• Treściwy kurs instrumentacji, Gebethner i Wolf, 1911
• Artur Schopenhauer w muzyce, Konserwatorium Warszawskie, 1911

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Adolf Gużewski „Treściwy kurs instrumentacji” w bibliotece Polona