Adolf Wojciechowski

Adolf Wojciechowski
Data i miejsce urodzenia

26 czerwca 1886
Jelizawetgrad

Data i miejsce śmierci

1945?
Lipsk

Docent nauk medycznych
Specjalność: chirurgia
Alma Mater

Uniwersytet w Odessie (?),
Uniwersytet w Würzburgu

praca naukowa, dydaktyczna i kliniczna
Akademia

Medyczna w Warszawie

Klinika

Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Adolf Wojciechowski (ur. 26 czerwca 1886 w Jelizawetgradzie, zm. 1945? w Lipsku) – polski lekarz pochodzenia niemieckiego, specjalista w zakresie chirurgii, transplantologii, ortopedii (jeden z twórców warszawskiej szkoły ortopedycznej), profesor Akademii Medycznej w Warszawie, prezes Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego.

Życiorys

Adolf Wojciechowski urodził się w Jelizawetgradzie na Ukrainie w rodzinie lekarskiej. Studiował medycynę w Odessie i Niemczech (Uniwersytet w Würzburgu). Po ukończeniu studiów (1910) od roku 1911 był asystentem w Katedrze Anatomii Topograficznej i Chirurgii Operacyjnej na Uniwersytecie Moskiewskim; w latach 1912–1914 był równocześnie kierownikiem Kliniki Chirurgicznej Moskiewskiego Żeńskiego Zakładu Lekarskiego (wchodzącej również w skład Uniwersytetu Moskiewskiego)[1].

W roku 1914 został lekarzem oddziału opatrunkowego II Dywizji Strzelców Syberyjskich. Po zakończeniu wojny, od odzyskania niepodległości Polski mieszkał w Warszawie. W latach 1914–1926 był starszym asystentem, a w latach 1926–1931 – docentem w I Klinice Chirurgicznej Wydziału Lekarskiego warszawskiej Akademii Medycznej[1].

Od roku 1929 dodatkowo prowadził wykłady w Akademii Wychowania Fizycznego (przedmiot: mechanika ruchów), był ordynatorem oddziału chirurgicznego w I Szpitalu Okręgowym im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (1930–1934) i oddziału chirurgicznego Szpitala Ewangelickiego w Warszawie (od lutego 1934). W roku 1937 objął stanowisko kierownika II Katedry i Kliniki Chirurgicznej AM[1].

Pod kierownictwem Adolfa Wojciechowskiego pracowali m.in. Władysław Ostrowski[2] (torakochirurg), Henryk Levittoux, Stefan Czubalski (urolog)[3], August Jokiel (chirurg i patofizjolog), Stanisław Tokarski (ortopeda)[1].

W czasie II wojny światowej Adolf Wojciechowski przebywał w Warszawie. Uczestniczył w tajnym kształceniu studentów medycyny. Jego niemieckie koneksje nigdy nie doprowadziły do aresztowań, mimo że miał informacje o konspiracyjnej działalności znajomych. Niektórym spośród nich ułatwiał uwolnienie z więzień i obozów koncentracyjnych[1].

Wyjechał do Niemiec (z żoną – Niemką) w lipcu 1944 roku, niedługo przed Godziną W. Zmarł w Lipsku wkrótce po zakończeniu wojny[1].

Praca zawodowa

W I Klinice Chirurgicznej Adolf Wojciechowski zajmował się przede wszystkim problemami chirurgii jamy brzusznej (m.in. teoria powstawania torbieli krezkowych, rozwój embrionalny sieci, hodowlą in vitro); opisał metodę sympatektomii okołotętniczej, zajmował się ginekologią (m.in. badania przepływu chłonki w szyjce i trzonie macicy. W kolejnych latach A. Wojciechowski koncentrował się na zagadnieniach chirurgii urazowej (zob. urazy kości i stawów), m.in. problemach kostnienie pozaszkieletowego[4] (zob. też postępujące kostniejące zapalenie mięśni). Szczególnie dużą uwagę zwracał na problemy ortopedii praktycznej (np. nowe metody chirurgii żylaków, zapalenia ropne, medycyna sportowa, chirurgii wojskowej, balneochirurgia)[1].

Polskie Towarzystwo Ortopedyczne i Traumatologiczne

Okładka pierwszego zeszytu czasopisma „Chirurgja Narządów Ruchu i Ortopedja Polska”, listopad 1928

Według gen. prof. Ireneusza Wierzejewskiego, nazywającego ortopedię „najmłodszą córką chirurgii”, rozwój ortopedii w Polsce rozpoczął się w roku 1913 w Poznaniu[5]. W roku 1923 powstała tam pierwsza Katedra Ortopedii – jednostka uniwersytecka z kliniką w Poznańskim Zakładzie Ortopedycznym im. B. Saturnina Gąsiorowskiego[a][6]. W Warszawie kształcenie lekarzy w dziedzinie ortopedii było prowadzone w tych latach głównie w klinice chirurgicznej kierowanej przez prof. Adolfa Wojciechowskiego[7].

Kolejnym przełomowym wydarzeniem w historii polskiej ortopedii było założenie w roku 1928 Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego[7]; członkami założycielami byli: Ireneusz Wierzejewski, Michał Grobelski, Henryk Cetkowski, Franciszek Raszeja, Wiktor Dega), a pierwszym prezesem został Ireneusz Wierzejewski (pełnił tę funkcję do śmierci w roku 1930). Już przed pierwszym Zjazdem tego Towarzystwa (Poznań, 17 listopada 1928[b]) ukazał się pierwszy zeszyt nowego specjalistycznego czasopisma – oficjalnego organu PTOiTr „Chirurgja Narządów Ruchu i Ortopedja Polska”. Został wydany pod redakcją Ireneusza Wierzejewskiego i doc. Adolfa Wojciechowskiego[7].

W okresie międzywojennym kolejnymi prezesami byli Wacław Łapiński (1930–1931), Adolf Wojciechowski (1931–1938) i Adam Gruca (od 1938). Do chwili wybuchu II wojny światowej zorganizowano 5 kolejnych zjazdów naukowych, w tym 3 – w czasie kadencji Adolfa Wojciechowskiego: IV Zjazd – Lwów (1933), V Zjazd – Warszawa (1936), VI Zjazd – Poznań (1938)[7]. Na historycznych zdjęciach z VI Zjazdu (udostępnianych przez NAC) znajduje się wielu wybitnych przedstawicieli środowiska, obradujących pod przewodnictwem Adolfa Wojciechowskiego w sali wykładowej Zakładu Anatomii Opisowej Uniwersytetu w Poznaniu (3 kwietnia 1938)[8].

Ordery i odznaczenia

Publikacje

Wybór – autorstwo i współautorstwo według www.google.pl[10]:

  • 1923 – L’étude expérimentale de la sympathectomie périartérielle,
  • 1925 – Sur la culture de l’omentum: (note préliminaire): avec démonstration, Edit. Médicales (wsp. Juliusz Zweibaum),
  • 1927 – Badania nad rozwojem sieci ludzkiej[11],
  • 1927 – W sprawie nowotworów szczęki górnej (wsp. Leopold Brennejsen),
  • 1931 – W sprawie nauczania anatomii w ramach studium wychowania fizycznego, Przegląd Sportowo-Lekarski,
  • 1933 – Ricerche sperimentali sulla formazione parascheletrica dell’osso: (riassunto), wyd. L. Pozzi[12],
  • 1933 – Olejki eteryczne jako środki odkażające skórę (wsp. Tadeusz Kawecki),
  • 1934 – Gruźlica chirurgiczna, wyd. Eskulap[13],
  • 1934 – Zarys leczenia złamań i zwichnięć dla studentów i lekarzy praktyków: Leczenie nieoperacyjne, Część 1,
  • 1935 – Chirurgia a gazy bojowe[14],
  • 1935 – Uszkodzenia sportowe kobiet (w: Wychowanie Fizyczne Kobiet, Tom 1), Państwowy Urząd W.F. i P.W, Główna Księgarnia Wojskowa,
  • 1935 – Uszkodzenia sportowe u kobiet (wsp. Stanisław Rouppert), Główna Księgarnia Wojskowa,
  • 1936 – Schorzenia części miękkich kończyn,
  • 1936 – Choroby chirurgiczne sieci,
  • 1936 – Leczenie zdrojowiskowe w chirurgii,
  • 1937 – Podręcznik chirurgji: Chirurgja kręgosłupa i kończyn, Część 2 (wsp. Adam Gruca), nakł. Warszawskiej Ajencji Wydawniczej „Delta”,
  • 1937 – Sprawy urazowe kończyn[15],
  • 1938 – Choroby zużycia[16],
  • 1938 – Rola cieplicy solankowej w leczeniu schorzeń narządów ruchu i ich następstw,
  • 1938 – Człowiek a maszyna.

Uwagi

  1. ↑ Według prof. Damiana Kusza – Zakład im. Bolesława Saturnina Gąsiorowskiego; na podstawie innych źródeł (Janusz Ludwiczak, Lazarz.pl) można przypuszczać, że Poznańskiemu Zakładowi Ortopedycznemu nadano imię fundatora – Bronisława Gąsiorowskiego (zob. też Ulica Gąsiorowskich w Poznaniu).
  2. ↑ W artykule „Historia Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego” prof. Damian Kusz – Prezes PTOiTr w roku obchodów 100-lecia polskiej ortopedii – zamieścił zbiorowe zdjęcie uczestników I Zjazdu Towarzystwa, w tym współtwórców pierwszego wydania specjalistycznego czasopisma.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Marek Krawczyk: Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby (pol.). liversymposium.files.wordpress.com, 2008. [dostęp 2013-09-28].
  2. ↑ Jan Zaorski: Władysław Ostrowski (1897–1949) (pol.). W: Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego [on-line]. mazowsze.hist.pl, 1949. s. 202–205. [dostęp 2013-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  3. ↑ Krzysztof Czubalski, Roman Ostatek: Dr med. Stefan Czubalski – ordynator oddziału urologicznego Szpitala Wolskiego w Warszawie (pol.). W: Urologia Polska (ISSN 0500-7208) 47/3 [on-line]. www.urologiapolska.pl, 1994. [dostęp 2013-09-29].
  4. ↑ Myositis ossificans (skostnienia pozaszkieletowe) (pol.). W: Fizjopedia.pl [on-line]. [dostęp 2016-11-28].
  5. ↑ Damian Kusz i wsp: 100 lat Ortopedii Polskiej (Dni Ortopedyczne, Poznań). W: XVIII Polsko-Niemieckie Sympozjum Chirurgów Urazowych i Ortopedów, Poznań [on-line]. 100-latortopedii.pl/, 20–22 czerwca 2013. [dostęp 2016-01-04].
  6. ↑ Janusz Ludwiczak: Spacer po Łazarzu – patroni naszych ulic, Reportaże, Ciekawostki > ulica Gąsiorowskich (pol.). lazarz.pl/, 2013-06-02. [dostęp 2013-09-28].
  7. ↑ a b c d Damian Kusz, Wojciech Marczyński, Andrzej Nowakowski: Historia Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego (pol.). W: Strona internetowa PTOiTr [on-line]. ptoitr.pl. [dostęp 2016-01-04].
  8. ↑ Zebranie członków Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej w Warszawie (1938-03) (pol.). W: Zbiory NAC [on-line]. www.audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2016-11-28].
  9. ↑ M.P. z 1939 r. nr 71, poz. 151 „za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej”.
  10. ↑ „Adolf Wojciechowski”. W: Wyszukiwarka books.google.pl [on-line]. google.pl. [dostęp 2013-09-28].
  11. ↑ Adolf Wojciechowski, Badania nad rozwojem sieci ludzkiej, wyd. 1927., polona.pl [dostęp 2018-09-04].
  12. ↑ Adolf Wojciechowski, Ricerche sperimentali sulla formazione parascheletrica dell’osso: (riassunto), wyd. 1933., polona.pl [dostęp 2018-09-04].
  13. ↑ Adolf Wojciechowski, Gruźlica chirurgiczna, wyd. 1934., polona.pl [dostęp 2018-09-04].
  14. ↑ Adolf Wojciechowski, Chirurgja a gazy bojowe, wyd. 1935., polona.pl [dostęp 2018-09-04].
  15. ↑ Adolf Wojciechowski, Sprawy urazowe kończyn, wyd. 1937., polona.pl [dostęp 2018-09-04].
  16. ↑ Adolf Wojciechowski, Choroby zużycia, wyd. 1938., polona.pl [dostęp 2018-09-04].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Chirurgia1928.png
"Chirurgja Narządów Ruchu i Ortopedja Polska" Z.1.1928