Ahmet Adnan Saygun

Ahmet Adnan Saygun

Ahmet Adnan Saygun (1988)
Data i miejsce urodzenia	7 września 1907 Smyrna
Pochodzenie	tureckie
Data i miejsce śmierci	6 stycznia 1991 Stambuł
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka modernistyczna, muzyka neoklasycystyczna
Zawód	kompozytor, etnomuzykolog
Odznaczenia

Ahmet Adnan Saygun (ur. 7 września 1907 w Smyrnie (tur. İzmir), zm. 6 stycznia 1991 w Stambule)^[1] – turecki kompozytor i etnomuzykolog.

Życiorys

W wieku 13 lat zaczął uczyć się gry na fortepianie i na ud oraz pobierał lekcje z zakresu teorii muzyki. Cztery lata później został zatrudniony jako nauczyciel muzyki w szkole średniej. W 1928 dzięki rządowemu stypendium podjął studia kompozycyjne w konserwatorium w Paryżu u Eugène’a Borrela, a następnie w Schola Cantorum de Paris u Vincente’a d’Indy^[1][2].

Po powrocie do Turcji w 1931 zajął się działalnością pedagogiczną. Wykładał w Musiki Muallim Mektebi (Akademia Nauczycieli Muzyki) w Ankarze i konserwatorium miejskim w Stambule (1936–1939). W latach 1946–1972 wykładał kompozycję w państwowym konserwatorium w Ankarze, a w latach 1972–1987 etnomuzykologię i kompozycję w konserwatorium Mimar Sinan Universitesi w Stambule^[1][2].

Twórczość

We wczesnym okresie swojej twórczości czerpał inspiracje z francuskiego impresjonizmu, po 1942 zwrócił się ku neoklasycyzmowi. Wraz z Cemalem Reşitem Reyem, Ulvi Cemalem Erkinem, Hasanem Feritem Alnarem i Necilem Kâzimem Aksesem współtworzył tzw. Grupę Pięciu (tur. Türk Beşleri)^[1][2].

Autor pięciu symfonii (Trzecia powstała na zamówienie Fundacji Siergieja Kusewickiego). Międzynarodowy rozgłos przyniosło mu oratorium „Yunus Emre” do tekstów średniowiecznego tureckiego poety-mistyka Yunusa Emrego. Kompozycja ta została wykonana m.in. przez Orkiestrę NBC pod dyrekcją Leopolda Stokowskiego w siedzibie ONZ w Nowym Jorku w 1958^[1][2], a 4 września 1991 w Castel Gandolfo w obecności Jana Pawła II. W swoim języku muzycznym łączył tradycje europejską z inspiracją poezją suficką i muzyką derwiszy wirujących (tur. mevlevich).

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1][2])

Adnan Ahmet Saygun (1915)

Utwory orkiestowe

• Symfonia nr 1 op. 29 - 1953
• Symfonia nr 2 op. 30 - 1958
• Symfonia nr 3 op. 39 - 1960
• Symfonia nr 4 op. 53 - 1974
• Symfonia nr 5 op. 70 - 1985
• Koncert fortepianowy nr 1 op. 34 - 1958
• Koncert fortepianowy nr 2 op. 71 - 1985
• Koncert skrzypcowy op. 44 - 1967
• Koncert altówkowy op. 59 - 1977
• Koncert wiolonczelowy op. 74 - 1987

Opery

• „Özsoy” op. 9 (pol. Prawdziwe pochodzenie) - 1934
• „Taşbebek" op. 11 (pol. Kamienna lalka) - 1934
• „Kerem” op. 28 - 1953
• „Köroğlu” op. 52 (pol. Syn ślepca) - 1973
• „Gılgameş” op. 65 (pol. Gilgamesz) - 1983
• Oratorium op. 26 „Yunus Emre” - 1942
• Beş türküsü (pol. Pięć pieśni ludowych) op. 41 na bas i orkiestrę - 1968

Balety

• „Bir Orman Masalı” op. 17 (pol. Leśna opowieść) - 1943
• „Kumru Efsanesi” op. 75 (pol. Legenda o Kumru) - 1989

Odznaczenia

• 1949 – Order Palm Akademickich^[3]
• 1958 – Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej^[3]

Przypisy

Bibliografia

• Joanna Miklaszewska: Saygun Ahmet Adnan. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 9: S–Sł część biograficzna. Kraków: PWM, 2007. ISBN 978-83-224-0865-0. (pol.)
• Faruk Yener: Saygun, Ahmet Adnan. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. S. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.)
• Lesław Czapliński. Turek w operze jako motyw fabularny oraz z dziejów tego gatunku w Turcji. „Muzyka21”. 1/2010. ISSN 1509-569X. OCLC 749236622 (pol.). 
• Lesław Czapliński. Liryka i epika wokalno-instrumentalna w twórczości Ahmeta Adnana Sayguna - A pieśni przetrwają…. „Muzyka21”. 7-8/2010. ISSN 1509-569X. OCLC 749236622 (pol.). 

Linki zewnętrzne

• Ahmet Adnan Saygun w AllMusic (ang.) (ang.)
• Ahmet Adnan Saygun – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project (ang.)
• Dyskografia Ahmet Adnan Saygun w MusicBrainz (ang.) (ang.)
• Ahmet Adnan Saygun w bazie Discogs.com (ang.) (ang.)