Agnieszka Arnold

Agnieszka Arnold
Ilustracja
Krzysztof Grabowski, Agnieszka Arnold i Symcha Ratajzer na premierze filmu Rotem w Muzeum Historii Żydów Polskich (20 kwietnia 2013)
Data i miejsce urodzenia

24 września 1947
Łowicz

Zawód

reżyser, reporterka telewizyjna

Agnieszka Arnold (ur. 24 września 1947 w Łowiczu) – polska dokumentalistka, reżyser i reporterka telewizyjna. Ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka wielu filmów o mniejszościach etnicznych i religijnych.

Twórczość

Najbardziej znane są jej filmy poświęcone zbrodni w Jedwabnem. W 1999 Arnold nakręciła dokument Gdzie mój starszy syn Kain, w którym znalazły się relacje Szmula Wassersztajna i córki właściciela stodoły w Jedwabnem, w której spalono Żydów. W ustaleniach IPN dotyczących pogromu w Jedwabnem podważono wiarygodność Szmula Wasersztejna, wykazując że wiele podawanych przez niego faktów nie znajduje żadnego potwierdzenia w śledztwie[1].

W 2001 powstał film Sąsiedzi w całości dotyczący wydarzeń z Jedwabnego. M.in. na podstawie przeprowadzonych w 1998 przez Arnold wywiadów z mieszkańcami Jedwabnego Jan Gross napisał książkę pod tym samym tytułem (wyd. 2001). Po premierze filmu oświadczyła w warszawskiej synagodze Nożyków podczas dyskusji poświęconej sprawie Jedwabnego, że „Jest to polska zbrodnia popełniona na polskich Żydach”[2], co potwierdziły ustalenia IPN. W 2001 otrzymała Nagrodę Wielką Fundacji Kultury.

Wybrana filmografia

  • Miś (1980) – współpraca reżyserska
  • Kto ziarno nadziei siał (1993)
  • Anoszim, noszim, we-taf... (1993)
  • Mit, tradycja, rzeczywistość (1994)
  • Miasteczko (1995)
  • Oberek (1996)
  • Ocalona (1996)
  • Bareizm (1997)
  • Na początku była Trzcinica (1997)
  • ...Gdzie mój starszy syn Kain (1999)
  • Ikona Bożego Narodzenia (2000)
  • Czarny lipiec (2001)
  • Sąsiedzi (2001)
  • Bohater (2002), film o Romualdzie Rajsie
  • Historia matematyka polski (2003)
  • Oczyszczenie (2003)
  • Przebaczenie (2003)
  • Polak z Żytomierza (2004)
  • Lider (2005)
  • Zula z Czeczenii (2005)
  • Bunt Janion (2006)
  • Niepodległość bez cenzury (2006)
  • Rotem (2013)

Kontrowersje

W roku 2006 (1 września) – bez kolaudacji TVP – pokazano film Przebaczenie. 20 grudnia Agnieszka Arnold została pisemnie upomniana przez Komisję Etyki TVP za to, że naruszyła w swoim filmie obowiązujące „Zasady Etyki Dziennikarskiej w Telewizji Polskiej – informacja, publicystyka, reportaż, dokument, edukacja”, tj. par. II – Informacje i opinie pkt. 3[3]. Jak pisał Tadeusz Sobolewski: „Trzeba zaznaczyć, że o rzezi wołyńskiej na Polakach Arnold zrobiła inny film, pokazywane wcześniej w TVP „Oczyszczenie”. W drugim dokumencie udało jej się dotrzeć do ukraińskich niepodległościowców, pokazać ich tragiczne uwikłanie. Występujący w filmie Danyło Szumuk, wielbiciel Tadeusza Reytana, rzecznik polsko-ukraińskiego pojednania o wyglądzie proroka, przesiedział kilkadziesiąt lat w więzieniach polskim, niemieckim i radzieckim. Arnold pokazała dylematy nacjonalistów ukraińskich, genezę ich sojuszu z Niemcami hitlerowcami, późniejszą kapitulację wobec KGB. Broni tego filmu historyk prof. Andrzej Friszke. Reżyserka będzie odwoływać się od krzywdzącego ją osądu Komisji Etyki. Uważa też, że to przez nią straciła posadę Jadwiga Nowakowska, która objęła redakcję dokumentalną TVP po wyrzuceniu Krzysztofa Talczewskiego i Andrzeja Titkowa. Nowakowska nieopatrznie dopuściła do emisji Przebaczenia”.

Sprawą zajmował się Program Spraw Precedensowych Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka[4]. Sprawa zakończyła się w czerwcu 2008 ugodą, w której TVP przeprosiła[3] Agnieszkę Arnold za „błędną i jednostronną” ocenę jej filmu oraz mylne orzeczenie komisji etyki i wypłaciła jej 25 tys. zł odszkodowania.

Agnieszka Arnold udzieliła wywiadu tygodnikowi „Przegląd” na temat książek Jana Tomasza Grossa. Według niej Sąsiedzi „naznaczyli stygmatem zbrodniarzy” mieszkańców Jedwabnego, utrudniając dyskusję o stosunkach polsko-żydowskich[5].

Przypisy

  1. ↑ „Dzień 10 lipca 1941 r. w biografii Szmula Wasersztejna jest przedstawiony jako trwające od rana pasmo pastwienia się nad Żydami oraz okrutnych morderstw. Dokonała tego ludność miasteczka. Nie było natomiast widać członków miejscowego posterunku policji niemieckiej. Autor biografii podał, że na ulicach widział trupy młodych kobiet z rozpłatanymi brzuchami, zwłoki dzieci pokrojonych na kawałki, nagie kobiety z pośladkami pociętymi brzytwami. Na ulicy cmentarnej leżała kupa trupów”. Stwierdzono, iż „(...)powyższe fakty nie znajdują zupełnie potwierdzenia w materiałach czynności przeprowadzonych w śledztwie”. Postanowienie IPN o umorzeniu śledztwa z dnia 30 czerwca 2003 (s. 182–183).
  2. ↑ Po nagonce – histeria, Maciej Walaszczyk, [w:] Nasz Dziennik, 20 czerwca 2001.
  3. ↑ a b Telewizja Polska SA. ww6.tvp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-24)]..
  4. ↑ Helsińska Fundacja Praw Człowieka – Sprawa Agnieszki Arnold. hfhrpol.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]..
  5. ↑ Ogarnął mnie strach. wywiad w Przeglądzie.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Krzysztof Grabowski Agnieszka Arnold Symcha Ratajzer premiera filmu Rotem MHŻP.JPG
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Krzysztof Grabowski, Agnieszka Arnold i Symcha Ratjzer na premierze filmu "Rotem" w Muzem Historii Żydów Polskich w Warszawie (20 kwietnia 2013)