Agosta (1934)
 Jednostka bliźniacza „Agosta” – „Ajax” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Projekt | M6 |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki | 2 lutego 1931 |
| Wodowanie | 30 kwietnia 1934 |
 Marine nationale | |
| Wejście do służby | 1 lutego 1937 |
| Los okrętu | samozatopiony 18 czerwca 1940 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość | 92,3 m |
| Szerokość | 8,2 m |
| Zanurzenie | 4,7 m |
| Zanurzenie testowe | 80 m |
| Rodzaj kadłuba | |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 8000 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg | powierzchnia: 10 000 Mm przy 10 w. |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo kal. 100 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm, 13 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe | 7 × 550 mm |
| Załoga | 61 |
Agosta (Q178) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z 31 jednostek typu Redoutable. Okręt został zwodowany 30 kwietnia 1934 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg w Cherbourgu, a do służby w Marine nationale wszedł 1 lutego 1937 roku. Podczas wojny jednostka pełniła służbę na Atlantyku. 18 czerwca 1940 roku „Agosta” został samozatopiony w Breście, by nie dostał się w ręce Niemców.
Projekt i budowa
„Agosta” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1930 roku[1][2]. Projekt (o sygnaturze M6[3]) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość[1][4]. Okręty typu Redoutable miały duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji[4]. Konstruktorem okrętów był inż. Jean-Jacques Roquebert[4]. „Agosta” należał do 3. serii jednostek, które otrzymały silniki Diesla o większej mocy, dzięki czemu osiągały one na powierzchni prędkość 20 węzłów[3][5].
„Agosta” zbudowany został w stoczni Arsenal de Cherbourg w Cherbourgu (numer stoczniowy Q53)[3][5]. Stępkę okrętu położono 2 lutego 1931 roku[6][a], a zwodowany został 30 kwietnia 1934 roku[5][2][b].
Dane taktyczno–techniczne
„Agosta” był dużym, oceanicznym dwukadłubowym okrętem podwodnym[1][4]. Długość całkowita wynosiła 92,3 metra (92 metry między pionami), szerokość 8,2 metra i zanurzenie 4,7 metra[5][7]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 1384 tony (normalna 1570 ton), a w zanurzeniu 2084 tony[5][8][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 8000 KM[5][9][d]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM[4][5][e]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 20 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu[3][5][f]. Zasięg wynosił 10 000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 17 węzłów) oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[1][2]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[3][5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś czas zanurzenia 45-50 sekund[1][4]. Autonomiczność okrętu wynosiła 30 dób[3][10].
Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy[3][4]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kalibru 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][4]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[3].
Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy[2][5][g].
Służba
„Agosta” został przyjęty do służby w Marine nationale 1 lutego 1937 roku[6]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q178[3]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Atlantyku, będąc jednostką flagową 8. dywizjonu 4. eskadry okrętów podwodnych w Breście (w skład której wchodziły ponadto siostrzane okręty „Bévéziers”, „Ouessant” i „Sidi Ferruch”)[11]. Dowódcą okrętu był w tym okresie kmdr ppor. A.E. Beaussant[11]. Od 14 do 22 września „Agosta” (wraz z siostrzanymi jednostkami „Poncelet”, „Persée” i „Ouessant”) patrolowały obszar wokół Azorów w poszukiwaniu niemieckich łamaczy blokady[12]. Po patrolu „Agosta” wraz z „Ouessant” udały się na Martynikę, gdzie dotarły 29 września[12][13]. W październiku jednostka nadal przebywała w rejonie Antyli, wychodząc na patrole i uczestnicząc w eskorcie konwojów[14]. 7 stycznia 1940 roku nieopodal Saint-Martin przez sektor patrolowany przez „Agostę” przedarł się niemiecki parowiec „Consul Horn” (8384 BRT), który wyszedł z Aruby i dotarł do Hamburga 19 lutego[15].
W czerwcu 1940 roku „Agosta” znajdował się w Breście, będąc nadal jednostką flagową 8. dywizjonu 4. eskadry okrętów podwodnych, a jego dowódcą był nadal kmdr ppor. A.E. Beaussant (okręt przechodził remont)[16][17]. 18 czerwca 1940 roku znajdująca się w stoczni w Breście jednostka została samozatopiona, by uniknąć zdobycia przez zajmujących port Niemców[18][19].
Uwagi
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 76 i Gogin 2015 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w 1930 roku.
- ↑ Identycznie podaje też Gogin 2015 ↓. Fontenoy 2007 ↓, s. 186 podaje, że okręt zwodowano 20 kwietnia 1934 roku, zaś Helgason 2020 ↓, że odbyło się 30 marca 1934 roku.
- ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206 podaje wyporność 1379/2060 ton, zaś Lipiński 1999 ↓, s. 539 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 – 1384/2080 ton.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 187 podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla, zaś według McMurtrie 1937 ↓, s. 206 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM.
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.
- ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów, zaś według Lipiński 1999 ↓, s. 539 okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła.
- ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 podają, że załoga okrętu liczyła 67 osób.
Przypisy
- ↑ a b c d e f Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
- ↑ a b c d Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 76.
- ↑ a b c d e f g h i j k Gogin 2015 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i Fontenoy 2007 ↓, s. 187.
- ↑ a b c d e f g h i j Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 273.
- ↑ a b Helgason 2020 ↓.
- ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 539.
- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 186.
- ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75.
- ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206.
- ↑ a b Kindell 1939a ↓.
- ↑ a b Kindell 1939b ↓.
- ↑ Kindell 1939c ↓.
- ↑ Kindell 1939d ↓.
- ↑ Kindell 1940a ↓.
- ↑ Kindell 1940b ↓.
- ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 271.
- ↑ Kindell 1940c ↓.
- ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 273-274.
Bibliografia
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Ivan Gogin: REDOUTABLE submarines (1931-1939). Navypedia. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Guðmundur Helgason: FR Agosta. Allied Warships. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, SEPTEMBER 1939 (Part 1 of 2) Friday 1st - Thursday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS SEPTEMBER 1939 (Part 2 of 2) Friday 15th - Saturday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, OCTOBER 1939 (Part 1 of 2) Sunday 1st - Saturday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, JANUARY 1940 (Part 1 of 2) Monday 1st - Sunday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 3 of 4) Saturday 15th - Friday 21st. Naval History Homepage. [dostęp 2020-01-30]. (ang.).
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
- Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1937. London: Sampson Low, Marston & Co., 1937. (ang.).
- Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
- Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789-1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.
| Seria 1 | |
|---|---|
| Seria 2 | |
| Seria 3 |
Media użyte na tej stronie
Sous marin français Ajax, de la classe Redoutable.
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)