Albatros krótkosterny

Albatros krótkosterny

Phoebastria albatrus[1]
(Pallas, 1769)
(c) Jlfutari z angielskiej Wikipedii, CC BY 2.5
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	albatrosy
Rodzaj	Phoebastria
Gatunek	albatros krótkosterny
Synonimy
Diomedea albatrus Pallas, 1769[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
narażony na wyginięcie
Zasięg występowania

Osobnik młodociany. Widoczne obrączki na nogach.

Albatros krótkosterny^[3] (Phoebastria albatrus) – gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny albatrosów (Diomedeidae). Jest narażony na wyginięcie. Występuje w północnej części Oceanu Spokojnego. Nie wyszczególnia się podgatunków^[4].

Zasięg występowania

Osobnik, na podstawie którego po raz pierwszy opisano ten gatunek w roku 1769, pochodził z okolic Kamczatki^[5].

Albatros krótkosterny gniazduje na wyspie Tori-shima z archipelagu Wysp Izu oraz na dwóch położonych obok siebie wyspach z archipelagu Senkaku: Minami-kojima i Kita-kojima. Zasięg występowania pokrywa niemal cały północny Pacyfik, jednak największe zagęszczenie występuje w miejscach wypływu wód głębinowych na obrzeżach tego oceanu, szczególnie na wybrzeżach Japonii, wschodniej Rosji, Aleutów i Alaski. W okresie lęgowym, czyli od grudnia do maja, największe zagęszczenie występuje koło wybrzeży Japonii. Nadajniki satelitarne, które przyczepiano ptakom, pokazały, że po okresie lęgowym samice przebywały u wybrzeży Japonii i Rosji, a samce i osobniki młodociane wokół Aleutów, na Morzu Beringa oraz u wybrzeży Ameryki Północnej^[6].

Na początku XX wieku około 5 milionów albatrosów krótkosternych zostało zabitych dla ich piór. Myślano, że wyginął, aż do roku 1951, kiedy odkryto kolonię lęgową na wyspie Tori-shima. W 1979 odkryto kolejną kolonię, na wyspie Minami-kojima przy południowym wybrzeżu Tajwanu^[7].

W roku 1938 zaobserwowano pojedyncze albatrosy tego gatunku w archipelagu Midway, jednak nie stwierdzono, by tam gniazdowały. W 2008 roku 2 albatrosy połączyły się w parę. Oba były zaobrączkowane jako pisklęta, samica w roku 2003, a samiec w roku 1987. W 2011 po raz pierwszy na atolu Midway wykluło się pisklę tego gatunku. Mimo tsunami, przeżyło. W roku 2012 na Midway odnotowano już 5 osobników Pheobastria albatrus^[8].

31 października 2010 roku zostało odkryte gniazdo w atolu Kure. Dorosły ptak wysiadywał w nim jajo, był to 17-letni osobnik zaobrączkowany w roku 1993. 8 listopada dostrzeżono także drugie jajo, świeżo zniesione^[9].

Środowisko

Albatros krótkosterny jest ptakiem morskim. Gniazduje na wyspach, w pozbawionych drzew otwartych terenach, z małą ilością lub brakiem roślinności.

Morfologia

Wymiary średnie^[10]

• długość ciała: 84–91 cm
• rozpiętość skrzydeł: 213–229 cm

Charakterystyka^[11]

Od innych albatrosów wyróżnia go kremoworóżowy dziób, u starszych ptaków z niebieskawym zakończeniem. Najcięższy spośród ptaków z rodzaju Phoebastria, masa ciała wynosi 3,7–6,6 kg^[12]. Jest największy spośród północnopacyficznych albatrosów. Podobnie jak inni przedstawiciele rodziny Diomedeidae cechują go wąskie i długie skrzydła. Należy do rurkonosych, ma więc charakterystyczne, osłonięte nozdrza. Pióra osobników młodocianych, początkowo brunatne, z wiekiem bieleją. Głowa dorosłych osobników może być zarówno biała, jak i złotawa. Wierzch ciała biały, skrzydła czarno-białe. Ogon o długości 14–15,2 cm^[13] ma czarne zakończenie.

Zazwyczaj milczy^[14].

Pożywienie

Albatros krótkosterny żywi się kałamarnicami, skorupiakami, ikrą ryb z rodziny ptaszorowatych oraz krewetkami. Zwykle żeruje o świcie lub zmierzchu. Wiadome jest, że mogą przebywać około 3200 km od miejsca, gdzie gniazdują, by znaleźć pożywienie^[11].

Lęgi

Około roku 2008 istniało ok. 450 par lęgowych, z czego 83% zamieszkiwało wyspę Tori-shima^[15]. Albatrosy krótkosterne mogą się rozmnażać po 7–8 latach, często tworząc pary na całe życie^[11]. Pierwsze ptaki przybywają do kolonii pod koniec października. Gniazdo mieści się na ziemi, a tworzą je piasek, roślinność (krzewy) i gruz wulkaniczny. W lęgu jest tylko jedno jajo. Wysiadują je oboje rodzice przez około 65 dni. Wyklucie następuje z końcem grudnia lub początkiem stycznia^[11]. Pisklę jest karmione poprzez zwracanie z wola pokarmu, który stanowią zmieszane ikra ryb z rodziny ptaszorowatych i ciekły tłuszcz z kałamarnic. Między majem i połową czerwca dorosłe ptaki zaczynają opuszczać kolonię. Zwykle pisklęta są już wówczas opierzone^[10].

Zagrożenia, ochrona i liczebność

(c) Forest & Kim Starr, CC BY 3.0

Makiety albatrosów krótkosternych, wśród których spacerują osobniki młodociane i kilka dorosłych

Od roku 2000 IUCN klasyfikuje albatrosa krótkosternego jako gatunek narażony (VU – Vulnerable). Wcześniej – od 1994 roku – miał status gatunku zagrożonego (EN – Endangered).

Na przestrzeni 17 lat na początku XX wieku zabitych zostało dla piór pięć milionów przedstawicieli Phoebastria albatrus. W roku 1933, gdy zabroniono polowań na nie, populacja liczyła zaledwie 3–50 ptaków^[16]. W roku 1949 żadne ptaki tego gatunku nie gniazdowały już w znanych miejscach.

W 1950 ze stacji na wyspie Tori-shima doszło zgłoszenie o lęgu. W roku 1954 było tam już 25 ptaków, w tym co najmniej 6 par^[12]. Jedno z pierwszych działań ochronnych zostało podjęte na wyspie Tori-shima. Do roku 1965 znajdowała się tam stacja meteorologiczna, jednak została zniszczona przez trzęsienia ziemi i aktywność wulkaniczną^[17].

W kwietniu 1973 roku naukowiec Hiroshi Hasegawa postanowił ustabilizować kruche zbocza na wyspie, by jaja ptaków nie ulegały uszkodzeniu staczając się w dół. Zbudował także zaporę z kamieni, by gniazda nie były zalewane. W 1995 r. sztorm zniszczył zasadzone przez Hasegawę trawy z rodzaju miskantów. Hasegawa spróbował także zwabić ptaki w inne, bezpieczniejsze miejsce, tworząc figury albatrosa krótkosternego i odtwarzając nagrania jego odgłosów. W roku 1995 dwa ptaki przeniosły się w miejsce dawnej stacji meteorologicznej i do roku 2003 miały 6 piskląt. W grudniu 2004 roku 3 inne pary tych ptaków również się tam przeniosły i w 2007 roku wszystkie cztery pary doczekały się razem 16 piskląt. W maju 2002 roku, gdy Hiroshi Hasegawa odwiedził wyspę po raz osiemnasty, obliczył, że główną kolonię lęgową zamieszkuje 1415 ptaków, a na pobliskich wyspach (poza kolonią) przebywa ich 260^[18].

Tori-shima jest wyspą wulkaniczną. W sierpniu 2002 roku nastąpiła erupcja, która zagroziła istnieniu kolonii. Innymi czynnikami zagrażającymi temu gatunkowi (oraz innym ptakom morskim) są wycieki ropy, przypadkowe spożycie plastiku lub złapanie się w sieć rybacką^[12].

Obecnie albatrosy krótkosterne nie gniazdują już na wyspach z archipelagów Ogasawara i Daitō oraz niektórych wyspach archipelagu Senkaku. Wyspami, których albatros krótkosterny już nie zamieszkuje, są: Nishinoshima (wyspa Rosario), Mukojima, Yomeshima, Kitanoshima, Kita-Daidojima, Minami-daitojima, Okino-daitojima, Kobisho, Uotsurijima, Iwojima, Agincourt i Byosho^[11].

Pod koniec sezonu lęgowego 2013/2014 żyło 4200 albatrosów krótkosternych, w tym 3540 na wyspie Tori-shima, 650 na dwóch wyspach na Morzu Wschodniochińskim (Minami-kojima i Kita-kojima) i 10 na wyspach Ogasawara^[6].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć dotycząca tego gatunku
• Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).