Afula

Afula

‏עפולה‎

Ulica Arlosoroff w Afuli
Herb
Państwo	Izrael
Dystrykt	Północny
Poddystrykt	Jezreel
Data założenia	1925
Prawa miejskie	1972
Burmistrz	Avraham Elkabetz
Powierzchnia	26,909 km²
Wysokość	60 m n.p.m.
Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość	41 293 1535 os./km²
Nr kierunkowy	+972 4
Kod pocztowy	18 110
Położenie na mapie Izraela Afula
32°36′25″N 35°17′17″E/32,606944 35,288056
Strona internetowa
Portal Izrael

Afula (hebr. עפולה; arab. العفولة, al-ʻAfūlaḧ; ang. Afula) – miasto położone w Dystrykcie Północnym w Izraelu.

Ważny ośrodek przemysłowy Dolnej Galilei. Z powodu swojego geograficznego położenia na strategicznym skrzyżowaniu w Dolinie Jezreel jest często nazywane „stolicą Doliny Jezreel”.

Położenie

Widok na osiedla mieszkaniowe Afuli położone na stokach Góry More

Afula leży w Poddystrykcie Jezreel w Dystrykcie Północnym, w północno-wschodniej części Izraela. W jego otoczeniu znajduje się miasto Migdal ha-Emek, miasteczko Iksal, kibuce Mizra, Merchawja, Jizre’el, Megiddo, Sarid i Ginnegar, moszawy Kefar Gidon, Balfurja, Tel Adaszim, Merchawja, Awital, Metaw, Addirim, Dewora, Gadisz, Ha-Jogew i Kefar Baruch, wsie komunalne Achuzzat Barak i Nir Jafe oraz wioski arabskie Na’in, Ad-Dahi i Sulam. Okoliczne wioski należą do samorządów regionów Emek Jizre’el, Bustan al-Mardż, Megiddo i Ha-Gilboa^[1].

Środowisko naturalne

Afula jest położona na wysokości 60 m n.p.m. w intensywnie użytkowanej rolniczo Dolinie Jezreel w Dolnej Galilei. Okoliczny teren jest stosunkowo płaski, opada jednak w kierunku wschodnim w depresję rzeki Jordan i w kierunku północno-zachodnim, gdzie znajduje się Emek Zewulun i Zatoka Hajfy. Na południowy zachód od miasta przepływa rzeka Kiszon. W odległości 5 km na południowy wschód zaczynają się wzniesienia masywu Wzgórz Gilboa, za którym znajduje się Samaria. Teren opadający w kierunku południowo-wschodnim przechodzi w Dolinę Charod, do której spływa strumień Jezreel. Na północny wschód od miasta wznosi się masyw góry Giwat ha-More (515 m n.p.m.), z której w kierunku zachodnim spływa strumień ha-More, łączący się na północ od miasta ze strumieniem Adaszim (następnie wpada do rzeki Kiszon). W odległości 3 km na północ wznoszą się wzgórza Hare Nacerat (wysokość dochodząca do 400 m n.p.m.), ze szczytami Har Kidumim, Har Ksulot i Har Dvora. Natomiast w odległości 7 km na południowy zachód od miasta wznoszą się wzgórza płaskowyżu Menassesa^[1].

Historia

Historia Afuli

Starożytne sarkofagi na wzgórzu w centrum Afuli, wykorzystane przez Krzyżowców do budowy zamku obronnego w tym miejscu

Pozostałości fortyfikacji z czasów Krzyżowców

Mapa linii kolejowej Hejaz łączącej Damaszek z Medyną, z odnogą prowadzącą przez dzisiejszą Afulę do Hajfy

Posterunek policji w Afuli – dawny brytyjski Fort Tegart Afula

Obrońcy Afuli z I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku

Pozostałości fortyfikacji obronnych wybudowanych podczas I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku

Afula około 1950 roku

Arlozorov Avenue w Afuli, około 1950 roku

Historyczna wieża ciśnień, stojąca do tej pory w centrum miasta

Pomnik poległych mieszkańców Afuli

Pomnik poległych żołnierzy z Brygady Kfir

Pomnik ofiar terroru w Afuli

Badania archeologiczne wykazały, że żyzna Dolina Jezreel była zamieszkiwana od tysięcy lat. Najstarsza pisana wzmianka o osadzie Afula pochodzi z egipskich zapisków pochodzących z XIX wieku p.n.e. Osada jest także wspomniana w tekstach pochodzących z czasów faraona Totmesa III (XV wiek p.n.e.). Badacze przypuszczają, że była to kananejska osada, podbita prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku p.n.e. przez Izraelitów. Miejsce to jest utożsamiane z biblijnym miastem Ofel, w którym mieszkał Gechazi, sługa proroka Elizeusza^[a][2].

Po zniszczeniu Królestwa Izraela nadal istniały w tej okolicy osady ludzkie. Wykopaliska ujawniły kilka takich miejsc pochodzących z okresu asyryjskiego i rzymskiego. W średniowieczu Krzyżowcy wykorzystali tutejsze starożytne sarkofagi do budowy zamku obronnego Le Feve. Na jego miejscu w XII wieku sułtan Saladyn założył arabską wieś al-Fulah. W 1226 roku syryjski geograf Jaqut al-Hamawi opisał ją jako „filistyńskie miasto”^[3]. Gdy w 1517 roku Palestyna znalazła się pod panowaniem Imperium osmańskiego nastąpił całkowity zastój tutejszej gospodarki. Podczas wyprawy Napoleona do Egiptu w pobliżu miejscowości al-Fulah w dniu 16 kwietnia 1799 roku doszło do bitwy pod Górą Tabor w której nieliczni Francuzi pokonali przeważające wojska tureckie^[4].

W latach 1903-1905 nastąpiło pewne ożywienie gospodarcze związane z budową linii kolejowej Doliny. Była to odnoga linii Kolei Hidżaskiej, która łączyła Damaszek z Medyną. Odnoga przebiegająca przez osadę al-Fulah łączyła główną linię kolejową z miastami Hajfa. Powstanie stacji kolejowej w al-Fulah spowodowało niewielkie ożywienie gospodarcze okolicy. Około 1909 lub 1910 roku Jehoszua Chankin zakupił ze środków Światowej Organizacji Syjonistycznej pierwsze grunty w Dolinie Jezreel. Była to ziemia o powierzchni 10 km² położona w rejonie wioski al-Fulah. Zakup ten był początkiem długotrwałych sporów między Arabami i Żydami o prawa arabskich robotników rolnych, którzy zostali stąd eksmitowani. Spory dotyczyły prawa do dzierżawy gruntów rolnych i praw własności. W 1911 roku obok dawnej arabskiej wioski utworzono gospodarstwo rolne Merchawja (przekształcone w 1922 roku w moszaw Merchawja), a w 1913 roku sąsiednie gospodarstwo Tel Adaszim (przekształcone w 1923 roku w moszaw Tel Adaszim). W latach 1912–1915 Turcy wybudowali linię kolejową łączącą stację kolejową al-Fulah z miastem Nablus w Samarii. Pod koniec I wojny światowej w 1918 roku Palestyna stała się terenem walk brytyjsko-tureckich. We wrześniu 1918 roku podczas bitwy pod Megiddo w rejonie al-Fulah stacjonowały wojska tureckie. W rezultacie tej wojny cała Palestyna przeszła pod brytyjską kontrolę, a w 1922 roku formalnie utworzono Brytyjski Mandat Palestyny. Nowa sytuacja geopolityczna stwarzała nadzieję na realizację obietnicy Deklaracji Balfoura o utworzeniu w Palestynie „żydowskiej siedziby narodowej”. Program organizacji syjonistycznych zakładał wykupienie 4 mln akrów ziemi i osiedlenie w Ziemi Izraela w ciągu dziesięciu lat około miliona Żydów. W tym celu miało powstać wiele osad rolniczych i dziesięć większych skupisk miejskich – niektóre poprzez rozbudowę istniejących już miejscowości (Jerozolima, Jafa, Hajfa, Tyberiada i Safed), a niektóre poprzez założenie zupełnie nowych. Pod budowę jednego z nowych miast wybrano żyzną Dolinę Jezreel^[5].

Amerykańska organizacja syjonistyczna American Zion Commonwealth wykupiła brakujące grunty w dolinie od libańskiej rodziny Sursuk. Organizacja ta zatrudniła znanego niemieckiego architekta Richarda Kaufmana, który sporządził ogólny plan nowej osady nazwanej Afula. Plan zagospodarowania przestrzennego zakładał utworzenie obszarów mieszkalnych z obiektami handlowymi, usługowymi, kulturalnymi i religijnymi. Po nabyciu działek mieszkalnych pierwsi żydowscy imigranci z Polski i Stanów Zjednoczonych przyjechali do Afuli w dniu 31 marca 1925 roku. Datę tę uznaje się za założenie miasta^[6]. Wiele osób, które kupiły działki w Afuli nigdy nie zdołały przyjechać do Palestyny, ponieważ zginęły podczas Holocaustu. Tymczasem miasteczko bardzo szybko się rozwijało i już w 1926 roku posiadało pierwszą radę samorządową. W 1930 roku na północny wschód od Afuli utworzono szpital, który był pierwszym nowoczesnym szpitalem w Palestynie^[7]. Podczas arabskiego powstania w Palestynie (1936–1939) niektórzy mieszkańcy dołączyli do oddziałów żydowskiej policji mandatowej. Brytyjczycy wybudowali wówczas w centrum osady fort policji Fort Tegart, który nadal istnieje i służy jako posterunek policji. Podczas II wojny światowej Brytyjczycy w rejonie Afuli utworzyli kilka ważnych baz wojskowych. W 1942 roku na południowy zachód od miejscowości powstała baza lotnicza RAF Megiddo, a na północny zachód baza lotnicza RAF Ramat Dawid. Natomiast w samej Afuli, w pobliżu posterunku policji utworzono obóz dla włoskich jeńców wojennych. Naprzeciwko szpitala utworzono bazę wojskową, w której stacjonowali żołnierze z Australii i Południowej Afryki. W listopadzie 1942 roku mieszkańcy Afuli udzielili schronienia żydowskim uciekinierom z nazistowskiej Europy^[8].

Przyjęta w dniu 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała, że osada Afula miała znaleźć się w granicach nowo utworzonego państwa żydowskiego^[9]. Arabowie odrzucili jednak rezolucję i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. W jej trakcie arabskie milicje wielokrotnie atakowały żydowskie konwoje z zaopatrzeniem, doprowadzając do paraliżu komunikacji między Doliną Jezreel a nadmorskim miastem Hajfą. W ramach działań odwetowych siły żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana wysiedliły i zniszczyły część okolicznych wiosek arabskich. Bezpośrednią kontynuacją wojny domowej była I wojna izraelsko-arabska (1948-1949). Afula znajdowała się w strategicznym punkcie między położonym na południu arabskim miastem Dżanin i na północy miastem Nazaret. Pozycje na północy zajęła Arabska Armia Wyzwoleńcza, po stronie południowej rozlokowały się oddziały irackie, a od wschodu usiłowały nacierać wojska syryjskie. Z tego powodu, od pierwszych dni wojny mieszkańcy budowali fortyfikacje obronne, a w miejscowości można było odczuć stan oblężenia. Aby zabezpieczyć linie komunikacyjne w Dolinie Jezreel, wojska izraelskie przeprowadziły pod koniec maja 1948 roku operację „Erez”, a w pierwszych dniach czerwca operację „Icchak”. W dniu 4 czerwca 1948 roku irackie samoloty zbombardowały Afulę. Jedna z bomb trafiła w dom mieszkalny, zabijając pięć osób. Kolejne naloty – tym razem już bez większych strat materialnych – miały miejsce 5 czerwca, 12 lipca i 18 lipca. Po wojnie do Afuli przyjechało kilka tysięcy żydowskich imigrantów z Iraku, Jemenu i Rumunii. W ten sposób bardzo szybko zapełniły się trzy miejskie obszary mieszkalne i musiano przygotować kolejny obszar, w którym utworzono gospodarstwa rolnicze (obecnie jest to osiedle Geulim, uznawane za najbardziej luksusowe w mieście). Ciągle rosnąca liczba nowych mieszkańców doprowadziła do założenia w 1951 roku nowej dzielnicy Afula Illit, położonej w odległości 5 km na północny wschód od miejscowości. W 1953 roku utworzono kolejną dzielnicę mieszkaniową Giwat ha-More, położoną na stokach góry o tej samej nazwie. Miasto było celem licznych zamachów terrorystycznych. Do pierwszego zamachu doszło w dniu 25 maja 1965 roku. Zdetonowana bomba uszkodziła budynek przy ulicy Cinnamon. Podczas wojny sześciodniowej w czerwcu 1967 roku Afula została zbombardowana przez iracki samolot bombowy Tupolew Tu-16. Celem nalotu były bazy wojskowe położone na zachód od Afuli, jednak dziewięć bomb spadło na obrzeżach miasteczka. Samolot został zestrzelony przez obronę przeciwlotniczą. W 1970 roku w miejscowości doszło do dwóch zamachów terrorystycznych – pierwsza bomba wybuchła na targowisku miejskim, a druga na dawnej stacji kolejowej (zginęła 1 osoba). W 1971 roku Afula otrzymała zgodę na utworzenie własnej strefy przemysłowej, a w listopadzie 1972 roku otrzymała prawa miejskie (oficjalna uroczystość miała miejsce w styczniu 1973 roku)^[10][11].

Gdy w październiku 1973 roku wybuchła wojna Jom Kipur, tutejszy cmentarz wojskowy służył jako miejsce tymczasowego pochówku żołnierzy poległych na Wzgórzach Golan. Po wojnie ciała poległych przenoszono do miejscowości i wiosek skąd pochodzili żołnierze. W latach 90. XX wieku miasto przyjęło tysiące żydowskich imigrantów z Etiopii i krajów byłego Związku Radzieckiego. W kolejnych latach nastąpiło nasilenie aktywności palestyńskich terrorystów, z czym wiązała się seria ciężkich zamachów, które dotknęły miasto. W dniu 6 kwietnia 1994 roku terroryści z Hamasu przeprowadzili zamach na autobus w Afuli, w którym zginęło 8 osób, a 55 zostało rannych^[12]. 30 listopada 1994 roku doszło do ataku siekierą w Afuli, w którym brutalnie została zamordowana izraelska kobieta żołnierz^[13].

Kolejna eskalacja przemocy miała miejsce podczas intifady Al-Aksa. W dniu 26 listopada 2001 roku terrorysta-samobójca otworzył ogień do przechodniów w rejonie głównego dworca autobusowego Afuli. Zanim został zastrzelony przez policjantów, zabił 2 osoby i zranił około 50 następnych. W dniu 5 maja 2002 roku terrorysta-samobójca wysadził się w autobusie przy dworcu autobusowym w Afuli (1 osoba zginęła, a kilka odniosło rany). 19 maja 2003 roku palestyńscy terroryści przeprowadzili zamach w centrum handlowym, w którym zginęły 3 osoby, a 70 zostało rannych^[14]. Miasto ucierpiało także podczas II wojny libańskiej na przełomie lipca i sierpnia 2006 roku. 17 lipca na miasto spadły rakiety Katiusza (wywołały pożary okolicznych pól uprawnych); 28 lipca pięć rakiet Fajr-5 spadło na obrzeżach miasta; 2 sierpnia na miasto spadło osiem rakiet Katiusza i jedna rakieta Fajr-5^[15].

Demografia

Według danych Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2011 roku w Afuli żyło prawie 41,3 tys. mieszkańców, z czego 92% Żydzi (reszta to inne narodowości). Jest to niewielkie miasteczko, którego populacja charakteryzuje się niewielkim stałym wzrostem liczebności. Wskaźnik wzrostu populacji wyniósł w 2011 roku 0,6%. W roku tym urodziło się 710 dzieci, a zmarło 315 osób (odnotowano 2 zgony niemowląt). Według danych za 2010 rok liczba pracowników wynosiła 19041, a liczba osób pracujących na własny rachunek wynosiła 956. Średnie miesięczne wynagrodzenie w 2010 roku wynosiło 5906 ILS (średnia krajowa 7522 ILS). Zasiłki dla bezrobotnych pobierało 467 osób, w tym 215 mężczyzn (średni wiek: 43. lata). Świadczenia emerytalne oraz renty pobierało 5328 osób, a zapomogi społeczne 2310 osoby^[16].

Symbole

Herb Afuli został po raz pierwszy opublikowany 30 października 1958 roku. Jest on przedzielony na dwie części, z których górna pomarańczowa reprezentuje przemysłowo-rzemieślniczy rozwój miasta, natomiast dolna zielona przedstawia rolnicze wykorzystanie Doliny Jezreel. W górnym polu umieszczono wizerunek wioski, która rozwijała się w dolinie pomiędzy górującymi nad nią górami. W dolnej części umieszczono wyobrażenia narzędzi rzemieślniczych i płodów rolnych. U góry widnieje napis w języku hebrajskim – Afula^[17].

Polityka

Ratusz w Afuli

Burmistrzem miasta jest Avraham Elkabetz. Ratusz miejski znajduje się przy ulicy Jehoszua Hankin 47^[18].

Współpraca międzynarodowa

Afula ma zawarte umowy partnerskie z następującymi miastami:

Gospodarka

Przemysł

W południowo-wschodniej części miasta znajduje się strefa przemysłowa Alef. Mieści się tutaj przedsiębiorstwo GJ Solar rozwijające technologie ogniw słonecznych^[19]. Przedsiębiorstwo Hasson produkuje meble^[20]. Druga strefa przemysłowa Beta znajduje się w północno-wschodniej części miasta. Mieści się tutaj fabryka koncernu telekomunikacyjnego Tadiran Telecom^[21]. Zakład Steelplast projektuje i produkuje formy oraz matryce wtryskowe do tworzyw sztucznych^[22]. Przedsiębiorstwo Galilee Herbs produkuje przyprawy^[23]. Przy dzielnicy Afula Illit jest położona trzecia strefa przemysłowa Gimel. Mieści się tutaj przedsiębiorstwo Meyer and son Samuel produkujące urządzenia sanitarne i rurociągi^[24]. Dodatkowo znajdują się tutaj zakłady włókiennicze oraz fabryka produkująca pończochy. Od 1981 roku w mieście działa także spółka Schneider Electric Engineering Ltd., która realizuje projekty elektryczne w infrastrukturze wysokiego i niskiego napięcia oraz tworzy urządzenia kontrolne i automatyki. Natomiast przedsiębiorstwo V LED produkuje i importuje systemy oświetleń ulicznych oraz do salonów^[25]. W kwietniu 2000 roku władze miejskie Afuli nawiązały współpracę z Samorządem Regionu Emek Jizre’el i sąsiednią miejscowością Kefar Tawor w celu utworzenia strefy przemysłowej Alon Tawor. Obecnie strefa zajmuje powierzchnię 593 ha, na których działalność prowadzi ponad 50 różnych przedsiębiorstw zatrudniających 4 tys. pracowników^[26].

Widok strefy przemysłowej Alon Tawor

Handel i usługi

Dolina Jezreel słynie z zaawansowanego technologicznie rolnictwa. Afula jest stolicą tego regionu, spełniającą rolę niejako kotwicy i miejskiego centrum handlowego dla całej wiejskiej okolicy. Z tego powodu ulokowało się tutaj wiele przedsiębiorstw usługowych, handlowych i rzemieślniczych. Na każdym z osiedli mieszkaniowych znajdują się kompleksy handlowe. W północno-zachodniej części miasta mieści się centrum handlowe Ioklr Emek z restauracją Pizza Hut i stacją benzynową. W śródmieściu jest centrum handlowe Super-Sol oraz stare targowisko miejskie. Liczne sklepy i centa handlowe ulokowały się w strefie przemysłowej Alef w południowo-wschodniej części miasta. Jest tu między innymi centrum Valleys Mall. Przy Parku Afula jest centrum handlowe Emek. Przy strefie przemysłowej Gimel jest centrum handlowe Iayogev^[1].

Infrastruktura

Infrastruktura i transport Afuli

Centrum Medyczne Doliny

Remiza straży pożarnej w Afuli

Centralny dworzec autobusowy w Afuli

Autobus linii Egged w Afuli

Widok na Afulę i jedną z dróg dojazdowych do miasta

Remiza straży pożarnej znajduje się przy ulicy Agas 9 w północno-zachodniej części miasta. Posterunek policji mieści się w centrum miasta przy ulicy ha-Nassi Weizman 7. W północnej części miasta przy ulicy ha-Histadrut znajduje się stacja ratunkowa Magen David Adom^[27], a w północno-wschodniej części jest duży kompleks szpitalny Centrum Medycznego Doliny^[7]. Cmentarz komunalny znajduje się w południowej części miasta^[1].

Transport

Miasto Afula stanowi centrum komunikacyjne regionu. Krzyżują się tutaj drogi z północy na południe z drogami ze wschodu na zachód. W kierunku południowo-zachodnim do nadmorskiej równiny Szaron odchodzi droga ekspresowa nr 65, która przebiega obok odległego o 3 km od miasta portu lotniczego Megiddo, a w odległości 8 km krzyżuje się z drogą nr 66 prowadzącą na północny zachód do portowego miasta Hajfa. Droga ekspresowa 65 omija miasto od zachodu i północy obwodnicą (budowany jest odcinek północno-wschodni) i kieruje się na północny wschód przez dzielnice Afula Illit i Giwat ha-More w kierunku Jeziora Tyberiadzkiego. W kierunku północnym odchodzi droga ekspresowa nr 60, która w odległości 3 km krzyżuje się z drogą nr 73 i następnie dociera do miasta Nazaret. Droga nr 60 przebiega przez centrum miasta i kieruje się na południe, by po około 8 km dotrzeć do przejścia granicznego Dżalama umożliwiającego wjechanie na terytorium Autonomii Palestyńskiej i dotarcie do miasta Dżanin. W kierunku południowo-wschodnim odchodzi droga nr 71, którą dojeżdża się do miasta Bet Sze’an oraz przejścia granicznego na rzece Jordan z Jordanią. Głównym środkiem transportu publicznego są dalekobieżne autobusy linii Egged i lokalne autobusy linii Kavim. Przez cały dzień autobusy regularnie odjeżdżają do Hajfy, Tyberiady, Jerozolimy i Tel Awiwu. W samym śródmieściu Afuli znajduje się centralny dworzec autobusowy^[1].

W 2011 roku w Afuli były zarejestrowane 12 221 pojazdy silnikowe, w tym 10 177 samochodów osobowych (średnia wieku samochodów prywatnych wynosiła 7 lat). W roku tym w mieście doszło do 68 wypadków^[16].

Transport kolejowy

Przed I wojną światową w Afuli istniała stacja kolejowa. Przebiegała tędy linia kolejowa łącząca port w Hajfie z linią kolejową Hejaz, która biegła z Damaszku do Medyny. Po I wojnie izraelsko-arabskiej linia ta została zniszczona i obecnie Afula nie posiada żadnego połączenia kolejowego. Istnieją plany utworzenia takiej linii Rakewet Jisra’el^[28].

Transport lotniczy

W odległości 3 km na południowy zachód od miasta znajduje się port lotniczy Megiddo. Mogą na nim lądować niewielkie prywatne samoloty^[29].

Architektura

Architektura Afuli

Współczesne osiedla mieszkaniowe Afuli

Dawna linia kolejowa w Afuli

Stara stacja kolejowa w Afuli

Tereny rekreacyjne Parku Afula

Miasto w rzeczywistości składa się z trzech odrębnych części. W samym centrum znajduje się założone w 1925 roku „stare miasto”, posiadające osiedla mieszkaniowe: Afula, Afula ha-Tseira i Romema. W jej południowo-wschodniej części zlokalizowano strefę przemysłową, a po strony zachodniej wybudowano nowe osiedla mieszkaniowe domków jednorodzinnych otoczone obwodnicą miejską. W odległości 4 km na północny wschód powstała w 1950 roku dzielnica Afula Illit. Aż do lat 70. XX wieku była ona uznawana jako tymczasowe miejsce pobytu nowych imigrantów przyjeżdżających z państwa arabskich do Izraela. Po operacji Salomon w 1991 roku zamieszkała tu znaczna ilość imigrantów z Etiopii, do których z biegiem czasu dołączyli imigranci z krajów byłego ZSRR. Nadali oni specyficzny charakter Afuli Illit. Na południe od niej znajduje się założona w 1955 roku dzielnica Giwat ha-More, zajmująca rozległa przestrzeń południowo-zachodnich zboczy góry o tej samej nazwie. Między tymi dwoma dzielnicami a miastem Afula znajduje się niewielka strefa przemysłowa, kompleks szpitalny oraz Park Afula. Dodatkowo w mieście są parki publiczne Nessis, Jad LaBanim, ha-Banim, ha-Sz’huna i ha-Rakevet. Zachowała się dawna linia kolejowa przebiegająca przez sam środek miasta ze starą stacją kolejową Afuli^[30].

Kultura

Kultura Afuli

Centrum kultury w Afuli

Audytorium i galeria sztuki w Afuli

Wielka Synagoga w Afuli

Dom Pamięci

W mieście jest kilka domów kultury. W północno-zachodniej części miasta, przy ulicy Etrog znajduje się centrum kultury Heihal ha-Tarbut. W północno-wschodniej części miasta jest kompleks obiektów kulturalnych z Centrum Sztuki i Muzyki „Pais”, biblioteką miejską i miejscem pamięci Jad LaBanim. Miejska galeria sztuki organizuje liczne wystawy^[31]. Performing Arts Center w Afuli jest jedną z najpiękniejszych i najbardziej luksusowych sal koncertowych w kraju. Centrum jest siedzibą trzech zespołów teatralnych. Miasto posiada także własną orkiestrę reprezentacyjną^[32].

W Afuli działa lokalna rozgłośnia radiowa, która nadaje audycje przez internet^[33].

Edukacja

Zgodnie z danymi Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w Afuli jest 14 przedszkoli oraz 20 szkół – w tym 14 szkół podstawowych i 5 szkół średnich. W 2011 roku w 288 klasach szkolnych uczyło się ponad 6,6 tys. uczniów, w tym 3,7 tys. w szkołach podstawowych. Średnia uczniów w klasie wynosiła 23^[16]. Dodatkowo w mieście znajduje się Afula Academic College oraz centrum pedagogiczne. Ważną tutejszą uczelnią muzyczną jest konserwatorium, w którym kształci się około tysiąca muzyków i śpiewaków^[34].

Turystyka

Miasto jest dogodnym punktem wypadowym do zwiedzania Doliny Jezreel i jej otoczenia. W mieście wytyczono szlak turystyczny, który umożliwia poznanie najważniejszych miejsc Afuli. Czas jego przejścia wynosi około jednej godziny^[30].

Sport i rekreacja

W mieście działa sześć klubów sportowych. Najbardziej znaną jest drużyna koszykarska Hapoel Afula B.C., która sezon 2006/2007 zakończyła na 6. miejscu w krajowej lidze. Z powodu braku środków finansowych drużyna spadła jednak do drugiej ligi rozgrywek^[35]. Drużyna piłkarska Hapoel Afula F.C. obecnie gra w drugiej lidze Liga Leumit^[36]. Posiada ona własny stadion Stadion Afula Illit^[37]. Poza tym w mieście istnieje klub szachowy Hapoel Afula, klub gimnastyki kobiecej Hapoel Afula oraz klub sportów dla niepełnosprawnych Hapoel Afula^[38].

W każdym z osiedli mieszkaniowych są obiekty sportowe takie jak boiska i sale do ćwiczeń. W południowej części miasta, przy szkole Gvanim znakduje się boisko do piłki nożnej. Natomiast w północno-wschodniej części miasta jest duży kompleks sportowy z salą sportową i kortami tenisowymi. W północno-wschodniej części miasta znajduje się otwarty w październiku 2007 roku duży teren rekreacyjny Park Afula. Zajmuje on powierzchnię 120 ha i jest ogólnie dostępny. Mieści się w nim amfiteatr (2400 miejsc siedzących, a przy masowych imprezach możliwość pomieszczenia do 10 tys. osób w terenie otwartym), ogród zoologiczny, jezioro i ogród. Po całym terenie parku wytyczono alejki spacerowe oraz drogi rowerowe^[39]. Przy dzielnicy Afula Illit położony jest duży kompleks sportowy Robert Russell Sports Center z salami sportowymi, basen kąpielowym, kortami tenisowymi i boiskiem do piłki nożnej^[40].

Wojsko

W odległości ponad 1 km na południowy zachód od miasta znajduje się baza wojskowa Amos będąca połączona z sąsiednim lotniskiem Megiddo. Natomiast w odległości 8 km na północny zachód od miasta jest położona duża baza lotnicza Ramat Dawid^[1].

Ludzie związani z Afulą

Zobacz też

• Samorząd Regionu Emek Jizre’el

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie satelitarne Afuli (ang.). W: Google Maps [on-line]. [dostęp 2008-02-05].
• Mapa Afuli (hebr.). W: Amudanan [on-line]. [dostęp 2008-02-05].
• Pierwsze dni Afuli (hebr.). W: Google+ [on-line]. [dostęp 2012-06-07].