Albatros ciemnolicy
| Phoebastria immutabilis[1] | |||
| (Rothschild, 1893) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | Phoebastria | ||
| Gatunek | albatros ciemnolicy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Albatros ciemnolicy[3] (Phoebastria immutabilis) – gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny albatrosów (Diomedeidae). Zamieszkuje północny Pacyfik. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Systematyka
Opisany w 1893 roku przez brytyjskiego bankiera, polityka i zoologa Waltera Rothschilda, pod nazwą Diomedea immutabilis[4]. Obecnie zaliczany do rodzaju Phoebastria[3][5]. Okaz, na podstawie którego opisano gatunek, pochodził z wyspy Laysan[4]. Nie wyróżnia się żadnych podgatunków[4][5]. Odnotowano mieszańce z albatrosem czarnonogim (Diomedea nigripes)[4].
Nazwa rodzajowa pochodzi z greki, od słowa φοιβαστρια (phoibastria) oznaczającego prorokini. Nazwa gatunkowa immutabilis odnosi się do niezmienności upierzenia młodych i dorosłych[6].
Występowanie
Albatros ciemnolicy spotykany jest na północnym Oceanie Spokojnym. Rozmnaża się jedynie w 16 miejscach, z czego w 9, głównie na Północno-Zachodnich Wyspach Hawajskich oraz na Dalekich Wyspach Mniejszych Stanów Zjednoczonych, liczba osobników przekracza 100 par. Największa kolonia lęgowa znajduje się na atolu Midway. Małe kolonie występują w Japonii i Meksyku. Zasiedla otwarte morze, gniazduje na wysepkach.
Charakterystyka
Mniejszy od albatrosa wędrownego. Brak dymorfizmu płciowego, jednakże samiec jest nieco większy od samicy[7]. Dorosłe osobniki są głównie białe, z czarnym kantarkiem i obszarem za okiem. Dziób dosyć długi, szaroróżowy, na końcu zagięty. Brzegi dzioba pod koniec robią się czarne. Skrzydła brązowe, z nieco jaśniejszymi brzegami piór. Nogi szaroróżowe, z błoną pławną.
Młode mają czarne nogi i ciemnobrązowy dziób oraz białą otoczkę wokół oka. Ich upierzenie jest prawie całe brązowe, z nielicznymi białymi polami: pod skrzydłami oraz po wewnętrznej stronie nogawic. Stopniowo gubią pisklęcy puch, odsłaniając biały spód ciała.
W locie skrzydła długie i dość wąskie, z białym pasem biegnącym od nasad lotek pierwszorzędowych, poprzez całe lotki II-rzędu (z wyjątkiem czubków) do mniej więcej 2/3 lotek II-rzędowych. Brązowy ogon jest dosyć krótki, o klinowatym kształcie.
Wymiary
- długość ciała: 81 cm
- rozpiętość skrzydeł: 2,1 m
- masa ciała: 2,4–3,8 kg
Tryb życia i zachowanie
W okresie pozalęgowym przebywa pojedynczo, jest także spokojny. Żyje 50–60 lat. Zjada głównie skorupiaki, ryby (w tym ikrę) i kałamarnice, które zdobywa, nurkując na małe głębokości. Często pożywia się w nocy, gdyż wtedy zdobycz jest bliżej powierzchni wody.
Lęgi
Albatrosy ciemnolice są ptakami monogamicznymi. Lęgi wyprowadzają co roku, w październiku. Wykonują charakterystyczne tańce godowe, składające się z 25 różnych póz. Gniazdo jest kopcem zbudowanym z traw oraz gałązek krzewów. Składa tylko jedno, białoniebieskawe jajo. Inkubacja, którą zajmują się oboje rodzice, trwa 63–65 dni. Podczas inkubacji ptaki wydają do jaja oraz partnera miękki odgłos „eh-eh”. Młode stają się niezależne po około 165 dniach od wyklucia.
Status i zagrożenia
Przez IUCN od 2010 roku albatros ciemnolicy klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened); wcześniej, od 2003 roku miał status narażonego na wyginięcie (VU – Vulnerable). Zagrażają mu pelagiczne sieci, w które zaplątuje się podczas prób złapania uwięzionych w nich ryb. Rekiny młoty zjadają ich młode, gdy te pływają. Obecnie populacja jest stabilna, w 2009 jej liczebność szacowano na 1,6 miliona dorosłych osobników[2].
Przypisy
- ↑ Phoebastria immutabilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Phoebastria immutabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (wersja: 2021-10-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-19].
- ↑ a b c d Laysan Albatross (Diomedea immutabilis). ibc.lynxeds.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].. The Internet Bird Collection.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-19]. (ang.).
- ↑ Joel Ellis Holloway: Dictionary of birds of the United States: scientific and common names, Timber Press, 2003 ISBN 0-88192-600-0 s. 154
- ↑ David Sibley: The Sibley guide to birds, s. 31
Bibliografia
- David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 145. ISBN 978-83-01-15733-3.
- Laysan Albatross Phoebastria immutabilis. BirdLife International.
- BirdLife International, Phoebastria immutabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- Laysan albatross (Phoebastria immutabilis). arkive.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-01)].. ARKive.
- Laysan Albatrosses. Life History and Distribution. ScienceViews.com.
- Phoebastria immutabilis. Laysan albatross. Animal Diversitety Web.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Czaszka albatrosa ciemnolicego (bez pochwy rogowej)
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Cephas, Licencja: CC BY-SA 4.0
Geographical distribution of Laysan albatross.
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Lobularia maritima (habit with Laysan albatross). Location: Midway Atoll, Old Fuel Farm Sand Island
(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0
Pseudognaphalium sandwicensium var. sandwicensium (habitat with Laysan albatross flying). Location: Midway Atoll, Old Fuel Farm Sand Island