Aju

Aju
Plecoglossus altivelis[1]
(Temminck & Schlegel, 1846)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

stynkokształtne

Rodzina

stynkowate

Rodzaj

Plecoglossus
Temminck & Schlegel, 1846

Gatunek

aju

Synonimy
  • Plecoglossus altevalis (Temminck & Schlegel, 1846)
  • Plecoglossus altivelis altivelis (Temminck & Schlegel, 1846)
  • Plecoglossus altivelis chinensis Wu & Shan, 2005
  • Plecoglossus altivelis ryukyuensis Nishida, 1988
  • Salmo altivelis Temminck & Schlegel, 1846
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status none DD.svg
brak danych

Aju (Plecoglossus altivelis) – gatunek stynkokształtnej ryby amfidromicznej, cenionej w Japonii ryby konsumpcyjnej znanej głównie ze sposobu jej poławiania przez japońskich rybaków – przy użyciu tresowanych kormoranów. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Plecoglossus.

Zasięg i środowisko występowania

Plecoglossus altivelis występują w północno-zachodnim Pacyfiku wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji – od Hokkaido po Tajwan. Od późnej jesieni do wiosny przebywają w przybrzeżnych wodach morskich, w marcu – przy temperaturze około 10 °C – wstępują do rzek i jezior, zwłaszcza w Japonii. Wędrówki aju nie są związane z tarłem. Poza formą amfidromiczną aju wytwarza też formy wyłącznie rzeczne lub wyłącznie jeziorowe.

Biologia i ekologia

Z wyglądu aju jest podobna do stynki, w podobny sposób składa też ikrę. Drobne różnice anatomiczne, w tym różnice w uzębieniu skłoniły ichtiologów, by zaliczyli aju do odrębnego rodzaju – jest jedynym przedstawicielem rodzaju Plecoglossus, wyodrębnianym do niedawna w monotypową rodzinę Plecoglossidae, w 2006 włączoną w randze podrodziny Plecoglossinae do stynkowatych[3]. Aju osiąga zwykle 30, maksymalnie 70 cm długości. Jest rybą żyjącą krótko, formy rzeczne rzadko dłużej niż rok, formy jeziorowe dwa lub trzy lata. Tarło odbywa w rzekach wczesną jesienią. Po tarle część dorosłych osobników ginie, pozostałe przy życiu oraz larwy spływają do morza i tam zimują. Larwy żywią się planktonem. Po osiągnięciu 5–7 cm długości młode ryby wędrują do rzek, gdzie żywią się glonami i owadami. Dojrzałość płciową uzyskują przy długości około 20 cm.

Znaczenie gospodarcze

Aju opiekane na straganie z żywnością

W Japonii ryby te mają duże znaczenie gospodarcze. Ich mięso ma słodkawy posmak, stąd angielska nazwa sweetfish – słodka ryba. Są poławiane z łowisk naturalnych oraz hodowane w akwakulturze. Japońscy rybacy wykorzystują do ich połowu oswojone i tresowane kormorany japońskie (Phalacrocorax capillatus) trzymane na uwięzi. Ptakom nakładana jest obroża uniemożliwiająca połknięcie ryby. Kormorany nurkują w poszukiwaniu zdobyczy, a pochwycone ryby aportują rybakowi lub są przez niego ściągane przy pomocy linki[4].

Podgatunki

Wyróżniono trzy podgatunki aju[1][5]:

  • Plecoglossus altivelis altivelis (Temminck and Schlegel, 1846)podgatunek nominatywny,
  • Plecoglossus altivelis ryukyuensis Nishida, 1988, występujący na ograniczonym obszarze wysp Nansei w południowej Japonii,
  • Plecoglossus altivelis chinensis Wu & Shan, 2005, występujący w Chinach i na Tajwanie.

Przypisy

  1. a b Plecoglossus altivelis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Plecoglossus altivelis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
  4. Załachowski, 1997
  5. FishBase.org, 2009

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Ayu robatayaki.jpg
Autor: Sakurai Midori, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Sweetfish, ayu, (Plecoglossus altivelis grilled) at Tenjinmatsuri food stall 鮎の炉端焼き
Status none DD.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5