Agata Sycylijska

Święta
Agata Sycylijska

dziewica i męczennica
Św. Agata, mal. Guercino (XVI w.)
Data i miejsce urodzenia	235 Katania
Data i miejsce śmierci	5 lutego 251 Katania
Czczona przez	Kościół katolicki, Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	5 lutego[a], 18 lutego[b]
Atrybuty	chleb, dom w płomieniach, korona w rękach, odcięte piersi na misie, kość słoniowa, pochodnia, płonąca świeca[1]
Patronka	Sycylii, miasta Katanii, San Marino, Palermo, chorych na raka piersi, męczenników, ofiar tortur, ofiar gwałtów, ochrony przed pożarami, trzęsieniami ziemi, klęskami żywiołowymi, erupcji wulkanów, piekarzy, górników, ludwisarzy, sztuki i artystów
Szczególne miejsca kultu	Katedra św. Agaty w Katanii

Agata Sycylijska, św. Agata, Agata z Katanii (cs. мученица Агафия; ur. 235, zm. 5 lutego 251) – dziewica i męczennica chrześcijańska, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego.

Żywot

Męczeństwo św. Agaty, mal. Sebastiano del Piombo (1520).

Zgodnie z opisem męczeństwa pochodzącym z V wieku, Agata pochodziła ze znamienitego rodu rzymskiego. Urodziła się w Katanii na Sycylii. Po przyjęciu wiary chrześcijańskiej postanowiła żyć w dziewictwie. Gdy odrzuciła rękę namiestnika Sycylii Kwincjana, oddano ją do domu rozpusty. Mimo to zachowała dziewictwo i nie wyparła się Chrystusa.

Kiedy cesarz Decjusz rozpoczął prześladowania chrześcijan, Kwincjan jako jedną z pierwszych postawił przed sądem Agatę. Skazano ją na tortury, podczas których odcięto jej piersi^[2]. Z nastaniem niespodziewanego trzęsienia ziemi namiestnik nakazał zaprzestania tortur, dostrzegając w tym karę Bożą. Ostatecznie Agata poniosła śmierć rzucona na rozżarzone węgle. Jej ciało zostało pogrzebane przez chrześcijan poza miastem.

Kult świętej

W rok po jej śmierci nastąpił wielki wybuch Etny. Spływająca lawa nie zalała jednak miasta, a zatrzymała się tuż przed nim. To cudowne ocalenie nawet poganie przypisywali wstawiennictwu Agaty.

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne Agaty męczennicy w Kościele katolickim obchodzone jest 5 lutego^[3] natomiast Kościół prawosławny wspomina ją 5/18 lutego, tj. 18 lutego według kalendarza gregoriańskiego^[2]. W tym dniu błogosławi się chleb, sól, wodę, które mają zapobiegać pożarom, szczególnie od pioruna.

Jej znajdujące się w Katanii relikwie umieszczono w relikwiarzu, który w każdą rocznicę jej śmierci obwożony jest po mieście w uroczystej procesji.

Jej wizerunek znajduje się na Orderze Świętej Agaty, a dzień 5 lutego jest świętem państwowym w San Marino^[4].

Tradycyjny festiwal w Santa Agata odbywający się w Katanii na Sycylii w pierwszych pięciu dniach lutego.

Patronat

Jest świętą, do której chrześcijanie zwracają się przy zagrożeniach związanych z ogniem i pożarami; ma również chronić Sycylię przed wybuchami Etny.

Patronuje przede wszystkim zawodom związanym z ogniem: kominiarzom, ludwisarzom, odlewnikom, a także z powodu męczeńskiej śmierci – pielęgniarkom. Jest również orędowniczką w chorobach piersi.

Ikonografia

W ikonografii chrześcijańskiej św. Agata przedstawiana jest w długiej sukni, z kleszczami, którymi zadawano jej tortury.

Atrybutami Agaty są: dom w płomieniach, kość słoniowa – symbol czystości i niewinności oraz siły moralnej – a także misa z obciętymi podczas męczeństwa piersiami.

Sanktuaria

W Rzymie ku czci św. Agaty papież Symmachus (zm. 514) wystawił okazałą bazylikę, w 593 kolejną świątynię poświęcił jej Grzegorz I, a Grzegorz II (zm. 731) wystawił ku jej czci trzeci rzymski kościół przy bazylice św. Chryzogona na Zatybrzu.

Zobacz też

• św. Agnieszka
• kult świętych
• męczennicy wczesnochrześcijańscy
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni
• święta Agata – inne postaci świętych o imieniu Agata

Uwagi

Przypisy