Ageuzja

Ageuzja^[1] – objaw chorobowy polegający na utracie odczuwania smaku, zdarzający się jednak rzadziej niż dysgeuzja polegająca na zniekształceniu lub obniżeniu jakościowym i ilościowym doznań smakowych^[2].

W dysgeuzji można wyróżnić m.in.:

• parageuzję (heterogeuzję) – subiektywne błędne odczucie wrażeń smakowych. Jej formą jest kakogeuzja – subiektywne nieprzyjemne odczucie doznań smakowych, lub fantogeuzja – halucynacje smakowe przy braku doznań smakowych (w chorobach psychicznych)^[2]
• hipogeuzję – obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania smaków^[2]
• hiposmię – obniżenie wrażliwości i zdolności rozpoznawania zapachów^[2]

Występowanie zaburzeń smaku i węchu

Zaburzenia odczucia smaku najczęściej związane są z zażywaniem leków, paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, niewystarczającą higieną jamy ustnej.

1. w wyniku stosowania niektórych leków w leczeniu chorób
   • układu sercowo-naczyniowego, kolagenozach, schorzeniach endokrynologicznych, chorobach psychicznych, nowotworach^[2]
2. w wyniku stosowania używek
   • palenie tytoniu – zmniejsza wrażliwość na smak słony (z wyjątkiem osób młodych i kobiet)^[2]
   • alkoholizm – obniżenie zmysłu smaku i węchu^[2]
3. w stanach fizjologicznych
   • ciąża – zmiany hormonalne wpływają na postrzeganie smaków^[2]
4. wiek
   • z wiekiem obniżeniu ulega wrażliwość na smaki^[2]
5. w jednostkach i zespołach chorobowych
   • sjalopenia wywołana m.in. działaniem leków^[2]
   • stomatodynia^[2]
   • chorobach psychicznych m.in. schizofrenii, parafrenii, zespołach parafrenicznych^[2]
   • zaburzenia metabolizmu lub niewłaściwe proporcje niektórych mikroelementów (miedź, nikiel, kobalt, cynk) i witamin (witamina A, witamina C)^[2]
   • choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy^[2]
   • cukrzyca upośledzenie smaków głównie słodkiego^[2]
   • zaburzenia endokrynologiczne: niewydolność kory nadnerczy – zaburzenia węchu, hipergeuzja w stosunku do soli kuchennej^[2]; choroba Cushinga i niedoczynność tarczycy – hiposmia i hipogeuzja^[2]; akromegalia – wzrost wrażliwości na smak gorzki i słony; zespół Kallmanna^[2]
   • niewydolność nerek – upośledzenie czucia smaków^[2]; pacjenci leczeni hemodializą – podwyższenie wrażliwości na zapachy i smaki^[2]
   • infekcje wirusowe, bakteryjne – pogrypowe jakościowe zaburzenie smaku^[2], borelioza w fazie przewlekłej^[3]
   • schorzenia laryngologiczne – osłabienie powonienia i zmysłu smaku^[2]
   • stwardnienie rozsiane – podwyższenie progu smakowego^[2]
   • zaburzenia neurologiczne: choroby zapalne mózgu, udar mózgu, choroba Alzheimera

Dysgeuzja lub hipogeuzja może doprowadzać do zwiększonego spożycia żywności, a nawet nadużywania wzmacniaczy smaku, takich jak sacharoza czy sól kuchenna, co może doprowadzać do rozwoju lub pogorszenia kontroli cukrzycy lub w przypadku soli, nadciśnienia tętniczego.

Z drugiej strony, spożywanie pokarmów bez odczuwania smaku w ageuzji prowadzi zwykle do ograniczenia ich spożycia i może doprowadzić do postępującego wychudzenia.

Zobacz też

• zaburzenia smaku

Przypisy