Adrien de Jussieu

Adrien Laurent Henri de Jussieu
Ilustracja
Państwo działania

 Francja

Data i miejsce urodzenia

23 grudnia 1797
Paryż

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 1853
Paryż

doktor medycyny
Specjalność: botanik
Alma Mater

Uniwersytet Francji

Doktorat

1824 – nauki medyczne

ogród botaniczny

Jardin des plantes

Okres zatrudn.

od 1826

Adrien Laurent Henri de Jussieu (ur. 23 grudnia 1797 w Paryżu, zm. 29 czerwca 1853, tamże[1]) – botanik francuski.

Życiorys

Pochodzi z rodziny de Jussieu, francuskich pionierów botaniki z XVIII i XIX wieku, będąc jej ostatnim męskim przedstawicielem. Syn Antoine Laurenta[2][1] i Thérèse Adrienne z domu du Boisneuf[3]. Był zaocznym uczniem Lycée Napoléon/Collège royal Henri-IV (Lycée Henri-IV). Pracę doktorską z zakresu fitoterapeutycznego wykorzystania roślin wilczomleczowatych (De Euphorbiacearum generibus medicisque earundem viribus tentamen) obronił na wydziale medycznym (Faculté de Paris) Uniwersytetu Francji i opublikował w 1824[2][1]. W tym roku został członkiem Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina[4]. W 1826 objął katedrę botaniki, czyli został profesorem, w królewskim ogrodzie botanicznym przy Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu (Jardin des plantes, wówczas Jardin du Roi)[2][5], zastępując na tym stanowisku ojca[6]. W 1831 został członkiem Francuskiej Akademii Nauk. W 1853 został jej przewodniczącym[5]. W 1850 został zagranicznym członkiem honorowym Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk[7].

Napisał kilka monografii botanicznych, w których opisy rodzin roślin rozszerzał o informacje z zakresu anatomii, łącznie z embriogenezą. W swoich pracach kontynuował dzieło swojego ojca i jego stryja w zakresie teorii taksonomii roślin[6]. Zredagował również pośmierte wydanie „Introductio in historiam plantarum” autorstwa ojca[1]. Jego podręcznik „Botanique. Cours élémentaire d'histoire naturelle à l'usage des collège” miał kilkanaście wydań[6]. Był jednym z trzech podręczników przyrodoznawstwa zatwierdzonych przez francuskie autorytety naukowe do stosowania w szkołach. W 1849 został przetłumaczony na język polski przez Chałubińskiego pod tytułem „Wykład początków botaniki” i ta wersja uchodziła wówczas za najnowocześniejszy, a przez kolejną połowę XIX wieku za najważniejszy polskojęzyczny podręcznik botaniki[8]. W systemie International Plant Names Index opisane przez niego gatunki są oznaczane skrótem A.Juss. W 2021 w bazie tego systemu znajdowało się 1070 taksonów, których był autorem nazwy[9]. Współpracując z Adolphem Brongniartem rozbudował kolekcję ogrodu botanicznego. Jego księgozbiór został po jego śmierci wystawiony na aukcję[6].

Żonaty z Madeleine Antoinette Adèle Émilie de Jussieu. Miał siostrę Antoinette Thérèse Amélie[3] i dwie córki[1]. Jako jego przyjaciele wymieniani są m.in. Adolphe Brongniart, Prosper Mérimée, Stendhal i Victor Jacquemont[6]. Pochowano go na Cmentarz Montparnasse[3].

Na jego cześć już w 1825 Charles Gaudichaud-Beaupré nazwał nowo odkryty rodzaj rośliny z rodziny wilczomleczowatych Adriana[10].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Jussieu, De, [w:] Encyclopædia Britannica, 1911.
  2. ↑ a b c Adrien Jarry de Mancy, Portraits et histoire des hommes utiles, hommes et femmes de tous pays et de toutes conditions, Paryż: Société Montyon et Franklin, 1840, s. 219-222 (fr.).
  3. ↑ a b c Adrien-Henri Laurent de Jussieu, Prabook (ang.).
  4. ↑ Adrien Laurent de Jussieu, Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina – Nationale Akademie der Wissenschaften [dostęp 2021-02-14] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-14] (niem.).
  5. ↑ a b ЖЮССЬЁ, Большая российская энциклопедия (ros.).
  6. ↑ a b c d e Frans A. Stafleu, Jussieu, Adrien Henri Laurent de, [w:] Dictionary of Scientific Biography, t. 7, Charles Scribner's Sons, 1981, s. 196 (ang.).
  7. ↑ Book of Members, 1780–2010: Chapter J, American Academy of Arts and Sciences [dostęp 2021-02-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-17] (ang.).
  8. ↑ B. Hryniewiecki, Tytus Chałubiński jako botanik (1820 – 1889), „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”, XXIV (2), 1955, DOI: 10.5586/asbp.1955.026.
  9. ↑ Jussieu, Adrien Henri Laurent de (1797-1853), International Plant Names Index (ang.).
  10. ↑ Charles Gaudichaud-Beaupré, Adriana, nouveau genre de plantes, dans la famille des Euphorbiacees, „Annales des Sciences Naturelles”, 5, 1825, s. 227 (fr.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Adrien Henri de Jussieu daguerreotype.jpeg
Daguerreotype of French botanist Adrien Henri Laurent de Jussieu, 1851. Image courtesy of the Harvard University Library.