Akt unii (1800)
Państwo | |
---|---|
Ratyfikowano | |
Cel | zjednoczenie Królestwa Wielkiej Brytanii oraz Królestwa Irlandii w jedno państwo – Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii |
Akt unii (ang. Act of Union 1800, czasem też Acts of Union 1801) – nazwa dla dwóch związanych ze sobą ustaw – Aktu Unii z Irlandią z 1800 uchwalonego przez parlament brytyjski i Aktu Unii 1800 uchwalonego przez parlament Irlandzki. Uchwalone zostały odpowiednio: 2 lipca i 1 sierpnia. Bliźniacze akty łączyły Królestwo Wielkiej Brytanii z Królestwem Irlandii, tworząc Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii. Unia weszła w życie 1 stycznia 1801.
Obydwie ustawy, mimo zmian, wciąż obowiązują w Wielkiej Brytanii. W Irlandii natomiast ustawa została unieważniona w 1962.
Historia
Przed uchwaleniem obydwu aktów Irlandia znajdowała się w unii personalnej z Anglią. Unia personalna trwała od 1541, kiedy parlament irlandzki uchwalił ustawę o Koronie Irlandzkiej (weszła w życie w 1542). Uchwała głosiła, że król Anglii Henryk VIII jest jednocześnie królem Irlandii. W 1603, na mocy dokumentu zwanego Unią Koron, do unii personalnej Anglii i Irlandii dołączyła także Szkocja.
W 1707 Anglia i Szkocja, będące dotychczas oddzielnymi królestwami, które łączyła osoba władcy, przekształciły się w jedno królestwo – Królestwo Wielkiej Brytanii. Irlandia nie weszła w skład Wielkiej Brytanii i według prawa była związana z nim tylko unią personalną.
Pod koniec XVIII wieku Wielka Brytania dążyła do przyłączenia się Irlandii do unii, aby nie dopuścić do jej oderwania się. Obawiano się rozruchów społecznych, narodowych i religijnych. W 1789 we Francji wybuchła Wielka Rewolucja Francuska, która stanowiła inspirację dla społeczeństw innych krajów europejskich. W Irlandii w 1798 również doszło do powstania, wymierzonego przeciw brytyjskiemu panowaniu na wyspie.
Parlament irlandzki, po wiekach podporządkowania parlamentowi angielskiemu, a potem brytyjskiemu, cieszył się w tym czasie dość sporą niezależnością, którą gwarantowała mu ustawa z 1782. Wielu jego członków było niechętnych unii, bojąc się o swoją pozycję. Była to główna przyczyna odrzucenia wcześniejszego projektu z 1799. Brytyjski rząd usilnie starał się, aby mimo wszystko przekonać irlandzkich parlamentarzystów do przyjęcia ustawy o Unii. Tylko anglikanom wolno było zasiadać w parlamencie irlandzkim, zaś społeczeństwo irlandzkie było przede wszystkim katolickie, z liczną grupą prezbiterian w Ulsterze. Wielka Brytania, aby pozyskać katolików dla pomysłu unii, obiecała im równouprawnienie. W 1790 otrzymali oni prawa wyborcze i możliwość zasiadania w parlamencie irlandzkim.
Ostatecznie parlament irlandzki zgodził się na połączenie Wielkiej Brytanii z Irlandią. Powstało Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii.
Flaga
Po wejściu Unii w życie do dotychczasowej flagi Królestwa Wielkiej Brytanii dodano Krzyż Św. Patryka, symbol Irlandii. Tak powstała flaga, której do dziś używa Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
Galeria
wersja oficjalna flagi Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii (opis flagi(ang.))
flaga św. Patryka / Krzyż św. Patryka (opis flagi(ang.))
flaga Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii (w latach 1801–1922) oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (od 1922 do dziś; opis flagi)
Geneza obecnej wersji flagi Wielkiej Brytanii
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- The Acts of Union 1800. rahbarnes.demon.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-23)].
- Union with Ireland Act 1800
- Przekład fragmentów ustawy na język polski Powszechna historia państwa i prawa. Wybór tekstów źródłowych rozdział „Anglia” pkt. 12 Ustawa o unii z Irlandią 1800 (s. 558–560)
- Unia Irlandii z Anglią. historiairlandii.friko.pl. [dostęp 2016-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-17)]. (pol.).
Media użyte na tej stronie
The pre-1801 Union Flag (of w:United Kingdom of Great Britain).
This is "Saint Patrick's saltire", the third component of the Union Flag. It represents Ireland and is called "Saint Patrick's cross/saltire", though whether this was originally an authentic symbol of Saint Patrick is historically quite doubtful.
Development of the Union Jack.
Note that the rectangle labeled "Ireland" has never been the flag of Ireland, and there is some controversy over whether it's an authentic Irish symbol at all (the red saltire was incorporated into the Union Jack from the insignia of the royal Order of St. Patrick, founded 1783).