Agaty z Płóczek Górnych
Agaty z Płóczek Górnych – złoże agatów występujące w rejonie wsi Płóczki Górne na Dolnym Śląsku. Agaty tutejsze uchodzą za jedne z najpiękniejszych na świecie[1].
Złoże o rozmiarach 1000 × 500 m znajduje się na północnych stokach wzgórza Lipień (393 m n.p.m.), na wschód od Płóczek Górnych[2]. W regionie tym występują permskie (czerwony spągowiec[3]) skały osadowe oraz wulkanity, głównie andezyty bazaltowe, trachyandezyty bazaltowe, ryolity i ich tufy[4]. Seria ta wchodzi w skład struktury zwanej niecką północnosudecką. Agaty są obecne w obrębie serii skalnej, będącej pozostałością dawnego potoku lawowego zbudowanego z andezytów bazaltowych (w starszej literaturze zwanych melafirami) o miąższości od 50 do 200 m[3].
Agaty z Płóczek, należące do typu agatów migdałowcowych, powstały w efekcie wypełniania pustek pogazowych w zastygniętej lawie. Mają one postać z reguły parocentymetrowych, owalnych lub okrągławych form tkwiących w skale macierzystej[5]. Miejscowe agaty cechuje bardzo bogata kolorystyka[6]. Głównym minerałem jest chalcedon, a rzadziej spotyka się w obrębie agatów kryształ górski, ametyst, kalcyt, baryt, hematyt, goethyt[7].
W obrębie agatów i w samodzielnych skupieniach występuje w Płóczkach Górnych również prasiolit, a jego opisane w 1992 roku tutejsze znaleziska (jak i podobne z rejonu Kłodzka) były pierwszymi na świecie stwierdzeniami tego minerału w stanie naturalnym[8][9].
Agaty z Płóczek znane są od II połowy XVIII w., m.in. pojedyncze okazy z tej lokalizacji w 1784 r. pozyskał do swych zbiorów Adolf Traugott von Gersdorf[10]. Odnotowywane w literaturze są od 1846 r., jednak aż do lat 70. XX w. wzmianki te były rzadkie, a większej eksploatacji nie prowadzono[11]. Od lat 70. XX w. agaty są intensywnie pozyskiwane przez prywatnych zbieraczy[11].
Występowanie w Płóczkach Górnych agatów stało się impulsem[12] do stworzenia corocznej największej w Polsce giełdy minerałów[13] w pobliskim Lwówku Śląskim.
Agatom z Płóczek poświęcono m.in. popularyzacyjną pracę autorstwa J. A. Bossowskiego: „Agaty ze Lwówka Śląskiego”. Wyd. Bud-Stal-Test II, 2004 r. (wyd. II. wyd. I z 2000 r.) oraz album: „Agaty z Płóczek Górnych”. Lwówek Śląski. 2009, którego autorami są J. Bogdański, T. Praszkier, R. Siuda.
Przypisy
- ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 7.
- ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 7-8.
- ↑ a b Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 18-19.
- ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 14-15.
- ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 20.
- ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 23.
- ↑ Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 31-36.
- ↑ Platonov A.N., Sachanbiński M., Wróblewski P., Ignatov S.J., 1992. Natural prasiolite from Lower Silesia, Poland. Zeitschrift der Deutschen Gemmologischen Gesellschaft, 41 (1): 21-27
- ↑ Michał Sachanbiński. [dostęp 2013-10-08].
- ↑ Girulski i in. s. 43
- ↑ a b Bogdański, Praszkier i Siuda 2009 ↓, s. 41.
- ↑ Dzieżyc T., Ruta Z., Serafin J. (red.): Lwóweckie Lato Agatowe. Wyd. Urząd Miasta i Gminy Lwówek Śląski, strona 1. ISBN 83-914538-2-0
- ↑ XVI Lwóweckie Lato Agatowe. [dostęp 2013-10-08].
Bibliografia
- Jacek Bogdański, Tomasz Praszkier, Rafał Siuda: Agaty z Płóczek Górnych. Lwówek Śląski. 2009. ISBN 978-83-91-45-38-7-2.
- Girulski R., Tekiela Ł., Rachwał P., 2014: Kamienie szlachetne i ozdobne bogactwem Partnerstwa Izerskiego. Wydawnictwo Buk. ISBN 978-83-62668-96-0 s.
Media użyte na tej stronie
Autor: Robert Niedźwiedzki, Licencja: CC BY 3.0
Agat z Płóczek Górnych. Maksymalna długość okazu (po przekątnej) 3,5 cm. Uwaga: ten okaz jest okazem średniej jakości jak na agaty z Płóczek. Agaty te mają też dużą zmienność kolorystyki
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Agatu ze wsi Płóczki Górne w Muzeum Złota w Złotoryi