Albert Namatjira

Albert Namatjira
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 lipca 1902 r.
Hermannsburg

Data i miejsce śmierci

8 sierpnia 1959 r.
Alice Springs

Zawód, zajęcie

malarz

Albert Namatjira (ur. 28 lipca 1902 r. w Hermannsburg, zm. 8 sierpnia 1959 r. w Alice Springs) – australijski aborygeński malarz pejzażysta.

Życiorys

Urodził się 28 lipca 1902 r.[1] w luterańskiej misji w Hermannsburg koło Alice Springs[2] w rodzinie Namatjiry i jego żony Ljukuty[3] z ludu Arandów. Początkowo nosił imię Elea, które zmieniono, gdy jego rodzice przyjęli chrześcijaństwo[2] i zmienili imiona na Jonathan i Emilie. Albert Namatjira uczęszczał do szkoły misyjnej w Hermannsburgu i mieszkał w szkolnym internacie. W wieku 13 lat spędził pół roku w buszu[3] i przeszedł inicjację, po której został przyjęty do społeczności plemiennej, a potem studiował prawa i zwyczaje swojej społeczności. W wieku 17 lat poślubił Ilkalitę ze społeczności Luritja[2], z którą miał ósemkę dzieci. W 1923 r. wraz z rodziną wrócił do Hermannsburga, gdzie jego żona po chrzcie przyjęła imię Rubina. Parał się różnymi pracami, m.in. wytwarzał bumerangi i woomery, był kowalem, stolarzem i kowbojem[3].

Już w dzieciństwie szkicował otaczającą go rzeczywistość[3]. Malarstwa nauczył się w latach 1930. w Hermannsburgu[4] od australijskiego malarza Reksa Battarbee′ego, który odwiedził tę miejscowość w 1934 r.[2] z malarzem Johnen Gardnerem i zorganizował dla miejscowych wystawę ich prac. Arandowie spotykali się dotąd tylko z ilustracjami biblijnymi i był to ich pierwszy kontakt z pejzażami przedstawiającymi ich rodzinny kraj. Namatjira towarzyszył potem Battarbee′emu na dwumiesięcznej wyprawie plenerowej w Macdonnell Ranges[3].

Battarbee był pod wrażeniem talentu Namatjiry[3] i nauczył go malarstwa w stylu zachodnim[2]. W następnym roku superintendent wspólnoty z Hermannsburg, pastor Friedrich Albrecht, pokazał jego malarstwo na luterańskiej konferencji w Nuriootpa, a Battarbee zaprezentował jego trzy akwarele na wystawie w Royal South Australian Society of Arts w Adelaidzie. W 1938 r.[3] Battarbee pomógł mu zorganizować pierwszą wystawę[2] w Melbourne, gdzie jego prace zostały wyprzedane w ciągu dwóch dni[4]. Sukces wystawy zachęcił Namatjirę do wystawienia swoich prac w Adelaidzie i Sydney[2].

W latach 1940. jego prace stały się modne w całej Australii, a Namatjirze poświęcono biografię i film[4], zaś reprodukcje jego prac były obecne w domach w całym kraju[5]. Komercyjny sukces jego twórczości przyniósł Namatjirze pieniądze, które zainwestował on w duże gospodarstwo hodujące bydło, ale ostatecznie inwestycja nie doszła do skutku jako niewykonalna w wybranej lokalizacji. Wkrótce potem Namatjira próbował zbudować dom w Alice Springs, ale okazało się to niemożliwe z powodu przepisów ograniczających prawa Aborygenów[2]. Szukając innych sposobów utrzymania rodziny, odkrył złoża miedzi w Areyonga Reserve, ale okazały się one komercyjnie bezużyteczne[3].

W latach 1950. organizowano kolejne ekspozycje jego prac[2]. W 1954 r. Namatjira został w Canberze przedstawiony królowej Elżbiecie II[4], która była fanką jego twórczości[5]. W 1957 r. otrzymał australijskie obywatelstwo[2], chociaż wszystkich pozostałym Aborygenom przyznano je dopiero 12 lat później[6]. Jako obywatel zyskał prawo zakupu alkoholu i swobodnego wstępu do hoteli[5], a także w odróżnieniu od innych Aborygenów otrzymał prawo wyborcze i możliwość swobodnego wyboru miejsca zamieszkania[2]. Namatjira zgodnie z plemiennym prawem dzielił się alkoholem z innymi Arandami[4], za co został aresztowany w 1958 r., gdy w społeczności doszło do morderstwa[5]. Namatjira nie zgadzał się z oskarżeniem i składał apelację, ale został skazany na karę dwóch miesięcy pozbawienia wolności[2]. Mimo ułaskawienia podupadł na zdrowiu i zmarł w następnym roku[4], nie wracając już do malarstwa[5].

Jest jednym z najlepiej znanych australijskich artystów, a jego pejzaże stały się ikonicznymi synonimami australijskiego interioru. W swojej twórczości wyrażał związki z ziemią Arandów, ukazując zróżnicowane oblicza tego obszaru[1]. Jego prace wystawia National Gallery of Australia, większość galerii stanowych, Museum Victoria i Araluen Arts Centre[6].

Zmarł 8 sierpnia 1959 r. w szpitalu w Alice Springs z powodu nadciśnieniowej niewydolności serca i został pochowany w obrządku luterańskim na miejscowym cmentarzu[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Seeing the centre, nga.gov.au [dostęp 2020-10-04].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Albert Namatjira | naa.gov.au, www.naa.gov.au [dostęp 2020-10-04].
  3. ↑ a b c d e f g h i Sylvia Kleinert, Namatjira, Albert (Elea) (1902–1959), Canberra: National Centre of Biography, Australian National University [dostęp 2020-10-04].
  4. ↑ a b c d e f Albert Namatjira, b. 1902, National Portrait Gallery people [dostęp 2020-10-04].
  5. ↑ a b c d e Emilia Dłużewska, "Straciłem mój język, kulturę, wszystko". Pierwszy aborygeński malarz nagrodzony prestiżową Archibald Prize, wyborcza.pl, 30 września 2020 [dostęp 2020-10-04].
  6. ↑ a b Collections Online | British Museum, www.britishmuseum.org [dostęp 2020-10-04].

Media użyte na tej stronie

Albert Namatjira portrait.jpg
Portrait of Indigenous Australian artist Albert Namatjira.