Aglomeracja wałbrzyska
Aglomeracja wałbrzyska (aglomeracja sudecka[1]) – aglomeracja w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim, obejmujące ośrodek ponadregionalny Wałbrzych oraz okoliczne zurbanizowane gminy w powiecie wałbrzyskim i świdnickim. Aglomeracja skupia obecnie 23 jednostki samorządu terytorialnego[2].
W zależności od koncepcji i przyjętych kryteriów delimitacji obszarów liczba ludności zamieszkującej aglomerację wynosi od około 0,24 mln do 0,5 mln osób[2][1][3].
Jednostki samorządu terytorialnego zaliczane do aglomeracji wałbrzyskiej[2]:
- 11 miast: Kamienna Góra, Lubawka, Nowa Ruda, Radków, Świebodzice, Boguszów-Gorce, Szczawno-Zdrój, Głuszyca, Mieroszów, Wałbrzych, Jedlina-Zdrój
- 2 gminy wiejskie: Kamienna Góra, Nowa Ruda
- 3 wsie: Czarny Bór, Walim, Stare Bogaczowice
W 2013 aglomeracja powiększyła się o 7 gmin: Świdnica - gmina miejska i wiejska, Jaworzyna Śląska, Strzegom, Żarów, Dobromierz i Marcinowice[2].
Koncepcje aglomeracji wałbrzyskiej
Aglomeracja wałbrzyska według P. Swianiewicza i U. Klimskiej (2002)
W 2005 r. Paweł Swianiewicz oraz Urszula Klimska wyznaczyli obszar aglomeracji wałbrzyskiej obejmującej Wałbrzych oraz 11 gmin. Obszar ten w 2002 r. zamieszkiwało 251 tys. osób. Przy wyznaczaniu aglomeracji przeprowadzono delimitację obszarów przyległych, uwzględniając saldo migracji w latach 1998–2002, gęstość zaludnienia (w 2002 r.), współczynnik zatrudnienia związany z natężeniem dojazdów[4].
Według tej koncepcji obszar aglomeracji wałbrzyskiej obejmuje powierzchnię 917,37 km², który w 2010 r. zamieszkiwało 244,1 tys. osób[5].
| Gmina | Liczba ludności (2010-12-31[5]) [osób] | Powierzchnia (2010-01-01[6]) [km²] | Gęstość zaludnienia [osób/km²] |
|---|---|---|---|
| Wałbrzych | 120197 | 84,70 | 1419,09 |
| Boguszów-Gorce | 16064 | 27,02 | 594,52 |
| gmina Dobromierz | 5420 | 85,93 | 63,07 |
| gmina Głuszyca | 9065 | 62,12 | 145,93 |
| Jedlina-Zdrój | 5057 | 17,45 | 289,8 |
| gmina Mieroszów | 7476 | 76,06 | 98,29 |
| gmina Stare Bogaczowice | 4203 | 87,29 | 48,15 |
| gmina Strzegom | 26546 | 144,65 | 183,52 |
| Szczawno-Zdrój | 5598 | 14,74 | 379,78 |
| gmina Świdnica (wiejska) | 15950 | 207,84 | 76,74 |
| Świebodzice | 22890 | 30,43 | 752,22 |
| gmina Walim | 5697 | 79,14 | 71,99 |
| (aglomeracja) Razem Σ | 244163 | 917,37 | 266,16 |
Aglomeracja sudecka według J. Paryska
W 2008 r. Jerzy Parysek przedstawił, że trzonem „aglomeracji sudeckiej” jest Wałbrzych, a w skład aglomeracji zaliczyć należy kiedyś silnie ze sobą powiązane: Szczawno-Zdrój, Świebodzice, Boguszów-Gorce, Walim, Kamienną Górę, Mieroszów, Świdnicę, Dzierżoniów, Bielawę, Pieszyce, Nową Rudę i inne mniejsze miejscowości. Według jego opracowania obszar aglomeracji zamieszkiwało 0,5 mln osób[1].
Obszar funkcjonalny Wałbrzycha według ESPON
Według programu ESPON obszar funkcjonalny Wałbrzycha (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 r. zamieszkiwało 248 tys. osób[3]. Publikacja podaje jedynie liczbę mieszkańców aglomeracji, nie przedstawiając zarazem jego zakresu obszarowego.
Współpraca samorządów
Od 1991 r. istnieje Wałbrzyski Związek Wodociągów i Kanalizacji z siedzibą w Wałbrzychu, do którego należą samorządy: m. Boguszów-Gorce, gm. Czarny Bór, gm. Głuszyca, m. Jedlina-Zdrój, gm. Marciszów, gm. Stare Bogaczowice, m. Szczawno-Zdrój, m. Świebodzice, gm. Walim, m. Wałbrzych[7]. Związek międzygminny przyjął sobie za zadanie zaopatrzenie w wodę, odbiór i oczyszczanie ścieków na terenie gmin członkowskich.
Do gmin położonych wokół Wałbrzycha dociera komunikacja miejska, organizowana w imieniu gmin przez Zarząd Dróg, Komunikacji i Utrzymania Miasta w Wałbrzychu[8].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Jerzy Jan Parysek: Aglomeracje miejskie w Polsce oraz problemy ich funkcjonowania i rozwoju. W: Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, IGSEiGP UAM, 2008, s. 39, seria: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna nr 5. ISBN 978-83-61320-33-3.
- ↑ a b c d 23 jednostki, licząc łącznie z Wałbrzychem
- Aglomeracja wałbrzyska | Aglomeracja Wałbrzyska, aglomeracja-walbrzyska.pl [dostęp 2019-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-09].
- ↑ a b ESPON project 1.4.3 Study on Urban Functions (Final Report). Luxembourg: The ESPON Monitoring Committee, 2007-03, s. 94. ISBN 2-9600467-2-2.
- ↑ Paweł Swianiewicz, Urszula Klimska. Społeczne i polityczne zróżnicowanie aglomeracji w Polsce – waniliowe centrum, mozaika przedmieść. „Prace i Studia Geograficzne”. 35, s. 51, 53–56, 2005. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. ISSN 0208-4589.
- ↑ a b Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ (poz. 15) Wykaz związków międzygminnych (stan na dzień 30 czerwca 2011 r.). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
- ↑ ZDKiUM Wałbrzych: Schemat komunikacji miejskiej Wałbrzych - sierpień 2018, dostęp: 17.11.2018
Linki zewnętrzne
- Aglomeracja Wałbrzyska. aglomeracja-walbrzyska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-02)].