Alaksandr Marficki

Alaksandr Marficki
Аляксандр Марфіцкі
pułkownik
Data i miejsce urodzenia

16 maja 1956
Boguszewsk

Data i miejsce śmierci

30 sierpnia 2009
Port lotniczy Radom-Sadków

Przebieg służby
Siły zbrojne

Siły Zbrojne Białorusi

Jednostki

Dowództwo Operacyjno–Techniczne Sił Powietrznych i Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Białorusi

Stanowiska

zastępca dowódcy

Odznaczenia
Order za osobiste męstwo (Białoruś) Medal „Za nienaganną służbę” I stopnia

Alaksandr Marficki (biał. Аляксандр Марфіцкі, ros. Александр Марфицкий; ur. 16 maja 1956 w Boguszewsku na Białorusi, zm. 30 sierpnia 2009 koło Radomia) – białoruski pilot wojskowy pierwszej klasy; zginął podczas wykonywania figury akrobatycznej w czasie pokazów Radom Air Show 2009[1].

Życiorys

Białoruski Su-27UBM-1 na pokazach w Radomiu 15 minut przed katastrofą

W 1978 roku ukończył Charkowską Wyższą Lotniczą Szkołę Pilotów, w 1987 – Akademię Sił Powietrznych im. J. Gagarina, w 2002 – Akademię Zarządzania przy Prezydencie Republiki Białorusi[2]. W 2003 był dowódcą 61. szturmowej bazy lotniczej Zachodniego Operacyjno–Taktycznego dowództwa Sił Powietrznych i Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Sił Zbrojnych w Baranowiczach[3]. Miał 2320 wylatanych godzin[4].

30 sierpnia 2009 razem z płk. Alaksandrem Żuraulewiczem pilotował Su-27UBM-1 podczas międzynarodowego pokazu lotniczego Radom Air Show 2009 w Radomiu. Podczas wykonywania figury akrobacyjnej (górka i szybkie beczki nanizane) piloci prawdopodobnie utracili orientację przestrzenną, wprowadzając samolot przez plecy w nurkowanie na zbyt małej wysokości. Istnieje informacja, że piloci powiadomili o awarii i otrzymali z wieży polecenie katapultowania się, ale nie wykonali go – być może dlatego, że samolot był blisko widzów lub zabudowań mieszkalnych. Samolot upadł w pobliżu lasu za lotniskiem, między wsiami Małęczyn i Maków, ok. 100m od domów[5][6][7].

W filmie „Zwyczajny bohater” (ros. Звычанй герой, 2004), Marficki opowiadał o katastrofie innego białoruskiego pilota, Uładzimira Karwata:

On naprawdę dokonał bohaterskiego czynu. Odwiódł samolot. To przecież 24 tony, 4 tony paliwa, gdyby upadł gdzieś na zamieszczały teren, tam nie jeden dom by spłonął. Bardzo wiele byłoby ofiar, tym bardziej, że to było w nocy, wszyscy ludzie byli w domach, skutki byłyby bardzo smutne[8].

Pozostawił żonę i dwie córki[9].

Odznaczenia

  • Order „Za osobiste męstwo” – 2009, pośmiertnie[10]
  • Medal „Za Nienaganną Służbę” I stopnia – 2003[3]

Pamięć

Uroczysty pogrzeb lotników odbył się w Baranowiczach z udziałem ministra obrony Białorusi, Dowódcy Sił Powietrznych Polski oraz arcybiskupa Mirona, prawosławnego ordynariusza Wojska Polskiego[11]. 28 września 2009 Rada Gminy Gózd podjęła uchwałę w sprawie wzniesienia pomnika upamiętniającego tragiczną i bohaterską śmierć załogi białoruskiego myśliwca Su-27[12]. Pomnik ten odsłonięto we wsi Małęczyn w dniu 11 kwietnia 2010.

Alaksandr Marficki i Alaksandr Żuraulewicz są także upamiętnieni na tablicy w Kościele Garnizonowym w Radomiu poświęconej wszystkim lotnikom, którzy w latach 1935–2009 zginęli po starcie z wojskowego lotniska Sadków; tablicę tę odsłonięto 26 marca 2010 roku w obecności ataszatu Białorusi w Polsce[13].

Przypisy

  1. ↑ Вечная слава героям. Nasza Niwa, 2009-08-30 16:23. [dostęp 2016-06-04]. (biał.).
  2. ↑ Вячеслав Будкевич: Погибшие в Польше летчики на двоих имели более четырех тысяч часов налета. tut.by, 2009-08-31 15:59. [dostęp 2016-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-04)]. (ros.).
  3. ↑ a b А. Лукашэнка: Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 29 лiпеня 2003 г. №334. laws.newsby.org, 2003-07-29. [dostęp 2017-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-12)]. (biał.).
  4. ↑ Они улетели навсегда. SB Biełaruś Siegodnia, 2009-09-01. [dostęp 2016-06-04]. (ros.).
  5. ↑ "Jeśli pilot poświęcił życie - zasłużył na medal". TVN24, 2009-08-30 21:34. [dostęp 2016-06-04].
  6. ↑ Radom w żałobie. Prezydent i MON składają kondolencje. Wirtualna Polska, 2009-08-30 20:16. [dostęp 2016-06-04].
  7. ↑ Wypadek na Air Show w Radomiu. Gazeta Wyborcza, 2009-08-31. [dostęp 2016-06-04].
  8. ↑ Андрей Осмоловский: Дочь погибшего на авиашоу в Польше белорусского пилота: «ПАПА ГОВОРИЛ: «ПРИЛЕЧУ ДАЖЕ НА ОДНОМ ДВИГАТЕЛЕ». Komsomolskaja Prawda w Biełarusi, 2009-09-01. [dostęp 2016-06-04]. (ros.).
  9. ↑ Вячаслаў Будкевіч: Тысячы людзей правялі лётчыкаў-герояў. Nasza Niwa, 2009-09-03 17:50. [dostęp 2016-06-04]. (biał.).
  10. ↑ Лукашэнка пасмяротна ўзнагародзіў ордэнам «За асабістую мужнасць» лётчыкаў Жураўлевіча і Марфіцкага. Nasza Niwa, 2010-03-09 18:18. [dostęp 2016-06-04]. (biał.).
  11. ↑ У Баранавічах пахавалі пілётаў. Radio Swaboda, 2009-09-03 14:46. [dostęp 2016-06-04]. (biał.).
  12. ↑ Uchwała Nr XLVI/217/2009 Rady Gminy Gózd. Biuletyn Informacji Publicznej, 2009-09-28. [dostęp 2016-06-04].
  13. ↑ Sławomir Kasjaniuk: Wystartowali z Sadkowa i zginęli. Lotnicza Polska, 2010-03-26. [dostęp 2016-06-04].

Media użyte na tej stronie

By-longservice1.png

Ribbon bar: Medal "For Perfect Service", 1st Grade – Belarus.
Стужка: Мэдаль «За бездакорную службу» I ступені – Беларусь.
Лента: Медаль "За безупречную службу" I степени – Белоруссия.
Baretka: Medal "Za nienaganną służbę" I stopnia – Białoruś.

Source: Drawn by User:Zscout370
Za lichnoye mujestvo rib.svg
Za lichnoye mujestvo rib
Su-27UBM Radom 2009 e.JPG

Białoruski Su-27UBM przed jedynym lotem na radomskim Air Show 2009. Maszyna rozbiła się niespełna piętnaście minut później, obaj piloci zginęli.