Albańska Deklaracja Niepodległości

Ogłoszenie Deklaracji Niepodległości we Wlorze

Albańska Deklaracja Niepodległości (alb. Deklarata e Pavarësisë) – dokument podpisany 28 listopada 1912 we Wlorze ogłaszający powstanie niepodległego państwa albańskiego.

Tło wydarzeń

W wyniku klęski Imperium Osmańskiego w I wojnie bałkańskiej ziemie zdominowane przez ludność albańską znalazły się pod kontrolą sojuszników bałkańskich (Czarnogóry, Serbii i Grecji) co groziło ich rozbiorem. W sytuacji, kiedy część terytoriów albańskich znajdowała się jeszcze pod kontrolą Turcji, a twierdze w Szkodrze i Janinie stawiały opór grupa albańskich działaczy narodowych zdecydowała się zebrać i podjąć decyzję, co do przyszłości ziem albańskich.

Zgromadzenie we Wlorze

Początkowe plany, aby zgromadzenie delegatów rozpoczęło obrady w Durrësie, nie powiodły się z uwagi na postępy armii serbskiej. W tej sytuacji na miejsce zgromadzenia wybrano stosunkowo bezpieczną Wlorę. Z pomocą Austro-Węgier do Albanii dotarł główny organizator Zgromadzenia - Ismail Qemali, który do portu w Durrësie dopłynął austriackim parowcem, a stamtąd udał się konno w kierunku Wlory. Do miasta zaproszono 83 delegatów, ale tylko 37 z nich (z uwagi na toczące się działania wojenne) udało się dotrzeć na miejsce w odpowiednim czasie. Pozostali docierali do miasta w kolejnych dniach, kiedy Zgromadzenie kontynuowało obrady.

28 listopada 1912 o godzinie 16 czasu miejscowego zebrani we Wlorze delegaci rozpoczęli obrady w domu należącym do Xhemila beja. Obradom przewodniczył Ismail Qemali, który w długim przemówieniu wyjaśnił zebranym delegatom obecną sytuację polityczną, podkreślając, że Albańczycy zawsze byli wierni Imperium Osmańskiemu, ale też nigdy nie zapomnieli swojego języka i swojej odrębności. W sytuacji, w której rząd osmański nie bierze pod uwagę interesów Albańczyków, mimo ich wiernej służby dla imperium. W obecnej sytuacji nie ma możliwości ocalenia Albanii przez walkę zbrojną i konieczne w opinii Qemala stało się oddzielenie Albanii od Imperium Osmańskiego. Delegaci poparli jednomyślnie stanowisko Qemala i podpisali uzgodniony tekst Deklaracji Niepodległości. Delegaci wyrazili wolę zachowania integralności terytorialnej ziem albańskich, wraz z Kosowem, a także neutralności wobec toczących się działań wojennych. Z uwagi na sytuację na froncie deklaracja nie miała większego znaczenia dla pozostałych państw. Decyzje podjęte na Konferencji Ambasadorów w Londynie (17 grudnia 1912) oznaczały de facto uznanie niepodległości Albanii, ale określanie jej statusu trwało do lipca 1913, kiedy to mocarstwa europejskie zgodziły się uznać Albanię jako neutralne, suwerenne i dziedziczne księstwo. 4 grudnia 1912 utworzono rząd, na czele którego stanął Ismail Qemali.

Tekst deklaracji

We Wlorze, dnia 15/28 listopada. Po wygłoszeniu przemówienia przez Przewodniczącego, Ismaila Kemala Beja, w którym mówił o wielkich nieszczęściach, których doświadcza dzisiaj Albania, wszyscy delegaci zdecydowali jednomyślnie że Albania, tak jak dzisiaj powinna być samodzielna, wolna i niepodległa.

Flaga albańska z 1912

Po ogłoszeniu Deklaracji Ismail Qemali wygłosił przemówienie do zebranego tłumu, a o 17.30 wciągnięto na maszt flagę albańską. Pełny tekst deklaracji niepodległości opublikowano w czasopiśmie Perlindja e Shqypenies (pełniącego funkcję dziennika urzędowego rządu albańskiego).

Pomnik wzniesiony w setną rocznicę niepodległości w Tiranie

Delegaci

79 delegatów[1], którzy uczestniczyli w obradach we Wlorze określa się w albańskiej tradycji pojęciem ojcowie narodu (alb. Baballaret e kombit). Na zachowanym dokumencie znajduje się jednak tylko 41 podpisów.[2]

  • Czameria
    • Azis Tahir Ajdonati
    • Rexhep Demi
    • Veli Gërra
    • Jakup Veseli
  • Durrës
    • Jahja Ballhysa
    • Abaz Efendi Çelkupa
    • Mustafa Hanxhiu
    • Nikollë Kaçorri
  • Janina
  • Kristo Meksi
    • Aristidh Ruçi
  • Lushnja
    • Qemal Mullaj
    • Ferit Vokopola
    • Nebi Sefa
  • Mallakastra
    • Hajredin Cakrani
  • Përmet
    • Veli Këlcyra
    • Syrja bej Vlora
  • Shijak
    • Xhelal Deliallisi
    • Ymer Deliallisi
    • Ibrahim Efendiu
  • Skrapar
    • Xhelal Koprëncka
  • Tirana
    • Abdi Toptani
    • Murat Toptani
  • Kolonia albańska w Bukareszcie
    • Dhimitër Beratti
    • Dhimitër Ilo
    • Dhimitër Mborja
    • Dhimitër Zografi

Przypisy

  1. ↑ Schmidt-Neke 1987 ↓, s. 320.
  2. ↑ 1912 | The Declaration of Albanian Independence. [dostęp 2010-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-07)].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

28nentor.jpg
Celebration of the first anniversary of the Albanian Declaration of Independence held on 28 November 1913
Flag of Albanian Provisional Government 1912-1914.gif
The Flag of the Provisional Government of Albania 1912-1914
Monument of the 100th anniversary of Independence of Albania in Tirana.JPG
Autor: Avi1111 dr. avishai teicher, Licencja: CC BY-SA 4.0
Monument of the 100th anniversary of Independence of Albania in Tirana