Airspeed AS.1 Tern

Airspeed AS.1 Tern – brytyjski szybowiec z lat 30. XX wieku, pierwszy projekt lotniczy zrealizowany w nowo powstałym Airspeed. Tern (dosł. rybitwa) był bardzo nowoczesną i udaną konstrukcją, przewyższającą inne współczesne mu brytyjskie szybowce. Zbudowano tylko dwa egzemplarze.

Historia

Główni założyciele Airspeed, która to firma powstała 13 marca 1931[1], Nevile Shute Norway i Alfred Hessell Tiltman rozpoczęli projektowanie ich pierwszego samolotu jeszcze przed oficjalnym założeniem przedsiębiorstwa, niemniej po jego oficjalnym założeniu nie posiadali wystarczającej ilości kapitału aby kontynuować prace nad konstrukcją samolotu i zdecydowano aby pierwszym projektem firmy został szybowiec[2]. Szybownictwo zyskiwało wówczas w Wielkiej Brytanii dużą popularność i na spotkaniu rady dyrektorów postanowiono zaprojektować szybowiec przynajmniej dorównujący ówczesnym niemieckim konstrukcjom[3]. Uważano, że na szybko rozwijającym się rynku brytyjskim będzie można sprzedać przynajmniej 40 szybowców rocznie w cenie ustalonej na około 110-125 funtów[a][3].

Zaprojektowany szybowiec był bardzo nowoczesny i był znacznie lepszy od innych, współczesnych mu brytyjskich konstrukcji[5].

Pierwsze testy przeprowadzono na lotnisku w Sherburn-in-Elmet na początku sierpnia 1931, za sterami holowanego przez samochód szybowca zasiadał Nevile Norway[3]. Następne, wolne loty odbyły się w okolicach Thirska, Ravenscar i Ingleby Greenhow, szybowiec był pilotowany przez niemieckiego instruktora i szefa klubu szybowcowego Scarborough Gliding Club Carliego Magersuppe[3]. 24 sierpnia Magersuppe ustanowił ówczesny brytyjski rekord długości lotu, przelatując w linii prostej 8,3 mile w czasie 33 minut (łącznie w czasie wznoszenia szybowiec pokonał około 16 mil)[3]. W późniejszym czasie na rybitwie ustalono jeszcze brytyjski rekord pułapu – 800 stóp[3].

Pomimo ambitnych zamiarów, łącznie zbudowano tylko trzy szybowce[3]. Pierwszy z nich został zakupiony przez London Gliding Club (pierwsza rejestracja lotnicza BGA0190[6]), po zakończeniu wojny został odkupiony w 1947 – „w bardzo małych częściach” – przez prywatnego właściciela który przebudował go zmieniając kadłub i dodając wznios do skrzydeł[3]. Drugi szybowiec, początkowo używany przez Southdown Club, został najpierw odsprzedany do klubu szybowcowego z Lulsgate Bottom w Bristolu, a później został przekazany grupie szybowcowej RAF-u[3].

Tern był reklamowany jako „najłatwiejszy szybowiec do złożenia i rozłożenia który został kiedykolwiek wyprodukowany”[7]. Części na trzeci szybowiec były oferowana na sprzedaż za 248 funtów, dalsze losy tego niezbudowanego szybowca nie są znane[3].

Pod względem stricte biznesowym szybowiec nie okazał się sukcesem finansowym i firma ostatecznie poniosła straty z powodu jego produkcji, ale pomógł w promocji samej firmy promując jej nazwę i zachęcając inwestorów do dalszych inwestycji[3].

Opis konstrukcji

Airspeed AS.1 Tern był szybowcem o konstrukcji drewnianej, krytej płótnem i sklejką[8][5]. Do konstrukcji kadłub użyto świerku, jako poszycia użyto trzy-warstwowej sklejki lotniczej i płótna[8].

Szybowiec miał proste, dwu-dźwigarowe, wolnonośne skrzydła bez wzniosu o lekko zbieżnych krawędziach[5]. Krawędź natarcia skrzydła była pokryta sklejką, ale sama sklejka służyła jedynie do nadania kształtu i nie miała żadnej funkcji konstrukcyjnej (nie przenosiła żadnych naprężeń)[5]. Skrzydła składały się z trzech części – 5-stopowa (1,5 m) część była na stałe przymocowana do kadłuba, dwie zewnętrzne części były przymocowane przy pomocy dwóch sworzni każda[8]. Szybowiec mógł być złożony lub rozłożony przez trzy osoby w około dziesięć minut[8][7].

Kadłub miał zmienny przekrój, przypominający spłaszczony sześciokąt, zwężający się ku dołowi[5]. Boczne i dolne części kadłuba były kryte sklejką, górna część kadłuba była pokryta płótnem[5]. Szybowiec miał bardzo duży, szeroki i głęboki kokpit zapewniający duży komfort dla pilota[5].

Szybowiec liczył 7,45 metrów długości, a jego rozpiętość skrzydeł wynosiła 15,2 metry[8]. Powierzchnia nośna wynosiła 18,7 metrów kwadratowych, obciążenie powierzchni skrzydeł wynosiło do 9,8 kilogramów na metr kwadratowy[8]. Wydłużenie płata wynosiło 12,44[5]. Masa własna szybowca wynosiła około 100 kilogramów[5], a maksymalna masa startowa wynosiła do 181 kilogramów[8]. Szybowiec mógł być holowany z maksymalną prędkością wynoszącą 112 kilometrów na godzinę, jego prędkość przelotowa wynosiła około 55-65 km/h, a prędkość minimalna około 40 km/h[8]. Doskonałość aerodynamiczna wynosiła około 20[8].

Uwagi

  1. ↑ W zależności od użytego przelicznika, około ośmiu tysięcy współczesnych funtów[4].

Przypisy

  1. ↑ Taylor 1970 ↓, s. 2.
  2. ↑ Taylor 1970 ↓, s. 30-31.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Taylor 1970 ↓, s. 31.
  4. ↑ Computing 'Real Value' Over Time With a Conversion Between U.K. Pounds and U.S. Dollars, 1774 to Present. measuringworth.com. [dostęp 2016-02-17]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i Simons 2006 ↓, s. 160-2.
  6. ↑ Airspeed Production - Low Volume Production. britishaviation-ptp.com. [dostęp 2016-02-22]. (ang.).
  7. ↑ a b Reklama szybowca. rcgroups.com. [dostęp 2016-02-17]. Cytat: „It is very easily possible for three men to erect or dismantle the machine completely in ten minutes.” (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g h i Taylor 1970 ↓, s. 32.

Bibliografia

  • Martin Simons: Sailplaes 1920-1945. Niemcy: Equip, 2006. ISBN 3-9806773-4-6. OCLC 52147382. (ang.).
  • H.A. Taylor: Airspeed Aircraft Since 1931. Londyn: Putnam, 1970. ISBN 0-85177-848-8. OCLC 24404582. (ang.).

Linki zewnętrzne