Alan Arkin

Alan Arkin
Ilustracja
Alan Arkin (2012)
Imię i nazwisko

Alan Wolf Arkin

Data i miejsce urodzenia

26 marca 1934
Nowy Jork

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, muzyk, piosenkarz

Współmałżonek

Jeremy Yaffe
(1955–1961; rozwód)
Barbara Dana
(1964–1994; rozwód)
Suzanne Newlander Arkin
(od 1996)

Lata aktywności

od 1957

Alan Wolf Arkin[1] (ur. 26 marca 1934 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy.

Laureat Oscara 2006 za rolę drugoplanową w filmie Mała Miss[2][3].

Życiorys

Alan Arkin (1975)

Wczesne lata

Urodził się w nowojorskim Brooklynie[4] jako syn Beatrice (z domu Wortis), nauczycielki, i Davida I. Arkina, malarza i pisarza[5]. Wychowywał się w rodzinie żydowskiej[6] z „brakiem nacisku na religię”[7]. Jego dziadkami byli żydowscy imigranci z Ukrainy, Rosji i Niemiec. Kiedy Arkin miał 11 lat, jego rodzice przenieśli się do Los Angeles, gdzie podczas 8–miesięcznego hollywoodzkiego strajku jego ojciec pracował jako scenograf. W latach 50. w czasie działań makkartyzmu jego rodziców oskarżono o bycie komunistami, a jego ojca zwolniono, gdy odmówił odpowiedzi na pytania dotyczące jego ideologii politycznej.

W wieku 10 lat wiedział, że chce zostać profesjonalnym aktorem. Był stypendystą różnych akademii teatralnych, w tym prowadzonej przez studenta Stanisławskiego, Benjamina Zemacha, który nauczył Arkina psychologicznego podejścia do aktorstwa[8]. Jako nastolatek przeprowadził się z rodziną do Los Angeles, gdzie zaczął odkrywać muzykę, ucząc się grać na gitarze[7].

Uczęszczał do szkoły średniej Franklin High School[9] w Los Angeles. Naukę kontynuował w Los Angeles City College[10], po czym powrócił na wschód do Bennington w Vermont, gdzie uczęszczał do Bennington College[11].

Kariera

Wkrótce opuścił szkołę i stworzył z dwójką przyjaciół folkową trio The Tarriers, które w 1956 zdobyło 4 miejsce w rankingu „The Banana Boat Song”. W 1957 grupa odniosła sukces podczas europejskiej trasy koncertowej[12]. Debiutował na ekranie jako lider The Tarriers w dramacie muzycznym Calypso Heat Wave (1957) z Mayą Angelou i Joelem Greyem. W 1958 Arkin opuścił The Tarriers, aby dołączyć do dziecięcego zespołu Baby Sitters, z którym nagrał cztery albumy z piosenkami dla dzieci[10].

W 1959 Arkin dołączył do nowej trupy komediowej o nazwie Second City w Chicago[10]. W 1961 wraz z Second City debiutował na Broadwayu w rewii From the Second City[13].

W 1963 otrzymał Tony Award za rolę Davida Kolowitza w broadwayowskim spektaklu Enter Laughing[14] w reżyserii Gene’a Saksa.

Był jednym z sześciu aktorów, którzy zostali nominowani do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za swoją pierwszą rolę filmową jako pułkownik Jurij Rozanow (Złoty Glob dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu) w komedii Normana Jewisona Rosjanie nadchodzą (1966)[15]. Po występie w dreszczowcu Terence’a Younga Doczekać zmroku (1967) z Audrey Hepburn, ponownie był nominowany do Oscara za kreację głuchoniemego Johna Singera w ekranizacji powieści Carson McCullers Serce to samotny myśliwy (1968)[3].

W 1968 przyjął tytułową rolę Jacquesa Clouseau, po tym jak tę propozycję odrzucił Peter Sellers, w komedii Buda Yorkina Inspektor Clouseau, ale film nie został dobrze przyjęty przez fanów[3]. W 1970 za reżyserię produkcji off-Broadwayowskiej Zbrodnia w White House Farm zdobył nagrodę Obie[16].

Arkin i jego druga żona Barbara Dana pojawili się razem w programie edukacyjnym dla dzieci Ulica Sezamkowa (1970-1971) jako Larry i Phyllis, komiczna para, która rozwiązuje swoje konflikty, gdy pamięta, jak wymówić słowo „współpracować”. Arkin i Dana wystąpili potem w sitcomie ABC Harry (1987), który po czterech odcinkach został zdjęty z anteny z powodu niskiej oglądalności.

Został obsadzony w tytułowej roli inspektora Clouseau w filmie Buda Yorkina Inspektor Clouseau (1968) po tym, jak Peter Sellers odmówił powtórzenia tej roli po raz trzeci[17]. W 1969 debiutem reżyserskim Arkina był 12-minutowy film dla dzieci zatytułowany People Soup[2], oparty na historii o tym samym tytule nazwie opublikowanej w „Galaxy Science Fiction” (1958), o dwóch chłopcach (w tej roli jego synowie Adam i Matthew Arkin), którzy eksperymentują z różnymi składnikami kuchni.

Został dwukrotnie honorowany Nagrodą Genie[18] za rolę architekta Jeffreya Martleya w komedii Nieprawidłowe kanały (1981) i jako Reuben Shapiro w komediodramacie Teda Kotcheffa Joshua dawniej i dziś (1985).

Początkowo miał zagrać Saula Blooma w remake’u Ocean’s Eleven: Ryzykowna gra (2001) Stevena Soderbergha; po wycofaniu się z produkcji został zastąpiony przez Carla Reinera[17].

W komediowym serialu internetowym Chucka Lorre na platformie Netflix The Kominsky Method (2018) wcielił się w postać Normana Newlandera, wieloletniego agenta i przyjaciela aktora Sandy’ego Kominsky’ego (Michael Douglas)[19].

Życie prywatne

14 grudnia 1955 ożenił się z Jeremy Yaffe[20], z którą miał dwóch synów: aktora i reżysera Adama (ur. 19 sierpnia 1956) i Matthew (ur. 21 marca 1960). W 1961 doszło do rozwodu[20].

16 czerwca 1964 poślubił Barbarę Danę, z którą miał syna Anthony’ego (ur. 1967)[20]. Rozwiedli się 2 listopada 1999[20]. W 1999 ożenił się z psychoterapeutką Suzanne Newlander[20].

Filmografia

filmy fabularne

seriale TV

Przypisy

  1. Personalidade: Alan Arkin (EUA) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2019-04-07].
  2. a b Alan Arkin (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-04-08].
  3. a b c Alan Arkin (wł.). MyMovies. [dostęp 2019-04-08].
  4. Alan Arkin (26 de Março de 1934) (port.). Filmow.com. [dostęp 2019-04-07].
  5. Alan Arkin Biography (1934-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2019-04-07].
  6. Alan Arkin What Nationality Ancestry Race (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-07-30].
  7. a b Alan Arkin, Theater Actor, Author, Film Actor, Director, Actor (1934–) (ang.). biography.com. [dostęp 2019-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-23)].
  8. Alan Arkin (cz.). ČSFD.cz. [dostęp 2019-04-07].
  9. Alan Arkin Pictures (cz.). FanPix.Net. [dostęp 2022-07-30].
  10. a b c Alan Arkin Actor, Writer, Singer, Composer, Director, Producer (ang.). TV Guide. [dostęp 2019-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)].
  11. Actors and Actresses: Alan Arkin (ang.). Film Reference. [dostęp 2019-04-07].
  12. Nathan Southern: Alan Arkin Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2022-07-30].
  13. Alan Arkin (ang.). Internet Broadway Database. [dostęp 2022-07-30].
  14. Alan Arkin Awards (ang.). Internet Broadway Database. [dostęp 2022-07-30].
  15. Alan Arkin Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2022-07-30].
  16. Alan Arkin (ang.). Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-07-30].
  17. a b Alan Arkin Trivia (ang.). FamousFix. [dostęp 2022-07-30].
  18. Alan Arkin Awards (ang.). FamousFix. [dostęp 2022-07-30].
  19. Lesley Goldberg (2017-08-14): Michael Douglas, Alan Arkin to Star in Chuck Lorre Comedy Series for Netflix (ang.). „The Hollywood Reporter”. [dostęp 2019-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)].
  20. a b c d e Alan Arkin Relationships (ang.). FamousFix. [dostęp 2022-07-30].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Golden Globe icon.svg
Autor: User:Bryan Derksen, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stylized silhouette of the Golden Globe award, for use as an icon.
Pinkpanther-logo.svg
Różowa Pantera.
Alan Arkin - 1975.jpg
Per seller discripton: "1975 Golden Globe Winning Actor wire photo." Original upload has reverse image.