Adolf Martens

Adolf Martens
Adolf Karl Gottfried Martens
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 marca 1850
Backendorf, Niemcy

Data i miejsce śmierci

24 lipca 1914]
Berlin (Groß-Lichterfelde)

Miejsce spoczynku

Berlin-Dahlem, Niemcy

Zawód, zajęcie

inżynier
metalograf

Narodowość

niemiecka

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

Królewska Akademia Przemysłu
(ob. Uniwersytet Techniczny w Berlinie)

Dzieci

Häns Martens

Grób Adolfa Martensa i jego syna w Dahlem

Adolf Martens, właśc. Adolf Karl Gottfried Martens (ur. 6 marca 1850 w Bakendorf niedaleko Hagenow, zm. 24 lipca 1914 w Berlinie (Groß-Lichterfelde)) – niemiecki metalograf; pionier w badaniach metalograficznych stali i procedur badawczych. Na jego cześć nazwano martenzytem jedną ze struktur występujących w stali[1][2].

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Adolf Martens urodził się 6 marca 1850 roku w małym miasteczku Bakendorf, leżącym niedaleko Hagenow w Meklemburgii-Pomorzu Przednim. Jego ojciec zajmował się dzierżawą nieruchomości. Ukończył niemiecką szkołę podstawową (tzw. Realschule) w Schwerin. W wieku siedemnastu lat odbył krótką przygodę zawodową jako ślusarz w warsztacie stolarskim Ernsta Brockelmanna w mieście Güstrow. W 1868 roku Martens zapisał się na studia do Królewskiej Akademii Przemysłu w Berlinie. W 1871 roku ukończył ją z tytułem inżyniera[1].

Kariera zawodowa

Techniczna kariera zaczęła się w momencie zawiązania współpracy z Pruską Koleją Wschodnią w Bydgoszczy. Do jego zadań należało pracowanie i nadzór nad szynami, mostami kolejowymi i innymi budynkami kolejowymi[1][2]. W 1875 roku przeniósł się do zespołu inżynierskiego Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej w Berlinie. Zlecono mu badanie i sprawdzanie jakości wyrobów stalowych, głównie szyn. W trakcie swoich badań nawiązał wiele wymiernych stosunków z przedstawicielami przemysłu[2]. Były to głównie dwa przedsiębiorstwa:

Praca naukowa

Adolf Martens w 1880 roku powrócił na uczelnię i objął stanowisko asystenta profesora. 1 kwietnia 1884 roku został nominowany na stanowisko kierownika Instytutu Badań Techniczno-Mechanicznych. Do jego zespołu dołączył profesor Rudeloff (po śmierci Martensa zastąpił go na stanowisku kierownika Instytutu) i dwóch techników[2]. Rozwój instytutu i całej branży badań nad materiałami spowodowały, że w 1884 roku utworzono w Berlinie nowy ośrodek badań nad olejem i papierem. Pięć lat później Martens otrzymał tytuł profesora[1].

W 1904 roku podjął decyzję o połączeniu wszystkich podległych mu ośrodków i z jego inicjatywy powstał Instytut Badań Materiałów w Berlin-Dahlem. Kolejny sukces przyszedł rok później. Za swoje zasługi i wielki wkład w pogłębianie wiedzy na temat materiałów został uhonorowany tytułem Doctora honoris causa przez Politechnikę w Dreźnie[1][2]. Był członkiem Pruskiej Akademii Nauk w Berlinie[3]. Adolf Martens kierował swoim prężnie rozwijającym się instytutem, aż do śmierci[1][2].

Schyłek życia

W 1913 roku jego stan zdrowia niespodziewanie się pogorszył. Zmarł 24 lipca 1914 roku w Berlinie. Jego prochy spoczęły na cmentarzu w Dahlem pomiędzy grobami syna i współpracownika Emila Heyna[1].

Dziedzictwo naukowe

Profesor Adolf Martens był pionierem w metalografii żelaza i stali. Jego prace związane z tą dziedziną nauki przyniosły mu szeroki rozgłos. Henry Clifton Sorby i Martens zajmowali się niezależnie rozwijaniem technik metalograficznych oraz obserwacji pod mikroskopem. Obaj byli zafascynowani wewnętrzną strukturą metali oraz zależnościami pomiędzy procesami wytwarzania a uzyskanymi własnościami materiału[1]. Martens, mimo że preferował szkicować widziane mikrostruktury, to przeprowadził kilka prób z wykorzystaniem emulsji fotograficznych. Zaproponował zastosowanie trybu ukośnego oświetlania próbki celem poprawy rozdzielczości widzianych obrazów[2]. W kręgu jego szczególnego zainteresowania była obserwacja jam skurczowych po odlewaniu. Zaobserwował i opisał strukturę dendrytyczną, którą miał określić mianem "kryształów sosnopodobnych". Przeprowadził również obserwacje i badania przełomów. Zaprojektował i zbudował twardościomierz Brinella, maszynę wytrzymałościową oraz tzw. scratch tester. Był autorem licznych podręczników dotyczących badań nad materiałami. Rozwinął takie techniki obróbki materiałów jak cięcie, szlifowanie, polerowania i trawienie. Były to nowinki głównie zapożyczone z mineralogii[1][2].

Oryginalne zapiski i pomysły Martensa są przechowywane w zbiorach Federalnego Instytutu Badań Materiałów w Berlinie (BAM)[1].

Uhonorowanie naukowca

W 1902 roku pojawiła się idea, aby nazwisko Adolfa Martensa reprezentowało metalograficzny składnik ze "strukturą igieł wielkiej twardości". Francuski profesor Floris Osmond powiedział:

Ja będę nazywać ten składnik 'martenzytem' od nazwiska profesora Martensa, który założył w Niemczech, w 1887 roku niezależny ośrodek badań metalograficznych i od tego czasu podąża ścieżką nauki z wytrwałością, talentem i sukcesem.

Szósty Kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Badań Materiałów (IATM) odbył się w Nowym Jorku we wrześniu 1912 r. Podczas tego spotkania Komisja Nazewnictwa Mikroskopowych Substancji i Struktur Stali i Żeliw podjęła ostateczną decyzję w sprawie nazwy dla składników strukturalnych w stopach żelaza z węglem. Jednogłośnie został zatwierdzony termin martenzyt[2].

Od nazwiska Martensa pochodzą także nazwy własne uniwersalnej skali twardości – twardość Martensa (HM)[4] oraz metody oznaczenia temperatury zapłonu w zamkniętym tyglu – metoda Pensky'ego-Martensa[5].

25 stycznia 1991 roku z inicjatywy pracowników Federalnego Instytutu Badań Materiałów w Berlinie zostało zarejestrowane stowarzyszenie mające upamiętnić wielkiego naukowca. W ramach stowarzyszenia utworzono specjalny fundusz, którego zadaniem jest co dwa lata wspieranie i promowanie badań w zakresie inżynierii materiałowej, chemii analitycznej oraz inżynierii bezpieczeństwa[6].

Publikacje (wybór)

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l P.D. Portella: Adolf Martens and his contributions of materials engineering. 2006. [dostęp 2012-03-04]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i Bruce Bramfitt: A Metallurgical Perspective of the Role of Rail Steel in the Growth of America. 2011. [dostęp 2012-03-04]. (ang.).
  3. ↑ Bundesanstalt für Materialforschung: Blick zurück in die Geschichte der BAM. Adolf Martens. [dostęp 2012-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-25)]. (niem.).
  4. ↑ Norma ISO/FDIS 14577-1:2002. Metallic materials – Instrumented indentation test for hardness and materials parameters
  5. ↑ Norma PN-EN ISO 2719:2007 Oznaczanie temperatury zapłonu – Metoda zamkniętego tygla Pensky'ego-Martensa . 2007-01-26
  6. ↑ Bundesanstalt für Materialforschung: Adolf-Martens-Fonds e. V.. [dostęp 2012-03-06]. (niem.).
  7. ↑ Blick zurück in die Geschichte der BAM. 2010-08-11. [dostęp 2012-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-25)]. (niem.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grab Adolf Martens.jpg
Autor: Axel Mauruszat, Licencja: CC BY 2.0 de
Grab von Adolf Martens, Ehrengrab des Landes Berlin auf dem Friedhof Dahlem