Albert Bouts

Albert Bouts

Autoportret z ok. 1520 roku
Data i miejsce urodzenia	1452–1460 Leuven
Data i miejsce śmierci	1549 Leuven
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	renesans

Albert Bouts lub Aelbrecht Bouts (ur. między 1452 a 1460 w Leuven, zm. w marcu 1549) – niderlandzki malarz.

Pochodził z rodziny o tradycjach artystycznych. Był synem malarza Dirka Boutsa i młodszym bratem innego malarza, Dirka Boutsa młodszego, którego syn Jan Bouts (1478–1530) również wykonywał ten sam zawód. Po śmierci ojca Dirka Boutsa starszego jego warsztat przejął Dirk młodszy, a Albert w 1475 roku wyjechał na naukę, prawdopodobnie do pracowni Hugo van der Goesa w Gandawie^[1], a następnie założył własną pracownię w rodzinnym Leuven. W dokumentach z 1524 roku Bouts wymieniany jest jako przewodniczący miejscowej gildii malarzy.

Rozwinął własny styl charakteryzujący się mocnymi kolorami, bogatą teksturą, dbałością o szczegóły i typowo niderlandzkim realizmem. Specjalizował się głównie w niewielkich obrazach o tematyce religijnej, przeznaczonych do małych prywatnych ołtarzy donatorów. Jednym z częstszych podejmowanych przez niego tematów była scena ze św. Hieronimem pogrążonym w modlitwie lub przedstawionym jako penitent – klęczący pustelnik z krucyfiksem^[2].

Był dwukrotnie żonaty. W 1481 roku poślubił Marię Coocx, a w 1491 Elisabeth Nausnyders^[3].

Przypisywane prace

Kilkakrotnie współpracował ze swoim starszym bratem przy niedokończonych dziełach ich ojca, m.in. przy ołtarzu św. Piotra w kościele w Leuven^[3]. Jego najbardziej znanym samodzielnym dziełem jest tryptyk Wniebowstąpienie Maryi z Królewskiego Muzeum Sztuk Pięknych w Brukseli. Przez długi czas obraz uznawany był za dzieło anonimowego artysty zwanego Mistrzem Wniebowzięcia Maryi Panny. W 1893 roku archiwista Leuven, Edward Van Even, przypisał tryptyk Boutsowi, a w 1902 roku belgijski historyk sztuki Georges Hulin de Loo potwierdził autorstwo dzieła.

Lista dzieł przypisywanych Albertowi Boutsowi[4]
Lp.	Tytuł obrazu	Rok powstania	Kolekcja	Wymiary	Grafika
1	Zwiastowanie	1480	Muzeum Sztuki w Cleveland[5]	50,2 x 41,5 cm
2	Zwiastowanie	1480	Monachium, Stara Pinakoteka[6]
3	Zmartwychwstanie Chrystusa	1480	Haga, Mauritshuis	28,5 x 23,5 cm
4	Zwiastowanie	1480	Berlin, Gemäldegalerie[7]
5	Pokłon pasterzy	1490–1499	Antwerpia, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych[8]	112 cm x 94,8 cm
6	Święty Augustyn, Jan Chrzciciel i donatorzy	1490–1500	Berlin, Gemäldegalerie
7	Święci Andrzej i Katarzyna Aleksandryjska z donatorami	1490–1500	Bonn, Rheinisches Landesmuseum
8	Maria Magdalena, Jan Chrzciciel i donatorzy	1490–1500	Bonn, Rheinisches Landesmuseum
9	Ecce Homo	1495	Fogg Museum[9]	37,9 × 26,5 cm
10	Mater Dolorosa''	1495	Fogg Museum[10]	37,9 x 27 cm
11	Dyptyk: Chrystus Frasobliwy Mater Dolorosa	1500	Akwizgran, Suermondt-Ludwig-Museum
12	Zwiastowanie	1500	Akwizgran, Suermondt-Ludwig-Museum
13	Chrystus w koronie cierniowej	1500	Antwerpia, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych[11]	29 cm x 29 cm
14	Chrystus w cierniowej koronie	1500	Berlin, Gemäldegalerie
15	Św Jakub z donatorem	1500	Bruksela, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych
16	Święta Barbara	1500	Bruksela, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych[12]
17	Hieronim pokutujący	ok. 1500	Muzeum Narodowe we Wrocławiu	86,2 × 113,4 cm
18	Ecce Homo	1495	Cambridge, Fogg Museum
19	Chrystus w koronie cierniowej	1500	Hanover, Hood Museum of Art[13]
20	Madonna z Dzieciątkiem	1500	Stedelijk Museum
21	Ecce Homo	1500	Lyon, Musée des Beaux-Arts de Lyon	35,5 × 23,5 cm
22	Madonna z Dzieciątkiem	1500	Praga, Galeria Narodowa w Pradze
23	Święty Jan Chrzciciel	1500	Wiedeń, Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu
24	Chrystus w koronie cierniowej i Maria w modlitwie	1500	Stuttgart, Staatsgalerie Stuttgart[14][15][16]	34,3 x 25,7 cm i 34,3 cm; szerokość: 26 cm
25	Ecce Homo	1500 - 1525	Prado, Madryt[17]	tondo 30 cm
26	Madonna karmiąca z Dzieciątkiem	1510	Los Angeles County Museum of Art[18]	31,12 x 23,5 cm
27	Pokuta św. Hieronima	ok. 1520	Pasadena, Norton Simon Museum[19]	41 x 45,1 cm
28	Jezus w domu faryzeusza Szymona		Bruksela, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych[20]	40,8 x 61,7 cm
29	Ukrzyżowanie Chrystusa		Bruksela, Królewskie Muzea Sztuk Pięknych[21]	185,2 x 125,9 cm
30	Tryptyk z Wniebowzięciem NMP.		Bruksela, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych[22]	186,2 x 108,5 (kwatera środkowa); 185 x 47,3 (lewe skrzydło); 185 x 47,5 (prawe skrzydło)
31	Hieronim pokutujący		Bruksela, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych[23]	41,6 x 37,8 cm
32	Ostatnia Wieczerza		Bruksela, Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych[24]	102,5 x 72
33	Święty Krzysztof		Modena, Galleria Estense
34	Chrystus Boleściwy		Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art[25]	44,5 x 28,6 cm
35	Ecce Homo		Prado, Madryt[26]	33 cm x 23 cm
36	Głowa Jana Chrzciciela na tacy		Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art[27]	tondo 28,3 cm
37	Święty Krzysztof		Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art
38	Chrystus w koronie cierniowej		Paryż Luwr
39	Mater Dolorosa		Paryż Luwr
40	Mater Dolorosa	ok. 1500	Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie	40,7 × 26,6 cm
41	Stojąca Madonn z Dzieciątkiem i aniołem		Worcester (Massachusetts), Worcester Art Museum[28]	40,2 x 29,1 cm
42	Chrystus w koronie cierniowej		Würzburg, Martin von Wagner Museum
43	Wniebowstąpienie Chrystusa		Cambridge, Fitzwilliam Museum[29]	73,5 x 45,5 cm
44	Ecce Homo		Greenville, Bob Jones University Museum and Gallery[30]	38 x 26 cm
45	Ecce Homo		kościół La Cambre Abbey, Ixelles	38 x 26 cm
46	Ecce Homo		Rijksmuseum[31]	32,9 x 23,5 cm
47	Autoportret	ok. 1520	Brukenthal Museum Sibiu[32]
48	Madonna modląca się		Bowes Museum[33]	38,4 x 30,5 cm
49	Głowa Józefa z Arymatei		National Trust[34]	38 x 28 cm
50	Głowa Nikodema pogrążonego w modlitwie		National Trust[35]	38 x 28 cm

Przypisy

Bibliografia

• Ridderbos Ridderbos: Early Netherlandish Paintings: Rediscovery, Reception, and Research. J. Paul Getty Museum, 2005. ISBN 978-0892368167.
• Wolfgang Hütt: Niemieckie malarstwo i grafika późnego gotyku i renesansu. Warszawa: PWN, 1985. ISBN 83-01-04621-X.
• Reginald Howard Wilenski: Flemish painters. Historical Survey (1430-1830). Dictonary. Bibliographies. T. I. Faber and Faber, 1960.

Linki zewnętrzne

• Restaurowanie dzieł Alberta Boutsa