Akt zjednoczenia narodowego
Akt zjednoczenia narodowego – porozumienie zawarte 14 marca 1954 roku w Londynie przez „upełnomocnionych przedstawicieli stronnictw i ugrupowań, zarówno tych, które działały w niepodległej Polsce, jaki i powstałych na obczyźnie”[1]. Miało ono zakończyć konflikt Rady Politycznej z obozem prezydencko-rządowym wywołany wskutek ujawnienia afery Bergu. Brał w nim udział m.in. Kazimierz Sosnkowski.
Treść porozumienia dotyczyła m.in.:
- utworzenia Rady Jedności Narodowej (Tymczasowej Rady Jedności Narodowej) i przejęcia przez nią części uprawnień prezydenta zawartych w konstytucji kwietniowej;
- powołania Kazimierza Sosnkowskiego na następcę prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego po upływie jego kadencji, przypadającej na lata 1947–1954.
Akt zjednoczenia narodowego nie został wcielony w życie. 3 czerwca 1954 r. odrzucił go prezydent Zaleski, który w dodatku 9 czerwca, gdy zakończyła się jego konstytucyjna 7-letnia kadencja, odmówił ustąpienia z urzędu i wyznaczenia swojego następcy[2]. Przyczyniło się to do utrzymania aż do śmierci Zaleskiego w 1972 r. dwóch ośrodków politycznych na uchodźstwie:
- mniejszościowego – uznającego prezydenta Zaleskiego, powołany przez niego rząd i Radę Narodową;
- większościowego – uznającego Radę Trzech, Egzekutywę Zjednoczenia Narodowego, Tymczasową Radę Jedności Narodowej.
Podpisy pod Aktem Zjednoczenia złożyli przedstawiciele:
- PPS (Tomasz Arciszewski i Artur Szewczyk),
- Stronnictwa Narodowego (Tadeusz Bielecki, Władysław Folkierski i Zygmunt Berezowski),
- Polskiego Ruchu Wolnościowego „Niepodległość i Demokracja” (Rowmund Piłsudski, Jan Radomyski i Tymon Terlecki),
- Polskiego Stronnictwa Ludowego Odłam Jedności Narodowej (Mieczysław Thugutt i Kazimierz Łęczyński),
- Ligi Niepodległości Polski (Michał Grażyński i Bohdan Podoski),
- Niezależnej Grupy Społecznej (gen. Zygmunt Podhorski, Stanisław Lis, Kr. Ostrowski, Zygmunt Szadkowski i dr Tadeusz Bugayski),
- Komitetu Zagranicznego Stronnictwa Pracy (Władysław Bałda i Juliusz Malinowski – prezes),
- Stronnictwa Pracy (gen. Józef Haller i Bronisław Kuśnierz)[3].
Przypisy
- ↑ Akt Zjednoczenia 1954 ↓, s. 87-90.
- ↑ Jacek Majchrowski: Rząd polski na wychodźstwie. Uniwersytet Jagielloński, s. 518.
- ↑ Akt Zjednoczenia 1954 ↓, s. 90.
Bibliografia
- Akt Zjednoczenia (pol.). W: Polska a Państwa, tom I, 1.1.1954 - 30.6.1954, sygn. A.44.49/23 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1954. [dostęp 2017-06-22].
- Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2001, t. 1, s. 285, ISBN 83-01-13357-0 t. 1-30, ISBN 83-01-13443-7 t. 5