Adolf Henryk Wiesiołowski

Adolf Henryk Wiesiołowski

major pilot
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1896 Pryłypcze
Data i miejsce śmierci	26 listopada 1953 Los Angeles
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	K.u.k. Luftfahrtruppen Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	40 pułk armat polowych 94 pułk armat polowych 27 pułk artylerii górskiej 6 eskadra wywiadowcza 43 eskadra lotnicza 4 pułk lotniczy dywizjon 300
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska II wojna światowa
Odznaczenia

Adolf Henryk Wiesiołowski (ur. 22 czerwca 1896 w Pryłypczu, zm. 26 listopada 1953 w Los Angeles^[1]) – major pilot, obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się we wsi Pryłypcze, w ówczesnym powiecie kocmańskim Księstwa Bukowiny, w rodzinie Adolfa i Ludwiki z Łukasiewiczów. W latach 1910–1914 uczył się w klasach V-VIII w Prywatnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza we Lwowie. Tam 14 czerwca 1914 otrzymał świadectwo dojrzałości z wyróżnieniem^[2]. Dwa lata później, w tym samym gimnazjum, maturę uzyskał jego młodszy brat Aleksander (ur. 12 stycznia 1898 w Pryłypczu)^[3][4].

Po wybuchu I wojny światowej Adolf został powołany do służby w c. i k. Armii i wcielony do Pułku Armat Polowych Nr 40. W jego szeregach walczył od kwietnia 1915 roku na froncie wschodnim i włoskim. W 1916 roku zdobył przeszkolenie w oficerskiej szkole artylerii w Czeskich Budziejowicach. Powrócił do służby w 94 pap, następnie służył w 94 pap w Wiedniu i w 27 pułku artylerii górskiej. W listopadzie 1917 roku odbył przeszkolenie obserwatorów lotniczych w Wiener Neustadt oraz kurs pilotażu w Krakowie i Campo Formio. Po ukończeniu szkolenia powrócił do służby^[5].

Jego brat Aleksander został powołany do służby w c. k. Obronie Krajowej. Jego oddziałem macierzystym był Pułk Artylerii Polowej Nr 143. Na stopień chorążego został mianowany ze starszeństwem z 1 lipca 1917 w korpusie oficerów rezerwy artylerii. Został odznaczony Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy^[6].

Po rozpadzie Austro-Węgier obaj bracia zgłosili się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. Adolf, jako wyszkolony obserwator lotniczy otrzymał w listopadzie 1918 roku przydział do 2 eskadry bojowej we Lwowie. Wziął udział w końcowej fazie bitwy o Lwów^[7]. W czerwcu 1919 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy 6 eskadry wywiadowczej, w marcu 1920 r. został jej dowódcą^[8][9]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej wykonywał loty bojowe przeciwko konnicy Budionnego w okolicach Buska i Poborza^[5]. Wyróżnił się odwagą podczas lotów wykonywanych pomiędzy 16 a 20 sierpnia^[10][11]. 14 października 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w wojskach lotniczych, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej^[12].

Po zakończeniu działań bojowych został mianowany na stanowisko zastępcy kierowania warsztatów lotniczych na krakowskim lotnisku. 21 lipca 1921 roku został przeniesiony do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów i Strzelców Lotniczych w Toruniu na stanowisko wykładowcy i kierownika działu nauk. 23 marca 1924 roku objął dowództwo 43 eskadry lotniczej^[13]. W marcu 1925 roku został zatwierdzony na stanowisku oficera taktycznego 4 pułku lotniczego, a w czerwcu 1927 r. został dowódcą dywizjonu w tym pułku. Odbył kurs dla oficerów sztabowych lotnictwa i w 1928 roku objął dowództwo dywizjonu szkolnego w 4 pl^[14]. W grudniu 1931 roku został mianowany dyrektorem naukowym w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa^[15]. W listopadzie 1933 roku został przeniesiony na stanowisko komendanta bazy^[16]. Z dniem 30 września 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[17].

Po zakończeniu kampanii wrześniowej przedostał się do Wielkiej Brytanii. Został przyjęty do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy P-0263^[18]. Został uznany za przeciwnika politycznego rządu Władysława Sikorskiego i osadzony w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay na wyspie Bute^[19]. Po uwolnieniu służył w dywizjonie 300 jako obserwator^[18].

Po zakończeniu wojny nie zdecydował się na powrót do Polski, pozostał na emigracji. Zmarł 26 listopada 1953 roku w Los Angeles^[1].

Ordery i odznaczenia^[5][20]

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 219
• Krzyż Walecznych
• Medal Lotniczy (trzykrotnie)^[1]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[21]
• Polowa Odznaka Pilota nr 28
• Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (Austro-Węgry)^[22]
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)^[22]

Przypisy

Bibliografia

• Szóste Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum im. Mickiewicza we Lwowie za lata szkolne 1913/14. Lwów: Nakładem Dyrekcji, 1914.
• Siódme Sprawozdanie Dyrekcyi Wyższego Gimnazyum Realnego im. A, Mickiewicza we Lwowie za lata szkolne 1915/16 i 1916/17. Lwów: Nakładem Dyrekcji, 1917.
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
• Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
• Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
• Arkadiusz Kaliński: Bydgoskie lotnisko w latach 1916–1939 (cz. 2). „Kronika Bydgoska”. XX, 1999. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. ISSN 0454-5451. OCLC 68757189. 
• Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918–1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I, początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II, Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.