Akitsushima

Akitsushima

Krążownik „Akitsushima” na kartce pocztowej
Klasa	krążownik pancernopokładowy
Historia
Stocznia	Stocznia Yokosuka
Położenie stępki	marzec 1890
Wodowanie	6 lipca 1892
Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Wejście do służby	31 marca 1894
Wycofanie ze służby	1921
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	3100 t
Długość	92,1 m
Szerokość	13,1 m
Zanurzenie	5,32 m
Napęd
6 kotłów, 2 maszyny parowe o łącznej mocy 8516 ihp
Prędkość	19 węzłów
Uzbrojenie
pierwotne: 1 działo 320 mm (Canet), 12 dział 120 mm QF, 8 dział 47 mm, 4 wyrzutnie torped 381 mm[1] od 1895: 4 działa 152 mm (4xI), 6 dział 120 mm QF (6xI), 10 dział 47 mm, 4 wt 381 mm[2]
Opancerzenie
pokład 76 mm, tarcze dział 114 mm
Załoga	330

Akitsushima (jap. 秋津洲) – krążownik pancernopokładowy Marynarki Wojennej Imperium Japońskiego z przełomu XIX i XX wieku; wybudowany w stoczni w Yokosuka, jako silna i nowoczesna jednostka odegrał ważną rolę w czasie wojny chińsko-japońskiej; następnie służył podczas wojny rosyjsko-japońskiej i I wojny światowej, a od 1921 roku – jako okręt szkolny. Ostatecznie skreślony z listy floty i złomowany w 1927 roku. Nazwa pochodziła od archaicznego, poetyckiego terminu oznaczającego Japonię, użytego w Kojiki.

Konstrukcja

Rzut górny i boczny krążownika „Akitsushima”

Stępkę pod krążownik położono w 1890 w stoczni w Yokosuce. Zwodowany w 1892, był ostatnim okrętem zbudowanym z importowanej stali. Pierwotnie okręt miał być zbliżony do typu Matsushima, włącznie z uzbrojeniem głównym w postaci 66-tonowego działa Caneta kal. 320 mm, przeznaczonego do zwalczania okrętów pancernych^[1]. Ostateczny kształt przypominał nieco zmniejszoną wersję amerykańskiego „Baltimore” (oba okręty były budowane według planów Wiliama White’a ze stoczni Armstrong Whitworth)^[3].

„Akitsushima” miała długość 92,11 m, szerokość 13,1 m^[a] i zanurzenie 5,32 m. Napęd stanowiły dwie poziome^[1][3] maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 8515^[1] lub 8400^[3][2] ihp, poruszające dwie śruby. Parę dostarczało sześć cylindrycznych kotłów^[1]. Okręt osiągał prędkość 19 węzłów i zabierał 500 (a maksymalnie 800) ton węgla^[2].

Opancerzenie stanowił pokład pancerny o grubości 76 mm^[3] (H. Wilson podaje grubość 37 mm w poziomie i 64 mm na skosach^[4]). Działa osłonięte były maskami pancernymi o grubości 114 mm^[3].

Początkowo „Akitsushima” niosła jedno działo Caneta kal. 320 mm i 12 (lub 11^[5]) szybkostrzelnych armat 120 mm^[1][6]. Pociski dział 320 mm miały zdolność przebicia 970 mm żelaznego pancerza; podobne działa były wówczas instalowane na jednostkach europejskich, jednak ich przeciwnicy byli dużo lepiej opancerzeni niż okręty operujące na morzach dalekowschodnich i moc dział Caneta była de facto na tym akwenie nadmiarowa, a lepszym uzbrojeniem byłyby dwa działa mniejsze, a bardziej szybkostrzelne^[7]. Ostatecznie Japończycy dokonali dokładnie takiej przebudowy w 1894 roku, zdejmując armatę 320 mm, a okręt przezbrajając w 4 działa 152 mm i 6 120 mm^[1][b], stąd niektóre publikacje podają jako najcięższe uzbrojenie tylko działa tych kalibrów^[2][8].

Po przebudowie, uzbrojenie główne składało się z czterech dział kal. 152 mm, umieszczonych pojedynczo w burtowych sponsonach, po dwa na rufie i dziobie, i 6 armat szybkostrzelnych 120 mm, w sponsonach po dwa na każdej burcie i po jednym na dziobie i rufie. Okręt dysponował więc salwą burtową z dwóch dział 152 mm i czterech 120 mm, a dziobową i rufową z dwóch dział 152 mm i jednego – 120 mm^[2]. Uzbrojenie pomocnicze stanowiły szybkostrzelne działka kal. 47 mm w liczbie 8^[3][1] lub 10^[2][8][9] (nawet 14^[4]). Okręt posiadał też cztery wyrzutnie torpedowe 381 mm^[1] (lub 356 mm^[3]).

Jednostka nie była nadmiernie udana, miała słabą dzielność morską, cierpiała z powodu nadmiernych przechyłów i miała kłopoty z utrzymaniem prędkości^[3].

Służba

W czasie wojny chińsko-japońskiej krążownik pod dowództwem kmdr. Kamimury brał udział w starciu pod Pungdo, gdzie poddała mu się chińska kanonierka „Caojiang”^[10]. 17 września 1894 walczył w składzie Lotnej Eskadry adm. Tsuboi pod Yalu, gdzie stracił 15 ludzi; kilka dni później, wraz z „Naniwą”, zniszczył kanonierkę „Guangjia”, która zbiegła z pola bitwy i wpadła na skały niedaleko Portu Artura^[c][11]. Następnie brał udział w operacjach przeciw Weihaiwei. Podczas wymiany ognia z chińskimi fortami 7 lutego 1895 rany odniosło dwóch marynarzy^[12]. Po oficjalnym zakończeniu wojny wszedł w skład eskadry operującej przeciw Tajwanowi, m.in. ostrzeliwał forty w Gaoxiongu^[13].

W czasie wojny rosyjsko-japońskiej był w składzie 6. Eskadry 3. Floty, z którą wziął udział w bitwie pod Cuszimą^[14]. Mimo leciwego wieku, uczestniczył też w oblężeniu Qingdao na początku I wojny światowej^[15].

W 1921 krążownik został wycofany z aktywnej służby i był użytkowany jako baza dla okrętów podwodnych. Ostatecznie złomowany w 1927 roku^[1].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Brassey's Naval Annual. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1895.
• Fred. T. Jane: The Imperial Japanese Navy. Londyn: W. Thacker & co., 1904.
• Jukichi Inouye: A Concise history of the war between Japan and China. Osaka i Tokyo: Z. Mayekawa i Y. Okura, 1895.
• Siergiej Suliga: Japonskij fłot. Korabli Russko-Japonskoj wojny 1904-1905. Wypusk 2. Moskwa: Askold, 1995. ISBN 5-86579-001-3. (ros.)
• Hansgeorg Jentschura, Dieter Jung, Peter Mickel: Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869–1945. Naval Institute Press, 1976, s. 99. ISBN 0-87021-893-X. (ang.)