Aelia Eudoksja

Aelia Eudoksja
Ilustracja
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC BY-SA 2.5

Cesarzowa Elia Eudoksja (złoty semissis)
cesarzowa bizantyńska
Okres

od 395
do 404

Jako żona

Arkadiusza

Następczyni

Atena Eudokia

Dane biograficzne
Data urodzenia

IV wiek

Data śmierci

6 października 404

Przyczyna śmierci

poronienie

Ojciec

Flawiusz Bauto

Mąż

Arkadiusz
od 27 kwietnia 395
do 6 października 404

Dzieci

Flacylla,
Pulcheria,
Arkadia,
Teodozjusz II,
Maryna

Elia Eudoksja, Aelia Eudoxia (zm. 6 października 404)[1] – cesarzowa bizantyńska jako żona Arkadiusza.

Życiorys

Urodziła się jako córka Flawiusza Bauto, zromanizowanego Franka i naczelnika wojsk rzymskich (magister militum). W 385 jej ojciec został mianowany konsulem, drugim konsulem został zaś Arkadiusz, cesarski syn. Bauto zmarł w 388, a Eudoksja zamieszkała w Konstantynopolu w domu Promotusa – innego magister militum. Promotus był prawdopodobnie przyjacielem jej zmarłego ojca lub też jego rywalem politycznym, zmarł w 391. Promotusa przeżyła jego żona – Marsa i dwaj synowie, którzy w dzieciństwie wychowywali się razem z dwoma cesarskimi synami Arkadiuszem i Honoriuszem[2].

17 stycznia 395 zmarł w Mediolanie cesarz rzymski – Teodozjusz I Wielki, i jego starszy syn Arkadiusz został władcą wschodniej części cesarstwa, a młodszy Honoriusz – zachodniej części. Opiekunem Arkadiusza został Rufinus, prefekt pretorium Wschodu, i planował ożenić cesarza ze swoją córką. Przeciwnicy Rufinusa na dworze cesarskim, w tym eunuch Eutropiusz, zaaranżowali małżeństwo Arkadiusza z Eudoksją. Ślub odbył się 27 kwietnia 395, w tajemnicy przed Rufinusem[3]. Pan młody miał wtedy 18 lat, a panna młoda musiała być już w odpowiednim wieku do małżeństwa. Według Zosimosa odznaczała się wielką urodą[3][4].

Według Ammianusa Marcellinusa Eudokia i Arkadiusz mieli pięcioro dzieci[5]:

  • Flacyllę (ur. 17 czerwca 397 i zm. przed 408),
  • Pulcherię (ur. 19 stycznia 399 – zm. 453), żony Marcjana,
  • Arkadię (ur. 3 kwietnia 400 – zm. 444),
  • Teodozjusza II (ur. 10 kwietnia 401 – zm. 28 lipca 450),
  • Marynę (ur. 12 lutego 403 – zm. 449).
Spór Jana Chrysostoma z Elią Eudoksją (mal. Jean-Paul Laurens, 1893)

W 399 doprowadziła w wyniku intryg najpierw do wygnania Eutropiusza na Cypr, a później w tym samym roku do ścięcia. Usunięcie wpływowego eunucha, patrycjusza i konsula, wzmocniło pozycję cesarzowej na dworze. 9 stycznia 400 Eudoksja otrzymała tytuł Augusty[6]. Wywierała ogromny wpływ na rządy męża. Ku jej czci stawiano kolumny. Między innymi Symplicjusz, prefekt Konstantynopola, nakazał wystawić w mieście, w pobliżu kościoła Hagia Sophia, porfirową kolumnę ze srebrnym posągiem Eudoksji na szczycie. Stało się to powodem konfliktu z Janem Chryzostomem, który w ostrych kazaniach ganił uroczystości związane z postawieniem monumentu. Powstały spór doprowadził do ponownego usunięcia stołecznego biskupa z urzędu i wygnania z miasta 20 czerwca 404[7]. Na cześć cesarzowej również przemianowano miasto Selymbria na Eudoxiopolis.

Zmarła w 6 października 404 roku w wyniku powikłań po poronieniu[1].

Przypisy

  1. ↑ a b Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 155.
  2. ↑ Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 147–148.
  3. ↑ a b Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 147.
  4. ↑ Zosimos ↓, Nowa historia, V, 2–3, s. 264–265.
  5. ↑ Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 148.
  6. ↑ Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 148–149.
  7. ↑ Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 148–149, 153–155.

Bibliografia

  • Małgorzata B. Leszka, Mirosław J. Leszka: Bazylisa. Świat bizantyńskich cesarzowych IV–XV wiek. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017, s. 147-155. ISBN 978-83-8088-327-7.
  • Zosimos: Nowa historia. Przełożyła z greckiego Helena Cichocka; wstęp, bibliografia i komentarze Ewa Wipszycka. Państwowy Instytut „Pax”, 2012. ISBN 978-83-211-1923-6.

Media użyte na tej stronie