Akcja polonizacyjno-rewindykacyjna 1938 roku

Pomnik upamiętniający zburzenie cerkwi św. Anny w Międzylesiu w ramach akcji, 14 lipca 1938

Akcja polonizacyjno-rewindykacyjna 1938 roku – akcja pacyfikacyjna skierowana przeciw prawosławnej ludności ukraińskiej i białoruskiej[1], przeprowadzona przez władze II Rzeczypospolitej od połowy maja do połowy lipca 1938 na południowym Podlasiu i Chełmszczyźnie[1], mająca na celu „ograniczanie wpływów prawosławia”[2].

Jej skutkiem było zburzenie między innymi od 91[3] do 107[1] czy 127[4] cerkwi prawosławnych oraz represje wobec duchownych prawosławnych[1]. W co najmniej kilkunastu przypadkach wystąpiło również bezczeszczenie świątyń i niszczenie elementów ich wyposażenia[5]. Zmuszano wiernych do zmiany wyznania na rzymskokatolickie.

W 2008, w 70. rocznicę akcji, poseł SLD Eugeniusz Czykwin złożył wniosek do Sejmu o podjęcie uchwały potępiającej tę akcję. Pod projektem uchwały podpisało się 34 parlamentarzystów[6]. Projekt uchwały utknął w Komisji Kultury Sejmu.


Zobacz też

Cerkwie zniszczone w czasie akcji rewindykacyjnej 1938
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v dom modlitwy uruchomiony przez ludność prawosławną w miejscowościach, gdzie władze państwowe nie zgodziły się na otwarcie cerkwi; w większości mieściły się w prywatnych domach, niektóre to kaplice cmentarne użytkowane de facto jako parafialne bez oficjalnej rejestracji placówki; lista zniszczonych cerkwi nie musi być kompletna

Przypisy

  1. ↑ a b c d Antoni Mironowicz: Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2011, s. 135-137. ISBN 83-7431-046-4.
  2. ↑ Andrzej Chojnowski, Jan J. Bruski "Ukraina" Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006
  3. ↑ Andrzej Chojnowski, Jan J. Bruski "Ukraina" Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006 s. 131
  4. ↑ "Cerkwie. Część 2", De Agostini Warszawa 2012. Rozbieżności częściowo tłumaczy sprawozdanie wojewody lubelskiego z 16 lipca 1938, w którym podano, że zniszczonych zostało 91 cerkwi, 26 domów modlitewnych oraz 10 kaplic.
  5. ↑ Antoni Mironowicz: Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2011, s. 140. ISBN 83-7431-046-4.
  6. ↑ E. Czykwin, Wyciągajmy wnioski z historii, Przegląd Prawosławny nr 7 (277), lipiec 2008, s.48

Bibliografia

  • Mirosława Papierzyńska-Turek: Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989.
  • Robert Potocki: Polityka państwa polskiego wobec zagadnienia ukraińskiego w latach 1930-1939. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2003. ISBN 83-917615-4-1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Międzyleś pomnik zburzonej cerkwi.jpg
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik upamiętniający zniszczenie w 1938 r. cerkwi św. Anny w Międzylesiu, w sąsiedztwie nowej świątyni