Akt Przywrócenia Państwa Litewskiego

Akt Przywrócenia Państwa Litewskiego
Aktas dėl Lietuvos nepriklausomos valstybės atstatymo
Ilustracja
Oryginał aktu z podpisami deputowanych
Państwo

 Litewska SRR

Data utworzenia

11 marca 1990

Ratyfikowano

11 marca 1990

Sygnatariusze

Vytautas Landsbergis,
Liudvikas Sabutis i inni
(patrz tekst)

Cel

przywrócenie niepodległego państwa litewskiego

Akt Przywrócenia Państwa Litewskiego, także: Akt 11 marca (lit. Aktas dėl Lietuvos nepriklausomos valstybės atstatymo) – deklaracja niepodległości uchwalona 11 marca 1990 roku przez parlament Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej[1]. Podpisany przez wszystkich członków Rady Najwyższej Republiki Litewskiej akt podkreślał odnowienie i prawną kontynuację państwa litewskiego z okresu międzywojennego, które zostało anektowane przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich i utraciło niepodległość w czerwcu 1940 roku. Litwa jako pierwsza z republik radzieckich proklamowała niezależność od chylącego się ku upadkowi Związku Radzieckiego.

Tło historyczne

Po rozbiorach ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku Litwa stała się częścią Imperium Rosyjskiego. Po rewolucji październikowej w 1917 roku Taryba (Litewska Rada Państwowa), na czele której stał Jonas Basanavičius, 16 lutego 1918 roku proklamowała Akt niepodległości Litwy[2]. Litwa cieszyła się niezależnością przez dwadzieścia lat. 23 sierpnia 1939 roku Związek Radziecki oraz III Rzesza podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow, którego skutkiem był podział Europy Wschodniej na dwie strefy wpływów. Kraje bałtyckie (Litwa, Łotwa i Estonia) znalazły się w strefie zainteresowań Związku Radzieckiego i ostatecznie – w czerwcu 1940 roku – zostały zajęte, a następnie po sfałszowanych wyborach inkorporowane do ZSRR (inkorporację Litwy poprzedziła stanowiąca podstawę do niej uchwała litewskiego parlamentu z 21 lipca 1940 roku[2]). Przekształcono je w radzieckie republiki socjalistyczne. Władze ZSRR podjęły na zajętych terenach politykę sowietyzacji, na którą składały się: nacjonalizacja własności prywatnej, kolektywizacja rolnictwa, prześladowanie Kościoła katolickiego oraz wprowadzenie totalitarnej kontroli nad społeczeństwem. Formacje uzbrojonych antyradzieckich partyzantów zlikwidowano w 1953 roku. W przybliżeniu 130 tysięcy Litwinów okrzyknięto „wrogami ludu” i wywieziono na Syberię. Po śmierci Józefa Stalina w 1953 roku, Związek Radziecki przyjął politykę destalinizacji i zakończył masowe prześladowania ludności. Opór bez użycia przemocy nadal utrzymywał się na Litwie oraz w litewskich środowiskach emigracyjnych. Organizacje dysydenckie funkcjonowały w konspiracji. Ich działalność była nielegalna. Skupiały się one bardziej na sprawach społecznych, prawach człowieka i zagadnieniach kulturowych niż na przedstawianiu żądań politycznych.

Organizacje niepodległościowe

Gdy przywódca ZSRR Michaił Gorbaczow starał się ożywić radziecką gospodarkę, wprowadził reformy: pieriestrojkę („przebudowę”) i głasnost („jawność”). Reformy Gorbaczowa przyspieszyły zmiany w rządzie Związku Radzieckiego i pozwoliły społeczeństwu uczestniczyć w dyskusjach o państwie. Dla dysydentów była to szansa, by „wydobyć” swoje organizacje z podziemia i „włączyć” je do życia publicznego. 23 sierpnia 1987 roku, w 48. rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow, Litewska Liga Wolności zorganizowała pierwszy publiczny protest, którego członkowie nie zostali aresztowani.

3 czerwca 1988 roku w siedzibie Litewskiej Akademii Nauk utworzono Litewski Ruch na rzecz Przebudowy (lit. Lietuvos Persitvarkymo Sąjūdis), deklarujący się jako ugrupowanie popierające pieriestrojkę Gorbaczowa. Skupiając litewską inteligencję, Ruch od początku wysuwał postulaty odrodzenia narodowego, a następnie suwerenności Litwy[2]. Litewski Ruch na rzecz Przebudowy zdobył dużą popularność. Tłumy uczestniczyły w wiecach tej organizacji w parku Vingis. Organizacja, obawiając się rozzłoszczenia Moskwy oraz perspektywy swego nagłego upadku, zwiększała zakres swoich żądań stopniowo: począwszy od ograniczonych dyskusji na temat reform Gorbaczowa, przez uzyskanie głosu w sprawach gospodarczych do autonomii wewnątrz Związku Radzieckiego. Do czasu zorganizowanej 23 sierpnia 1989 roku, w 50. rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow, demonstracji politycznej, zwanej bałtyckim łańcuchem zdobycie całkowitej niepodległości stało się oficjalnym celem Ruchu.

Uchwalenie aktu

Czołowi politycy litewskiej Rady Najwyższej po uchwaleniu Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego 11 marca 1990 roku. Od lewej do prawej: Kazimieras Motieka, Bronius Kuzmickas, Vytautas Landsbergis, Česlovas Stankevičius i Aloyzas Sakalas

25 stycznia 1989 roku pozornie zdominowana przez komunistów Rada Najwyższa Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej uznała język litewski za język państwowy i przywróciła święto narodowe 16 lutego, ustanowione dla uczczenia Aktu niepodległości Litwy w 1918 roku, zaś 18 maja 1989 roku uchwaliła deklarację o suwerenności państwowej Litwy jako drugi tego rodzaju akt prawny, przyjęty w republice ZSRR – pierwszym była deklaracja o suwerenności państwowej Estonii z 16 listopada 1988 roku. W litewskiej deklaracji znalazło się sformułowanie głoszące, że „suwerenne państwo litewskie zostało przemocą i bezprawnie przyłączone do Związku Radzieckiego, tracąc tym samym samodzielność polityczną, ekonomiczną i kulturalną”[2].

Po wyborach z 24 lutego 1990 roku (druga tura w dniach 4,7,8 i 10 marca 1990 roku) Radę Najwyższą całkowicie zdominowali posłowie Litewskiego Ruch na rzecz Przebudowy. Ustępująca dotychczasowa Rada Najwyższa zostawiła nowej Radzie przyjęte przed swoim rozwiązaniem oświadczenie o bezprawności uchwały z 21 lipca 1940 roku, w wyniku której Litwę włączono w skład ZSRR. W konsekwencji oświadczenia nowa Rada Najwyższa 11 marca 1990 roku uchwaliła stanowiący faktyczne ogłoszenie niepodległości Akt Przywrócenia Państwa Litewskiego (nastąpiło to o godzinie 22:44 głosami 124 członków rady przy 6 głosach wstrzymujących się[3]) i jednocześnie zmieniła nazwę kraju na Republika Litewska oraz przywróciła historyczne symbole państwowe: herb z Pogonią i flagę żółto-zielono-czerwoną. Unieważniła ponadto konstytucję Litewskiej SRR z 1978 roku i moc prawną konstytucji ZSRR z 1977 roku oraz przywróciła konstytucję niepodległej Litwy z 12 maja 1938 roku z wyjątkiem niektórych artykułów dotyczących działania naczelnych organów państwa[2].

Treść aktu

RADA NAJWYŻSZA REPUBLIKI LITEWSKIEJ

AKT

Przywrócenia Państwa Litewskiego

Rada Najwyższa Republiki Litewskiej, reprezentując wolę narodu, orzeka i uroczyście oznajmia, że sprawowanie suwerennej władzy przez Państwo Litewskie, przerwane przez zagraniczne siły w 1940 roku, zostaje przywrócone i od tej pory Litwa staje się ponownie niepodległym państwem.

Akt niepodległości z 16 lutego 1918 roku przyjęty przez Litewską Radę Państwową oraz dekret Zgromadzenia Konstytucyjnego z 15 maja 1920 roku, dotyczący utworzenia demokratycznego Państwa Litewskiego, nigdy nie utraciły mocy prawnej i stanowią konstytucyjną podstawę Państwa Litewskiego.

Terytorium Litwy stanowi niepodzielną całość i konstytucja żadnego innego państwa nie ma na to wpływu.

Państwo Litewskie kładzie nacisk na przestrzeganie powszechnie uznanych zasad prawa międzynarodowego, Uznaje zasadę nienaruszalności granic, sformułowaną w Akcie Końcowym Konferencji na temat Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w Helsinkach w 1975 roku i zapewnia przestrzeganie praw człowieka, praw obywatela oraz praw wspólnot etnicznych.

Rada Najwyższa Republiki Litewskiej, reprezentująca suwerenną władzę, na mocy niniejszego Aktu wprowadza w czyn suwerenność państwa.

Następstwa

Reakcja władz radzieckich

Michaił Gorbaczow uznał Akt Przywrócenia Państwa Litewskiego za niezgodny z prawem i domagał się jego unieważnienia[4]. Niedługo później władze radzieckie wysłały czołgi i zbrojne patrole na ulice litewskich miast, a następnie przejęły prasę, opanowały kilka budynków rządowych oraz wcieliły do wojska tysiące litewskich poborowych[5][6]. 13 kwietnia 1990 roku, w Wielki Piątek, Gorbaczow i premier ZSRR Nikołaj Ryżkow wystosowali do litewskich władz ultimatum w sprawie cofnięcia dokumentu oraz przywrócenia działania na terytorium Litwy konstytucji Związku Radzieckiego. Rada Najwyższa Republiki Litewskiej na odpowiedź miała czas do niedzieli, a jako że jej nie udzieliła, 17 kwietnia rząd ZSRR podjął decyzję w sprawie nałożenia na Litwę blokady ekonomicznej, która weszła w życie następnego dnia. Władze centrale wstrzymały dostawy ropy i gazu do kraju, a później wprowadziły też ograniczenia na dostawy innych surowców oraz artykułów spożywczych. Skutki tych działań mocno odczuł litewski sektor przemysłowy, ponieważ faktycznie nie mógł dalej funkcjonować[7]. Ponadto rząd Związku Radzieckiego inspirował demonstracje rosyjskiej mniejszości przeciwko władzom litewskim i wysłał oddziały specjalne, które miały chronić etnicznych Rosjan[5].

19 kwietnia 1990 roku rząd Litwy powołał specjalną komisję, która miała koordynować dostawy paliwa do przedsiębiorstw oraz instytucji państwowych. Na czele komisji stanął przyszły pierwszy prezydent niepodległej Litwy, Algirdas Brazauskas. Pod koniec kwietnia powstał specjalny fundusz, w którym zbierane były środki finansowe na walkę ze skutkami blokady. 26 kwietnia w Moskwie na znak protestu 52-letni mieszkaniec Mariampola Stanislovas Žemaitis dokonał samospalenia. 17 maja premier Litwy Kazimira Prunskienė spotkała się z Gorbaczowem i Ryżkowem, którzy kategorycznie żądali cofnięcia Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego. Były też naciski ze strony Francji i Niemiec, które proponowały wstrzymanie Aktu i rozpoczęcie rozmów. 23 maja litewska Rada Najwyższa przyjęła dwie uchwały. Jedna była apelem do narodów świata, w którym obecne było stwierdzenie, że blokada jest „agresją ekonomiczną”, zaś druga mówiła o wstrzymaniu pewnych decyzji związanych z Aktem 11 marca, które „są obiektem sporu”. Taki kompromis nie zadowolił władz w Moskwie, a blokada trwała dalej[7].

29 czerwca litewska Rada Najwyższa uchwaliła moratorium, które na okres 100 dni wstrzymało działanie Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego. Moratorium miało wejść w życie tuż po rozpoczęciu negocjacji z władzami centralnymi[7]. Zgodnie z treścią dokumentu:

Rada Najwyższa Republiki Litewskiej może wydłużyć lub odwołać moratorium. Moratorium traci moc po zerwaniu negocjacji. W przypadku, jeśli jakiekolwiek okoliczności lub wypadki nie pozwolą Radzie sprawować funkcji władzy, to natychmiast moratorium traci moc sprawczą[7].

W następnym półroczu radziecko-litewskie rozmowy nie przyniosły żadnych efektów i pod koniec grudnia 1990 Litwa cofnęła moratorium[7]. Radziecki rząd zdecydował się wówczas na zbrojną interwencję na Litwie, a bezpośrednim dla niej impulsem był konflikt pomiędzy przewodniczącym parlamentu Vytautasem Landsbergisem a premier Kazimirą Prunskienė, zakończony nieskutecznym szturmem budynku parlamentu przeprowadzonym przez przeciwników Landsbergisa. 13 stycznia 1991 roku miały miejsce wyniesione później do rangi symbolu tzw. wydarzenia styczniowe, podczas których dziesiątki tysięcy demonstrantów broniło szturmowanej przez żołnierzy Armii Radzieckiej wieży telewizyjnej w Wilnie. Podczas wydarzeń styczniowych życie straciło 14 osób, a około 600 zostało rannych[8].

Uznanie międzynarodowe

Pierwszym niepodległym państwem, które uznało niepodległość Litwy, była Islandia – jej parlament przyjął w tej sprawie odpowiednią uchwałę 11 lutego 1991 roku[9]. Wcześniej, 31 maja 1990 roku litewską niepodległość uznała Mołdawia, która jednak sama nie posiadała wówczas niepodległości, należąc do ZSRR, przez co jej decyzja nie miała znaczenia na arenie międzynarodowej[10]. Po klęsce puczu Janajewa niepodległość Litwy uznały Stany Zjednoczone (2 września 1991 roku). Prezydent Stanów Zjednoczonych George H.W. Bush ogłosił, że jeżeli ZSRR użyje siły przeciwko Litwie, Stany Zjednoczone będą zmuszone zareagować. W końcu, 6 września 1991 roku władze radzieckie zgodziły się uznać niepodległość Litwy[2]. Wkrótce państwowość Litwy została uznana przez kolejne kraje: Węgry, Bułgarię, Włochy, Kanadę, Polskę, Maltę, San Marino, Portugalię, Rumunię, Ukrainę, Łotwę i Estonię. 17 września 1991 roku Republika Litewska została przyjęta do ONZ[2].

Chronologia międzynarodowego uznania niepodległości Litwy[11]
DataKraj
31 maja 1990 Mołdawska SRR
11 lutego 1991 Islandia
28 lutego 1991 Dania
16 maja 1991 Słowenia
27 lipca 1991 Rosyjska FSRR
3 sierpnia 1991 Chorwacja
23 sierpnia 1991 Łotwa
24 sierpnia 1991 Norwegia
24 sierpnia 1991 Węgry
25 sierpnia 1991 Argentyna
25 sierpnia 1991 Francja
26 sierpnia 1991 Bułgaria
26 sierpnia 1991 Włochy
26 sierpnia 1991 Kanada
26 sierpnia 1991 Polska
26 sierpnia 1991 Malta
26 sierpnia 1991 Portugalia
26 sierpnia 1991 Rumunia
26 sierpnia 1991 San Marino
26 sierpnia 1991 Ukraina
27 sierpnia 1991 Albania
27 sierpnia 1991 Australia
27 sierpnia 1991 Belgia
27 sierpnia 1991 Wielka Brytania
27 sierpnia 1991 Gruzja
27 sierpnia 1991 Hiszpania
27 sierpnia 1991 Luksemburg
27 sierpnia 1991 Szwecja
27 sierpnia 1991 Niemcy
27 sierpnia 1991 Irlandia
27 sierpnia 1991 Estonia
28 sierpnia 1991 Austria
28 sierpnia 1991 Chile
28 sierpnia 1991 Nowa Zelandia
28 sierpnia 1991 Południowa Afryka
28 sierpnia 1991 Finlandia
28 sierpnia 1991 Szwajcaria
28 sierpnia 1991 Urugwaj
29 sierpnia 1991 Czechosłowacja
29 sierpnia 1991 Mongolia
30 sierpnia 1991 Watykan
31 sierpnia 1991 Kirgistan
2 września 1991 Ekwador
2 września 1991 Holandia
2 września 1991 Stany Zjednoczone
3 września 1991 Grecja
3 września 1991 Libia
3 września 1991 Nikaragua
3 września 1991 Turcja
4 września 1991 Brazylia
4 września 1991 Izrael
4 września 1991 Tunezja
5 września 1991 Korea Południowa
5 września 1991 Meksyk
6 września 1991 Gwinea
6 września 1991 Japonia
6 września 1991 Kolumbia
6 września 1991 Singapur
6 września 1991 Egipt
6 września 1991 ZSRR
7 września 1991 Afganistan
7 września 1991 Chiny
7 września 1991 Korea Północna
7 września 1991 Peru
7 września 1991 Senegal
7 września 1991 Bangladesz
8 września 1991 Pakistan
9 września 1991 Boliwia
9 września 1991 Indie
9 września 1991 Kuba
9 września 1991 Syria
9 września 1991 Tajlandia
9 września 1991 Wietnam
9 września 1991 Republika Zielonego Przylądka
10 września 1991 Azerbejdżan
10 września 1991 Iran
10 września 1991 Nepal
11 września 1991 Madagaskar
12 września 1991 Armeńska SRR
12 września 1991 Cypr
13 września 1991 Jemen
15 września 1991 Bahrajn
15 września 1991 Jordania
15 września 1991 Kuwejt
15 września 1991 Filipiny
16 września 1992 Arabia Saudyjska
17 września 1992 Indonezja
19 września 1993 Zjednoczone Emiraty Arabskie
20 września 1991 Laos
24 września 1991 Turkmenistan
25 września 1991 Panama
30 września 1991 Uzbekistan
30 września 1991 Namibia
22 października 1991 Mauretania
22 października 1991 Jugosławia
2 listopada 1991 Sri Lanka
23 grudnia 1991 Ghana
23 grudnia 1991 Kazachstan
24 grudnia 1991 Mozambik
25 grudnia 1991 Tadżykistan
27 grudnia 1991 Algieria
27 grudnia 1991 Białoruś
30 grudnia 1991 Liban
2 stycznia 1992 Irak
6 stycznia 1992 Burundi
16 stycznia 1992 Burkina Faso
25 stycznia 1992 Mali
31 stycznia 1992 Benin
21 lutego 1992 Kostaryka
17 marca 1992 Zimbabwe
25 września 1992 Salwador
6 listopada 1992 Bośnia i Hercegowina
10 listopada 1992 Nigeria
12 stycznia 1993 Czad

Sygnatariusze

Lista sygnatariuszy[12]

Zobacz też

Przypisy

  1. Litwa. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-09-06].
  2. a b c d e f g Bogusław Przywora: Status sędziego w państwie demokratycznym. Tom I. Państwa europejskie. [w:] Konstytucyjne podstawy statusu sędziego po odzyskaniu niepodległości przez Republikę Litewską [on-line]. books.google.pl, 2019. [dostęp 2022-09-06]. (pol.).
  3. Exhibition “The Road to Freedom. Lithuania in the Years 1988–1991”. [w:] Events Calendar [on-line]. lnb.lt. [dostęp 2022-09-05]. (ang.).
  4. KW: Wolności i niepodległości nie podaje się na srebrnym talerzu. [w:] Wiadomości [on-line]. kurierwilenski.lt, 2022-03-07. [dostęp 2022-09-06]. (pol.).
  5. a b Maciej Jarkowiec. Przestrzelone pokojowe Noble. „Ale Historia”, s. 3, 2022-09-05. Gazeta Wyborcza. 
  6. Andres Kasekamp: Jak państwa bałtyckie odzyskały wolność. histmag.org, 2013-04-30. [dostęp 2022-09-05].
  7. a b c d e Antoni Radczenko: Blokada ekonomiczna – sprawdzian litewskiej niepodległości. [w:] Historia [on-line]. kurierwilenski.lt, 2021-04-15. [dostęp 2022-09-05]. (pol.).
  8. 11 stycznia 1991 roku na Litwie doszło do zbrojnej interwencji Armii Sowieckiej. historykon.pl, 2022-01-11. [dostęp 2022-09-05]. (pol.).
  9. Jerzy Stańczyk: Przeobrażenia międzynarodowego układu sił w Europie na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych: analiza uwarunkowań i mechanizmów w kontekście bezpieczeństwa międzynarodowego. books.google.pl, 1999. [dostęp 2022-09-06]. (pol.).
  10. Antoni Radczenko: 30. rocznica uznania niepodległej Litwy. Islandia: „Litwa nigdy prawnie nie należała do ZSRS”. [w:] Wiadomości [on-line]. kurierwilenski.lt, 2021-02-11. [dostęp 2022-09-06]. (pol.).
  11. Atkurtos Lietuvos nepriklausomos valstybės pripažinimo chronologija. lrs.lt. [dostęp 2022-09-06]. (lit.).
  12. Lista sygnatariuszy (lit.)

Media użyte na tej stronie

Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Italy (1946–2003).svg
Flag of Italy from 1946 to 2003, when exact colors were specified.
Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Albania.svg
Flag of Albania
Flag of Chile.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of New Zealand.svg
Flag of New Zealand. Specification: http://www.mch.govt.nz/nzflag/description.html , quoting New Zealand Gazette, 27 June 1902.
Flag of South Africa (1928–1994).svg
Flag of South Africa, also known as the Oranje-Blanje-Blou, used from 31 maja 1928 until 27 kwietnia 1994
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of the Vatican City.svg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC0
Flag of the Vatican City.
Flag of Ecuador.svg
Made by author of Xramp, first uploaded by Denelson83 as Flag of Ecuador.svg, modifications by Husunqu.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Brazil (1968–1992).svg
Flag of Brazil (1968-1992)
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Flag of Senegal.svg
Flag of Senegal
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of Syria.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Thailand.svg
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
  • Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
  • White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
  • Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
Flag of Indonesia.svg
bendera Indonesia
Flag of Laos.svg
Flag of Laos
Flag of Namibia.svg
Flag of Namibia
Flag of SFR Yugoslavia.svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Iraq (1991–2004).svg
Former Iraqi flag, used from 1991 to 2004.
Flag of Georgia (1990–2004).svg
Flag of Georgia used from 1990 to 2004, with slightly different proportions than the 1918 to 1921 flag.
Flag of Belarus (1918, 1991–1995).svg
Flag of Belarus in 1991—1995
Act of Restoration of Independence of Lithuania 1990-03-11.png
Act of Restoration of Independence of Lithuania.
Leaders of the Supreme Council of Lithuania on 11 March 1990.jpg
Autor: Photographer Paulius Lileikis. Lithuanian Central State Archives., Licencja: CC BY 4.0
Leaders of the Supreme Council of Lithuania in Vilnius on 11 March 1990, after the promulgation of the Act of the Re-Establishment of the State of Lithuania. From left to right: Kazimieras Motieka, Bronius Kuzmickas, Vytautas Landsbergis, Česlovas Stankevičius, Aloyzas Sakalas.
Flag of Tajikistan (1991–1992).svg
Autor: Transoxsiana, Licencja: CC BY-SA 4.0
Флаг Республики Таджикистан (1991-1992)
Flag of the Turkmen Soviet Socialist Republic (1973–1991).svg
Flag of the Turkmen Soviet Socialist Republic
Flag of Kazakhstan (1992).svg
Flag of Kazakhstan 1992