Alaksandr Cwikiewicz

Alaksandr Ćwikiewicz

Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1888 Brześć
Data i miejsce śmierci	30 grudnia 1937 Mińsk
Premier Białoruskiej Republiki Ludowej na uchodźstwie
Okres	od 1923 do 1925
Poprzednik	Wacłau Łastouski
Następca	stanowisko zlikwidowane

Alaksandr Ćwikiewicz (biał. Аляксандар Цьвікевіч; ur. 1888 w Brześciu Litewskim, zm. 30 grudnia 1937 w Mińsku) – białoruski historyk i polityk, premier rządu Białoruskiej Republiki Ludowej na emigracji (1923–1925), profesor Akademii Nauk Białoruskiej SRR.

Życiorys

W 1912 ukończył studia na Uniwersytecie w Petersburgu. Podczas I wojny światowej zakładał w mieście Białoruską Ludową Hramadę (1917) skupiającą uchodźców z zachodnich guberni cesarstwa. W 1918 wszedł w skład władz Białoruskiej Republiki Ludowej – był jej delegatem na rozmowy pokojowe w Brześciu (ostatecznie delegacji białoruskiej nie dopuszczono) oraz ministrem spraw zagranicznych.

W 1923 zastąpił Wacława Łastouskiego na stanowisku premiera Białorusi na wychodźstwie (z siedzibą w Pradze). Jako członek partii socjalno-rewolucyjnej optował za dialogiem z ZSRR, zwalczając „polską okupację” Białorusi.

Podczas berlińskiego spotkania przywódców emigracyjnych wypowiedział się za zaprzestaniem działalności władz BRL i uznaniem państwowości Białoruskiej SRR. Po podaniu się do dymisji wyjechał do ZSRR, gdzie podjął pracę w Ministerstwie Finansów Białoruskiej SRR oraz w Instytucie Kultury Białoruskiej.

W 1929 objął profesurę w Akademii Nauk Białoruskiej SRR – zajmował się historią oraz naukami politycznymi, w szczególności dziejami myśli politycznej. Po roku aresztowany pod zarzutem nacjonalizmu białoruskiego (udziału w Związku Wyzwolenia Białorusi) i skazany na zsyłkę syberyjską. Po siedmiu latach represji wyrok zamieniono na karę śmierci, którą wykonano pod koniec grudnia 1937 w Mińsku.

Publikacje

• "Biełaruś. Palityczny narys" (Wilno 191])
• "Adradżennie na Biełarusi a Polszcza" (Wilno 1921)
• "Zapadno-russizm" (Mińsk 1929)

Bibliografia

• Roszkowski W., Kofman J. (red.), Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, Warszawa 2005
• E. Mironowicz, Historia Białorusi. Podręcznik dla liceów ogólnokształcących, Białystok 2001