Adrian Baraniecki

Adrian Baraniecki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 listopada 1828
Jarmolińce

Data i miejsce śmierci

15 października 1891
Kraków

Grób Adriana Baranieckiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Adrian Baraniecki (ur. 4 listopada 1828 w Jarmolińcach, zm. 15 października 1891 w Krakowie) – polski lekarz, działacz społeczny, członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1891 roku[1].

Życiorys

Syn Tomasza Baranieckiego – absolwent studiów medycznych w Kijowie, Moskwie (tu w 1854 uzyskał doktorat)[2] oraz we Francji w Paryżu. Współzałożyciel w 1858 Towarzystwa Paryskiego Lekarzy Polskich. Po powrocie do kraju osiadł w rodzinnych Jarmolińcach. Podczas powstania styczniowego w 1863 roku był członkiem organizacji „Białych” czyli Komitetu Gubernialnego Podolskiego. Po upadku powstania, zagrożony aresztowaniem wyjechał najpierw do Lwowa, potem do Francji i Anglii[2].
Powrócił do kraju w 1868, na stałe zamieszkał w Krakowie gdzie na własny koszt utworzył Muzeum Techniczno-Przemysłowe i został jego dyrektorem. Eksponaty do muzeum zbierał będąc jeszcze za granicą. Podarował miastu ok. 5 tysięcy egzemplarzy okazów związanych z przemysłem, techniką i rolnictwem. Po jego śmierci część przedmiotów trafiła do powstającego w Krakowie Muzeum Etnograficznego, stanowiąc jego zalążek[2].

Od 1868 organizował Wyższe Kursy dla Kobiet, które były pierwszą formą kształcenia na poziomie uniwersyteckim, dostępnego dla kobiet, po śmierci Baranieckiego nazwane jego imieniem. Dla młodzieży organizował kursy handlowe, a w niedzielnych bezpłatnych wykładach mogli brać udział rzemieślnicy[2].
W 1879 został członkiem Akademii Umiejętności, w 1869 był inicjatorem pierwszego ogólnopolskiego zjazdu lekarzy polskich. Autor prac z zakresu statystyki lekarskiej i antropologii.

Zmarł 15 października 1891 w Krakowie[3][4]. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie w kwaterze Bb w narożniku północno-zachodnim. Na grobowcu znajduje się medalion dłuta Jana Tombińskiego.

Upamiętnienie

Jest patronem ulicy w Krakowie w Dzielnicy VII Zwierzyniec[2]

Przypisy

  1. Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswylu za Rok ...., 1899, s. 5, tu mylnie podana data śmierci 1892.
  2. a b c d e Teresa Stanisławska, Jan Adamczewski: Kraków ulica imienia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „BIK”, 2000, ISBN 83-87023-08-6
  3. Kronika bieżąca. Personalia. Nekrolog. „Czasopismo Towarzystwa Technicznego Krakowskiego”, s. 247, nr 20 z 15 października 1891. Krakowskie Towarzystwo Techniczne. 
  4. Michał Red Konopiński, Pogrzeb ś. p. dr. Adryana Baranieckiego, „Nowa Reforma” (239), Drukarnia Związkowa w Krakowie, 20 października 1891, s. 2-3 [dostęp 2022-01-13].

Bibliografia

  • „Encyklopedia Krakowa” wyd. PWN Kraków 2000
  • Karolina Grodziska „Zaduszne ścieżki” wyd. Kraków 2003
  • Cmentarz Rakowicki w Krakowie, wyd. Agencja Omnipress, Warszawa 1988.

Literatura uzupełniająca

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grob Adriana Baranieckiego.JPG
Autor: IwoDem, Licencja: CC BY 4.0
Grób Adrianna Baranieckiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Adrian Baraniecki.jpg
Adrian Baraniecki