Agaricus

Pieczarka
Ilustracja
Pieczarka łąkowa (Agaricus campestris)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Nazwa systematyczna
Agaricus L.
Sp. pl.: 1171 (1753)
Typ nomenklatoryczny

Agaricus campestris L.

Agaricus L. (pieczarka) – rodzaj grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1]. Uprawiany i sprzedawany w sklepach jest jeden z jej gatunków – pieczarka dwuzarodnikowa.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej (dotyczącej także grzybów) przyjęto, że rodzaj Agaricus został poprawnie opisany po raz pierwszy przez Karola Linneusza (jako Agaricus campester) w "Species Plantarum" z 1753 r. Pieczarka jest typem nomenklatorycznym rzędu pieczarkowców (Agaricales) i rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae), natomiast jej gatunkiem typowym jest pieczarka łąkowa (Agaricus campestris)

Synonimy naukowe: Agaricus trib. Psalliota Fr., Amanita Dill. ex Boehm., Fungus Tourn. ex Adans., Hypophyllum Paulet, Myces Paulet, Pratella (Pers.) Gray, Psalliota (Fr.) P. Kumm[2].

Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1889 r[3].

Charakterystyka

  • Agaricus arvensis

    Agaricus arvensis

  • Agaricus augustus

    Agaricus augustus

  • Agaricus bisporus

    Agaricus bisporus

  • Agaricus bitorquis
    (c) Игорь Лебединский, CC BY 3.0

    Agaricus bitorquis

  • Agaricus bohusii

    Agaricus bohusii

  • Agaricus cupreobrunneus

    Agaricus cupreobrunneus

  • Agaricus dulcidulus

    Agaricus dulcidulus

  • Agaricus impudicus

    Agaricus impudicus

  • Agaricus porphyrizon

    Agaricus porphyrizon

  • Agaricus semotus

    Agaricus semotus

  • Agaricus silvaticus

    Agaricus silvaticus

  • Agaricus silvicola

    Agaricus silvicola

  • Agaricus subrutilescens

    Agaricus subrutilescens

  • Agaricus xanthodermus

    Agaricus xanthodermus

Grzyby wytwarzające owocniki z mięsistymi kapeluszami o suchej, nagiej lub łuskowatej powierzchni i blaszkowym hymenoforze. Blaszki u młodych owocników różowe, po dojrzeniu brązowe, nie przyrośnięte do trzonu, o regularnej tramie. Na trzonach u wielu gatunków znajduje się przyrośnięty pierścień. Zarodniki pieczarek są okrągławe lub eliptyczne, gładkie, pozbawione pory rostkowej, a ich wysyp jest barwy brązowej[4][5].

Niektóre gatunki

Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce i niektóre inne. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie[6]. Nazwy polskie według checklist Władysława Wojewody[3].

  • Agaricus altipes (F.H. Møller) F.H. Møller – pieczarka długotrzonowa
  • Agaricus aridicola Geml, Geiser & Royse
  • Agaricus arvensis Schaeff. – pieczarka biaława
  • Agaricus augustus Fr. – pieczarka okazała
  • Agaricus benesii (Pilát) Pilát – pieczarka drobnołuskowa
  • Agaricus bernardii Quél.
  • Agaricus bisporus (J.E. Lange) Imbach – pieczarka dwuzarodnikowa
  • Agaricus bitorquis (Quél.) Sacc. – pieczarka miejska
  • Agaricus bohusii Bon – pieczarka kępkowa
  • Agaricus bresadolanus Bohus
  • Agaricus campbellensis Geml, Laursen & D.Lee Taylor
  • Agaricus campestris L. – pieczarka łąkowa
  • Agaricus campigenus Berk.
  • Agaricus cappellianus Hlaváček – pieczarka kompostowa[7]
  • Agaricus clitocyboides Cooke & Massee
  • Agaricus comtulus Fr. – pieczarka malutka
  • Agaricus connatus Berk. & M.A. Curtis
  • Agaricus cupreobrunneus (Jul. Schäff. & Steer) Pilát – pieczarka purpurowobrązowa
  • Agaricus depauperatus (F.H. Møller) Pilát
  • Agaricus devoniensis P.D. Orton
  • Agaricus dulcidulus Schulzer – pieczarka purpurowa[8]
  • Agaricus excellens (F.H. Møller) F.H. Møller
  • Agaricus fiardii Pegler
  • Agaricus fontanae Fraiture
  • Agaricus friesii Lév.
  • Agaricus fuscofibrillosus (F.H. Møller) Pilát
  • Agaricus gennadii (Chatin & Boud.) P.D. Orton
  • Agaricus gilvus Schaeff.
  • Agaricus gregarius Błoński
  • Agaricus horakii Heinem.
  • Agaricus ignobilis Britzelm.
  • Agaricus impudicus (Rea) Pilát
  • Agaricus iodosmus Heinem.
  • Agaricus kroneanus Rabenh.
  • Agaricus lanatoniger Heinem.
  • Agaricus langei (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Maire – pieczarka krwawiąca
  • Agaricus lanipes (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Singer – pieczarka krótkotrzonowa
  • Agaricus litoralis (Wakef. & A. Pearson) Pilát
  • Agaricus luteomaculatus (F.H. Møller) F.H. Møller
  • Agaricus lutosus (F.H. Møller) F.H. Møller
  • Agaricus macrocarpus (F.H. Møller) F.H. Møller – pieczarka wielkoowocnikowa
  • Agaricus minimus (Ricken) Pilát – pieczarka najmniejsza
  • Agaricus moelleri Wasser – pieczarka szarołuskowa
  • Agaricus moellerianus Bon
  • Agaricus oligocystis Heinem.
  • Agaricus osecanus Pilát
  • Agaricus pampeanus Speg.
  • Agaricus pequinii (Boud.) Singer
  • Agaricus perdicinus Pilát
  • Agaricus phaeolepidotus (F.H. Møller) F.H. Møller
  • Agaricus placomyces Peck – pieczarka płaska
  • Agaricus porphyrizon P.D. Orton – pieczarka liliowoczerwonawa
  • Agaricus porphyrocephalus F.H. Møller
  • Agaricus pseudopratensis (Bohus) Wasser
  • Agaricus purpureoniger Heinem.
  • Agaricus putidus Weinm.
  • Agaricus rufipes Massee & W.G. Sm.
  • Agaricus rusiophyllus Lasch – pieczarka różowoblaszkowa
  • Agaricus semotus Fr. – pieczarka winnoczerwona
  • Agaricus silvaticus Schaeff. – pieczarka leśna
  • Agaricus silvicola (Vittad.) Peck – pieczarka bulwiasta
  • Agaricus subantarcticus Geml, Laursen & D.Lee Taylor
  • Agaricus subfloccosus (J.E. Lange) Hlaváček
  • Agaricus subgibbosus Fr.
  • Agaricus subperonatus (J.E. Lange) Singer
  • Agaricus subrufescens Peck
  • Agaricus subrutilescens (Kauffman) Hotson & D.E. Stuntz
  • Agaricus texensis (Berk. & M.A. Curtis) Geml, Geiser & Royse
  • Agaricus trutinatus Britzelm.
  • Agaricus urinascens (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Singer – pieczarka słomkowożółta[9]
  • Agaricus valdiviae Singer
  • Agaricus viridopurpurascens Heinem.
  • Agaricus xanthodermus Genev. – pieczarka karbolowa
  • Agaricus xantholepis (F.H. Møller) F.H. Møller – pieczarka włóknistobrzega

Znaczenie

Saprotrofy[3]. Większość gatunków to smaczne grzyby jadalne, niektóre jednak są grzybami trującymi. W Europie występuje ok. 100 gatunków pieczarek, z których wiele jest trudnych do rozróżnienia. Niedoświadczeni grzybiarze mogą pomylić pieczarki ze śmiertelnie trującymi muchomorami; muchomorem jadowitym czy muchomorem zielonawym (sromotnikowym). Zasadniczo takie pomyłki nie powinny mieć miejsca, gdyż pieczarki mają blaszki różowe lub ciemnobrązowe, muchomory zawsze białe, jednak pomyłki takie zdarzają się[10].

Jeden gatunek pieczarki – pieczarka dwuzarodnikowa jest powszechnie uprawiany i sprzedawany w sklepach[10]

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2010-01-17]. (ang.).
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 60. ISBN 83-7404-513-2.
  5. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: 1985, s. 362. ISBN 83-09-00714-0.
  6. ↑ Index Fungorum (gatunki). [dostęp 2013-10-20]. (ang.).
  7. ↑ W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Agaricus vaporarius (Pers.) Imbach
  8. ↑ W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Agaricus purpurellus (F.H. Møller) F.H. Møller
  9. ↑ W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Agaricus stramineus (Jul. Schäff. & F.H. Møller) Singer
  10. ↑ a b Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.

Media użyte na tej stronie

Agaricus impudicus 01.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Jensbn~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Agaricus impudicus Note the little specimen to the right showing the flesh exposed - the lack of reddening distinguishes this species from A. Haemorrhoidarius and similar forest-growing Agaricus species. Photo By Jens Buurgaard Nielsen Location: The Hague, Netherlands

Date: September 9 2006
Agaricus bitorquis2.jpg
(c) Игорь Лебединский, CC BY 3.0
Agaricus bitorquis
Agaricus G4 3).JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Agaricus semotus
Agaricus dulcidulus 001.jpg
Autor: Petru Damsa, Licencja: CC BY-SA 3.0
Small sized specie of Agaricus genus, belonging to Minores section. Edible.
Agaricus augustus Podkomorské lesy.jpg
Autor: dendrofil, Licencja: CC0
Houba žampion císařský; Podkomorské lesy, Česká republika, jižní Morava
Agaricus subrutilescens.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Alan Rockefeller (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Agaricus subrutilescens. Photo taken 12/28/2006 by Darvin DeShazer at Point Reyes National Seashore, California.

From https://mushroomobserver.org/1721
2010-11-13 Agaricus xanthodermus Genev 120348.jpg
Autor: This image was created by user Lord Mayonnaise at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
Agaricus xanthodermus Genev.
Agaricus sylvaticus G7.JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Agaricus sylvaticus
Agaricus bohusii 771784.jpg
Autor: This image was created by user Eva Skific (Evica) at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
For more information about this, see the observation page at Mushroom Observer.
Agaricus sylvicola G4 (1).JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Agaricus sylvicola
Agaricus arvensis a1 (2).JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Agaricus arvensis (location: Poland)
Agaricus bisporus G4.JPG
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Agaricus bisporus