Adrian Baraniecki

Adrian Baraniecki

Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1828 Jarmolińce
Data i miejsce śmierci	15 października 1891 Kraków

Grób Adriana Baranieckiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Adrian Baraniecki (ur. 4 listopada 1828 w Jarmolińcach, zm. 15 października 1891 w Krakowie) – polski lekarz, działacz społeczny, członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1891 roku^[1].

Życiorys

Syn Tomasza Baranieckiego – absolwent studiów medycznych w Kijowie, Moskwie (tu w 1854 uzyskał doktorat)^[2] oraz we Francji w Paryżu. Współzałożyciel w 1858 Towarzystwa Paryskiego Lekarzy Polskich. Po powrocie do kraju osiadł w rodzinnych Jarmolińcach. Podczas powstania styczniowego w 1863 roku był członkiem organizacji „Białych” czyli Komitetu Gubernialnego Podolskiego. Po upadku powstania, zagrożony aresztowaniem wyjechał najpierw do Lwowa, potem do Francji i Anglii^[2].
Powrócił do kraju w 1868, na stałe zamieszkał w Krakowie gdzie na własny koszt utworzył Muzeum Techniczno-Przemysłowe i został jego dyrektorem. Eksponaty do muzeum zbierał będąc jeszcze za granicą. Podarował miastu ok. 5 tysięcy egzemplarzy okazów związanych z przemysłem, techniką i rolnictwem. Po jego śmierci część przedmiotów trafiła do powstającego w Krakowie Muzeum Etnograficznego, stanowiąc jego zalążek^[2].

Od 1868 organizował Wyższe Kursy dla Kobiet, które były pierwszą formą kształcenia na poziomie uniwersyteckim, dostępnego dla kobiet, po śmierci Baranieckiego nazwane jego imieniem. Dla młodzieży organizował kursy handlowe, a w niedzielnych bezpłatnych wykładach mogli brać udział rzemieślnicy^[2].
W 1879 został członkiem Akademii Umiejętności, w 1869 był inicjatorem pierwszego ogólnopolskiego zjazdu lekarzy polskich. Autor prac z zakresu statystyki lekarskiej i antropologii.

Zmarł 15 października 1891 w Krakowie^[3][4]. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie w kwaterze Bb w narożniku północno-zachodnim. Na grobowcu znajduje się medalion dłuta Jana Tombińskiego.

Upamiętnienie

Jest patronem ulicy w Krakowie w Dzielnicy VII Zwierzyniec^[2]

Przypisy

Bibliografia

• „Encyklopedia Krakowa” wyd. PWN Kraków 2000
• Karolina Grodziska „Zaduszne ścieżki” wyd. Kraków 2003
• Cmentarz Rakowicki w Krakowie, wyd. Agencja Omnipress, Warszawa 1988.

Literatura uzupełniająca

• Irena Bojarska, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 270–271. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0.
• Jan Wdowiszewski, Adryan Baraniecki: wspomnienie pośmiertne, Kraków 1891.

Linki zewnętrzne

• Publikacje Adriana Baranieckiego w bibliotece Polona