Afanasij Nikitin

Afanasij Nikitin

Афанасий Никитин

Data i miejsce śmierci	1474 okolice Smoleńska
Zawód, zajęcie	kupiec
Narodowość	rosyjska

Afanasij Nikitin (ros. Афанасий Никитин, ur. ?, zm. jesienią 1474 w okolicach Smoleńska) – kupiec rosyjski z Tweru. Jeden z pierwszych podróżników, którzy dotarli do Indii i udokumentowali to. Swoje obserwacje opisał w dziele pt. "Wędrówka za trzy morza". W swoim dziele opisuje swą sześcioletnią podróż po takich obszarach jak Persja, basen Morza Arabskiego oraz Indie.

Życiorys

Afansij Nikitin pochodzić miał z chłopskiej rodziny, a następnie zostać kupcem związanym z miastem Twer. W czasie swojego życia odwiedził on m.in. Konstantynopol, Genuę, Wielkie Księstwo Litewskie, Chanat Krymski i Mołdawię^[1]. Od księcia twerskiego Michała Borysowicza miał otrzymać polecenie zorganizowanie twerskiego punktu handlowego w rejonie dzisiejszego Astrachania^[1]. Niektórzy rosyjscy historycy twierdzą, że Nikitin był wykorzystywany jako szpieg, ale na podparcie tego typu tezy nie ma żadnych źródeł^[1]. Jego podróż rozpoczęła się wiosną 1468 roku, którą następnie dokładnie opisał w swoim dziele^[1]. Wędrówkę to zainicjował wraz z posłami na statku płynącym w dół Wołgi. Ponoć wraz z wypłynięciem na Morze Kaspijskie podróżnicy zostali ograbieni. Bez środków do handlu Nikitin imał się różnych zajęć, po opuszczeniu ziemi ruskich znalazł się w Derbencie, a później w Baku, skąd udał się w głąb Persji^[1].

W 1471 roku, dowiedziawszy się ze konie w Indiach są drogie i można tam na nich zarobić za zaoszczędzone pieniądze, kupił ogiera i wyruszył z nim do Indii na statku wypływającym z portu w Ormuzie^[1]. Statek płynął przez Maskat w Arabii do portu Kambaj w północno-zachodnich Indiach. Wiadomości o popycie na konie okazały się nieprawdziwe, postanowił wyruszyć w głąb Indii dochodząc do Parwatu w Hajdarabadzie. W Indiach odwiedził m.in. takie miejsca jak Bidar i Raichur^[1]. Przez cały ten czas robił zapiski. W końcu postanowił powrócić do Rosji. W drodze do Persji miał jeszcze znaleźć się w Etiopii, gdzie znów został obrabowany^[1]. Po osiągnięciu ziemi perskiej przez Armenię dotarł do Trapezuntu nad Morzem Czarnym. Potem udał się na Krym na genueńskim statku. W tym miejscu kończą się jego notatki.

Zginąć miał w 1474 roku (choć w źródłach pojawiają się też daty 1472 i 1475) w drodze powrotnej do kraju, na drodze w okolicach Smoleńska, w Wielkim Księstwie Litewskim^[1]. Szczegóły jego śmierci nie są znane^[1]. Tekst jego pamiętników został złożony w archiwach cerkiewnych^[1]. W 1818 roku w ławrze Troicko-Siergijewskiej odnalazł je, a następnie opublikował Nikołaj Karamzin^[1].

Przypisy