Agencja Pinkertona

Pinkerton
Ilustracja
Państwo

 Stany Zjednoczone

Siedziba

101 North Main Street
Suite 300
Ann Arbor 48104
Stany Zjednoczone[1]

Data założenia

1850

brak współrzędnych
Strona internetowa

Pinkerton (pierwotnie: Pinkerton National Detective Agency[2]) – amerykańskie przedsiębiorstwo zajmujące się ochroną mienia i osób oraz wykonujące usługi detektywistyczne, założone w 1850 roku przez Allana Pinkertona[3]. Sam założyciel stał się rozpoznawalny, kiedy odkrył spisek mający na celu zamordowanie prezydenta elekta Abrahama Lincolna[4]. Apogeum działalności agencji przypada na lata 80. XIX w., kiedy miała ona mieć większą liczbę ludzi niż ówczesna armia amerykańska[5]. Sprawiło to, że m.in. stan Ohio zakazał jej działalności na swoim terytorium, obawiając się, że może być ona użyta jako prywatna armia[6].

W czasie strajków robotniczych w XIX w. właściciele fabryk wynajmowali pinkertonów, żeby ci uniemożliwiali wstęp do ich zakładów strajkującym i działaczom związkowym[7]. Najsłynniejszym przykładem takiej akcji był tzw. Homestead Strike w 1892 roku, gdy pracownicy agencji, pacyfikując strajkujących, zabili dziewięciu hutników, tracąc przy tym siedmiu agentów[8]. Znakiem firmowym agencji było oko i napis „Nigdy nie śpimy” („We never sleep”)[9]. Pracownicy agencji Pinkertona pełnili także rolę straży w zamieszkach w kopalniach węgla i żelaza[10] oraz przy strajkach kolejarzy (1877)[11].

Obecnie przedsiębiorstwo Pinkerton działa jako oddział firmy Securitas AB[12].

Początki

W pierwszej połowie lat 50. XIX wieku Allan Pinkerton razem z Edwardem Ruckerem utworzyli w Chicago North-Western Police Agency, przemianowaną później na Pinkerton National Detective Agency[13]. Do jej powstania przyczyniło się zapotrzebowanie, które zgłaszali prywatni przedsiębiorcy, a w szczególności właściciele linii kolejowych[14].

Praca dla rządu federalnego

Strażnicy Pinkertona eskortujący strajkujących w Buchtel w Ohio (1884)

W 1871 roku Kongres Stanów Zjednoczonych wyasygnował kwotę 50 tys. USD dla nowo utworzonego Departamentu Sprawiedliwości; suma ta miała być użyta na „wykrywanie i oskarżanie osób pogwałcających prawa federalne”[15]. Pieniądze te okazały się niewystarczające do realizacji powierzonych zadań, dlatego też Departament Sprawiedliwości zdecydował, że zawierane będą umowy na wykonywanie pewnych usług przez podmioty prywatne, takie jak m.in. agencja Pinkertona[16].

Molly Maguires

W latach 70. XIX w. Franklin B. Gowen, ówczesny prezes kolei Philadelphia and Reading Railroad, wynajął agencję w celu inwigilacji związków zawodowych działających w kopalniach należących do Gowena. Jeden z agentów, James McParlan, zinfiltrował tajną organizację Molly Maguires, posługując się pseudonimem James McKenna, i doprowadził do jej upadku[17]. Incydent ten stał się inspiracją dla Arthura Conana Doyle’a, który wykorzystał go w ostatniej powieści o przygodach Sherlocka Holmesa – Dolina trwogi (1915)[18].

Strajk Homestead

W czasie strajku Homestead, który miał miejsce 6 lipca 1892 roku, przybycie 300 pinkertonów z Nowego Jorku i Chicago[19] wywołało gwałtowne starcia, w których zginęło 16 osób, musiano także wezwać dwie brygady milicji stanowej[20].

Morderstwo Steunenberga i proces

Kiedy policja stanowa z Idaho aresztowała górnika Alberta Horsleya, zeznał on agentowi Jamesowi McParlandowi, że w 1905 roku dokonał zamachu na gubernatora stanu Idaho, Franka Steunenberga, który wtedy zginął[21]. W szeroko nagłośnionym procesie Orchard został skazany na dożywocie, ale później wyrok złagodzono[22].

Działalność na Dzikim Zachodzie i konkurencja

Agenci Pinkertona byli wynajmowani w celu tropienia banitów i przestępców grasujących na Dzikim Zachodzie, takich jak m.in.: Jesse James, bracia Reno oraz gang „Wild Bunch” (do którego należeli: Butch Cassidy i Sundance Kid)[15].

Konkurencyjną działalność prowadziła także przedsiębiorstwo Thiel Detective Service Company (z siedzibą w Saint Louis), które założył były pracownik Pinkertona, G.H. Thiel. Siedziby należącej do niego agencji mieściły się m.in. w Nowym Jorku i Portland[23].

W 1910 roku były agent Secret Service, William J. Burns, założył Burns Detective Agency. Do 1915 roku Burns miał 20 biur na terenie Stanów Zjednoczonych oraz jedno w Londynie[24].

Przejęcie

W 1999 roku Securitas przejął Pinkerton’s, Inc., tworząc północnoamerykańską platformę. Było to największe przejęcie w historii szwedzkiego przedsiębiorstwa. Rok później Securitas nabył kilka innych amerykańskich firm ochroniarskich, m.in. Burns International. W lipcu 2003 roku połączone amerykańskie przedsiębiorstwa przyjęły nazwę Securitas Security Services USA, Inc. Jest to jedno z największych przedsiębiorstw tego typu na świecie[25].

Pinkerton w Polsce

W 2016 roku Pinkerton Inc. wykupił IBBC Group, polską firmę działającą w obszarze zarządzania ryzykiem biznesu, tym samym rozpoczynając oficjalnie działalność na polskim rynku usług z zakresu bezpieczeństwa[26][27]. Pierwszym dyrektorem Pinkerton w Polsce został Bartosz Pastuszka[28], licencjonowany detektyw oraz wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim[29].

Według magazynu „Vice”, w 2020 roku Amazon zatrudnił szpiegów Pinkertona, którzy zostali oddelegowani do wrocławskiego oddziału firmy w celu zbadania zarzutów, że kierownictwo udzielało kandydatom do pracy wskazówek, jak przeprowadzać rozmowy kwalifikacyjne, a być może nawet przeprowadzało cały proces za nich[30].

W kulturze

  • Główny bohater serialu Detektyw Pchełka na tropie jest pracownikiem firmy o nieprzypadkowo podobnej nazwie: Agencja Finkertona.
  • Główny bohater gry BioShock Infinite, Booker DeWitt, jest byłym pinkertonem.
  • W grach Red Dead Redemption i Red Dead Redemption II Andrew Milton i Edgar Ross z Agencji Pinkertona tropią gang Dutcha van der Lindego i jego ocalałych członków.

Przypisy

  1. ↑ Contact Us | Pinkerton | Pinkerton (ang.). pinkerton.com. [dostęp 2016-04-04].
  2. ↑ Charles W. Carey: American Inventors, Entrepreneurs, and Business Visionaries. Infobase Publishing, 2014, s. 295. ISBN 978-0-8160-6883-8. [dostęp 2016-04-04].
  3. ↑ Edward J. Maggio: Private Security in the 21st Century: Concepts and Applications. Jones & Bartlett Publishers, 2011, s. 27. ISBN 978-1-4496-6479-4. [dostęp 2016-04-04].
  4. ↑ Edward J. Maggio: Private Security in the 21st Century: Concepts and Applications. Jones & Bartlett Publishers, 2011, s. 16. ISBN 978-1-4496-6479-4. [dostęp 2016-04-04].
  5. ↑ Steven L. Danver: Revolts, Protests, Demonstrations, and Rebellions in American History: An Encyclopedia. ABC-CLIO, 2010, s. 632. ISBN 978-1-59884-222-7. [dostęp 2016-04-04].
  6. ↑ Alie Infante: Napoleon's Gift. PpC Publications, 2013, s. 100. ISBN 978-1-4839-3668-0. [dostęp 2016-04-04].
  7. ↑ Evan Andrews: 10 Things You May Not Know About the Pinkertons - History Lists (ang.). history.com, 26 października 2015. [dostęp 2016-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2016)].
  8. ↑ Paul Krause: The Battle for Homestead, 1890–1892: Politics, Culture, and Steel.. University of Pittsburgh Press, 1992, s. 20–21. ISBN 0-8229-5466-4. (ang.)
  9. ↑ Heather Lehr Wagner, Tim McNeese: Spies in the Civil War. Infobase Publishing, 2009, s. 37. ISBN 978-1-60413-039-3. [dostęp 2016-04-04].
  10. ↑ Robert W. Kaps, J. Scott Hamilton, Timm J. Bliss: Labor Relations in the Aviation and Aerospace Industries. SIU Press, 2012, s. 35. ISBN 978-0-8093-9001-4. [dostęp 2016-04-04].
  11. ↑ Melvyn Dubofsky: The Oxford Encyclopedia of American Business, Labor, and Economic History. Oxford University Press, 2013, s. 461. ISBN 978-0-19-973881-6. [dostęp 2016-04-04].
  12. ↑ Pamela Bedore: Dime Novels and the Roots of American Detective Fiction. Springer, 2013, s. 101. ISBN 978-1-137-28865-3. [dostęp 2016-04-04].
  13. ↑ John S. Dempsey: Introduction to Private Security. Cengage Learning, 2010, s. 8. ISBN 978-0-495-80985-2. [dostęp 2016-04-04].
  14. ↑ John Fay: Encyclopedia of Security Management: Techniques and Technology. Butterworth-Heinemann, 1993, s. 573. ISBN 978-0-7506-9660-9. [dostęp 2016-04-04].
  15. ↑ a b Ed H Whorton: Taming Texas: 1800–1901. Xlibris Corporation, 2011, s. 84. ISBN 978-1-4653-7435-6. [dostęp 2016-04-04].
  16. ↑ Ward Churchill. From the Pinkertons to the PATRIOT Act: The Trajectory of Political Policing in the United States, 1870 to the Present. „The New Centennial Review”. 4 (1), s. 1–72, wiosna 2004. DOI: 10.1353/ncr.2004.0016 (ang.). 
  17. ↑ Ron Franscell, Karen Valentine: Crime Buff's Guide to Outlaw Pennsylvania. Rowman & Littlefield, 2013, s. 147. ISBN 978-1-4930-0445-4. [dostęp 2016-04-04].
  18. ↑ Nathan Ward: The Lost Detective: Becoming Dashiell Hammett. Bloomsbury Publishing USA, 2015, s. 86. ISBN 978-1-63286-277-8. [dostęp 2016-04-04].
  19. ↑ Steven Laurence Danver: Revolts, Protests, Demonstrations, and Rebellions in American History: An Encyclopedia. T. 1. ABC-CLIO, 2011, s. 623. ISBN 978-1-59884-221-0. [dostęp 2016-04-04].
  20. ↑ Martha Ann Bridegam: Unions and Labor Laws. Infobase Publishing, 2009, s. 17. ISBN 978-1-4381-2959-4. [dostęp 2016-04-04].
  21. ↑ Diana Klebanow, Franklin L. Jonas: People’s Lawyers: Crusaders for Justice in American History. M.E. Sharpe, 2003, s. 137. ISBN 978-0-7656-0673-0. [dostęp 2016-04-04].
  22. ↑ Peter Carlson: Roughneck: The Life and Times of Big Bill Haywood. W.W. Norton & Company, 1983, s. 140.
  23. ↑ Peter Kaufman: Skull in the Ashes: Murder, a Gold Rush Manhunt, and the Birth of Circumstantial Evidence in America. University of Iowa Press, 2013, s. 39. ISBN 978-1-60938-188-2. [dostęp 2016-04-04].
  24. ↑ Roy Talbert Jr.: Negative Intelligence: The Army and the American Left, 1917–1941. Univ. Press of Mississippi, 2008, s. 39. ISBN 978-1-60473-180-4. [dostęp 2016-04-04].
  25. ↑ About Securitas – History (ang.). securitassecurityservicesusa.com. [dostęp 2016-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 kwietnia 2016)].
  26. ↑ Warsaw, Poland, Pinkerton [dostęp 2017-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-21].
  27. ↑ Rośnie konkurencja na rynku usług detektywistycznych. Potentat wchodzi do gry [dostęp 2017-04-20] (pol.).
  28. ↑ Najstarsza na świecie agencja detektywistyczna Pinkerton wchodzi do Polski. Rośnie zapotrzebowanie firm na wywiad gospodarczy i zarządzanie ryzykiem, biznes.newseria.pl [dostęp 2018-07-16].
  29. ↑ Bartosz Pastuszka, wz.uw.edu.pl [dostęp 2019-08-13].
  30. ↑ Secret Amazon Reports Expose the Company’s Surveillance of Labor and Environmental Groups [dostęp 2020-11-24] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Pinkerton escorts hocking valley leslies.jpg

TITLE: Ohio - the mining troubles in Hocking Valley - scene in the town of Buchtel - the striking miners' reception of "Blackleg" workmen when returning from their work escorted by a detachment of Pinkerton's detectives / from a sketch by Joseph Becker ; Hyde.

CALL NUMBER: Illus. in AP2.L52 1884 Case Y [P&P]

REPRODUCTION NUMBER: LC-USZ62-118122 (b&w film copy neg.)

MEDIUM: 1 print : wood engraving.

CREATED/PUBLISHED: 1884.

NOTES:

Illus. in: Frank Leslie's illustrated newspaper, 1884 Oct. 25, p. 152.

SUBJECTS:

Pinkerton's National Detective Agency--People--1880-1890. Miners' strikes--Ohio--Buchtel--1880-1890. Miners--Ohio--Buchtel--1880-1890. Strikebreakers--Ohio--Buchtel--1880-1890.

FORMAT:

Periodical illustrations 1880-1890. Wood engravings 1880-1890.

REPOSITORY: Library of Congress Prints and Photographs Division Washington, D.C. 20540 USA

DIGITAL ID: (b&w film copy neg.) cph 3c18122 http://hdl.loc.gov/loc.pnp/cph.3c18122

CARD #: 97512282