Albert Apponyi
 | |
| Pełne imię i nazwisko | Albert György Gyula Mária Apponyi |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 29 maja 1846 Wiedeń |
| Data i miejsce śmierci | 7 lutego 1933 Genewa |
| Minister religii i oświecenia Węgier | |
| Okres | od 8 kwietnia 1906 do 17 stycznia 1910 |
| Poprzednik | Gyula Tost |
| Następca | Ferenc Székely |
| Minister religii i oświecenia Węgier | |
| Okres | od 15 czerwca 1917 do 8 maja 1918 |
| Poprzednik | Béla Jankovich |
| Następca | János Zichy |
Albert György Gyula Mária Apponyi (ur. 29 maja 1846 w Wiedniu, zm. 7 lutego 1933 w Genewie[1]) – hrabia, węgierski polityk i mąż stanu. Syn Györgya.
Od 1872 poseł, wybił się wkrótce jako pierwszorzędny mówca. Początkowo konserwatysta, przeszedł później do stronnictwa narodowego, zaś od 1904 należał do partii niezawisłości. W latach 1901–1904 był przewodniczącym Izby Poselskiej, a w latach 1906–1910 pełnił funkcję ministra oświecenia. Wprowadził bezpłatne nauczanie powszechne, narzucał w nich jednak bezwzględną madziaryzację mniejszości narodowych. Z jego inicjatywy 2 czerwca 1907 sejm węgierski uchwalił tzw. Lex Apponyi, w myśl którego język węgierski stał się wykładowym we wszystkich szkołach powszechnych[2]. Fakt ten wywołał niezadowolenie zamieszkujących ówczesne Węgry mniejszości rumuńskiej, serbskiej, słowackiej i rusińskiej.
Wobec gabinetu Tiszy prowadził bezwzględną działalność opozycyjną, po jego ustąpieniu w 1917 piastował znów przez krótki czas tekę oświecenia (do 1918).
Albert Apponyi należy do najbardziej znanych w Europie i Ameryce węgierskich mężów stanu. Przed wojną występował na licznych kongresach i wygłaszał odczyty o Węgrzech, zwłaszcza w krajach anglosaskich. Z tego powodu rząd węgierski postawił go na czele delegacji, która w 1920 zawrzeć miała pokój z koalicją (Trianon)[3]. Apponyi wygłosił przed Radą Najwyższą wspaniałą mowę w językach francuskim, angielskim i włoskim, w której przedstawił niemożność przyjęcia przez Węgry postawionych im twardych warunków. Mimo silnego wrażenia nie udało mu się złagodzić postanowień traktatu, dlatego ustąpił z przewodnictwa delegacji przed jego podpisaniem.
Od 1924 był stałym reprezentantem Węgier w Lidze Narodów[1]. W polityce wewnętrznej zwalczał kierunek reakcyjny. W uznaniu jego zasług dla ojczyzny parlament wyznaczył mu dożywotnią pensję premiera. W 1922 ukazał się I tom jego pamiętników.
Przypisy
- ↑ a b „Dziennik Bydgoski” Nr 34, Rok XXVII, 11 lutego 1933 Zgon hr. Apponyi, s. 10.
- ↑ Andrzej Chojnowski, Jan J. Bruski: „Ukraina”, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006.
- ↑ Apponyi Albert, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-01-31].
Bibliografia
- Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962-1969)
- Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1928-1934)
- Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego
Media użyte na tej stronie
Le comte Apponyi, chef de la délégation hongroise, arrive au quai d'Orsay pour la remise du traité de paix
The negotiations before signing the Treaty of Trianon in Versailles, 1920. The treaty fixed the new common borders of Hungary with Austria, Czechoslovakia, Romania, and Yugoslavia. Nikola Pašić (with long beard), is in the middle of the picture.
Warning!!!
Count Albert Apponyi not was in the Trianon Palace
This picture, of course, not be included in Albert Apponyi, because there was no signature event, he is resigned. This image of Nikola Pašić (1845 - 1926) depicts the future prime minister of Yugoslavia.