Aksamitnikowate

Aksamitnikowate

Clubionidae[1]
Wagner(ang.), 1887
Samica z rodzaju Clubiona, Niemcy
Samiec z rodzaju Clubiona
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Rząd	pająki
Infrarząd	Araneomorphae
Rodzina	aksamitnikowate
Zasięg występowania

Aksamitnikowate (Clubionidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae, należąca do kladu Entelegynae(ang.)^[2], liczy 15 rodzajów obejmujących 639 gatunków, występujących niemal na całym świecie; w Polsce stwierdzono obecność 27 gatunków^[3].

Systematyka

Rodzina została opisana przez Władimira Wagnera(ang.) w artykule pt. Copulationsorgane des Männchens als Criterium für die Systematik der Spinnen, który ukazał się w 22. numerze „Horae Societatis Entomologicae Rossicae(niem.)” w 1887 roku^[4]. Przyjmuje się także opis Eugène’a Simona z 1895 roku^[5]. Rodzina słabo zdefiniowana^[6][2], przez długi czas zaliczano do niej różne pająki z dwoma pazurkami oraz o niezmodyfikowanym układzie oczu^[6]. Ostatecznie kilkadziesiąt rodzajów wcześniej zaliczanych do aksamitnikowatych zostało przeniesionych do innych rodzin, m.in. do Corinnidae(ang.)^[7]. Blisko spokrewniona np. z rodzinami obniżowatych i Corinnidae(ang.)^[6]. Obecna w zapisie kopalnym – np. w dominikańskim bursztynie natrafiono na wymarły gatunek Elaver nutua^[6].

Jason A. Dunlop i David Penney na łamach czasopisma „Zootaxa” podawali liczebność aksamitnikowatych na 601 gatunków, ujętych w 26 rodzajach (stan na 2011 rok) i zaliczali tę rodzinę do kladu Dionycha(ang.)^[5][2]. Natomiast według World Spider Catalog(ang.) rodzina obejmuje 639 gatunków ujętych w 15 rodzajach^[4] (z czego 495 gatunków należy do największego rodzaju Clubiona^[8][9]):

• Arabellata(ang.) Baert, Versteirt & Jocqué, 2010^[10]
• Carteronius(ang.) Simon, 1897^[10]
• Clubiona(ang.) Latreille, 1804^[10] – rodzaj typowy^[2]
• Clubionina(ang.) Berland, 1947^[10]
• Elaver(ang.) O. Pickard-Cambridge, 1898^[10]
• Invexillata(ang.) Versteirt, Baert & Jocqué, 2010^[10]
• Malamatidia(ang.) Deeleman-Reinhold, 2001^[10]
• Matidia(ang.)Thorell, 1878^[10]
• Nusatidia(ang.) Deeleman-Reinhold, 2001^[10]
• Porrhoclubiona(ang.) Lohmander, 1944^[10]
• Pristidia(ang.) Deeleman-Reinhold, 2001^[10]
• Pteroneta(ang.) Deeleman-Reinhold, 2001^[10]
• Scopalio(ang.) Deeleman-Reinhold, 2001^[10]
• Simalio(ang.) Simon, 1897^[10]
• Tixcocoba(ang.) Gertsch, 1977^[10]

Christa L. Deeleman-Reinhold(ang.) proponowała ponadto wydzielenie podrodzin: Clubioninae, Eutichurinae i Systariinae dla gatunków z południowo-wschodniej Azji^[11].

Rozmieszczenie geograficzne

Aksamitnikowate występują niemal na całym świecie^[12], zasięg rodzaju Clubiona nie obejmuje części Ameryki Południowej^[9].

Morfologia

Długość ciała od 5 do 12 mm^[13]. Ciało żółtobrązowe bądź ciemne^[13], pokrywa je gęste, aksamitne owłosienie^[13]. Ośmioro^[2] okrągłych oczu w dwóch równoległych rzędach^[11][13], dolny rząd prosty lub lekko zakrzywiony^[11]. Szczękoczułki masywne, nieraz sterczące do przodu^[13]. Nogogłaszczki samców z apofyzą retrolateralną^[11], zawsze bez apofyzy medialnej^[11], tegulum okrągłe lub wydłużone^[11], z konduktorem lub bez^[11]. Labium dłuższe niż szersze^[11]. Stopy z dwoma pazurkami^[11][13], z masywnymi skopulami(ang.)^[14]. Kądziołki przędne o zbliżonej budowie u obu płci^[11], cylindryczne bądź stożkowate^[13], brak cribellum^[2].

Zachowanie

Aktywni nocni łowcy^[11][13], nie owijają ofiar przędzą^[11]. U przedstawiciela rodzaju Clubiona zaobserwowano pożywianie się nektarem kukuczki kapturkowatej^[9]. Tworzą workowate oprzędy, umieszczane zazwyczaj na liściach, bądź pod kamieniami czy korą^[13], w których spędzają dzień^[13], linieją, a także umieszczają w nich jaja, których strzegą^[11]; jaja mogą być także deponowane w kokonach^[15].

Galeria

Przypisy