Albert von Kölliker

Rudolph Albert von Kölliker
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 lipca 1817
Zurych

Data i miejsce śmierci

2 listopada 1905
Würzburg

Zawód, zajęcie

nauczyciel akademicki, naukowiec
specjalności: anatomia porównawcza, problemy ontogenezy, histologia, fizjologia, neurobiologia

Narodowość

szwajcarska

Odznaczenia
Medal Copleya (1897)
Medal Towarzystwa Linneuszowskiego (1902)

Rudolph Albert von Kölliker (ur. 6 lipca 1817 w Zurychu, zm. 2 listopada 1905 w Würzburgu) – szwajcarski anatom i fizjolog. Laureat m.in. Medalu Copleya.

Życiorys

W Zurychu uczęszczał do szkoły i rozpoczął studia w 1836 roku. Po dwóch latach przeniósł się jednak do Bonn, a potem do Berlina. Uczył się między innymi u fizjologa Johannesa Petera Müllera oraz anatoma i patologa Friedricha Gustava Jakoba Henlego. W 1841 roku w otrzymał stopień doktora (Doctor of Philosophy, PhD), a w 1842 roku w Heidelbergu stopień Doctor of Medicine[1].

Jako pracownik Uniwersytetu w Würzburgu prowadził badania naukowe w dziedzinie embriologii, anatomii porównawczej, histologii, fizjologii, neurobiologii. Analizował problemy ontogenezy. Dokonał kilku obserwacji, które ułatwiły późniejszy rozwój elektrokardiografii (zob. elektrofizjologiczne podstawy EKG[2].

W grudniu 1849 roku zainicjował utworzenie w Würzburgu „Societas physico-medica“ (Physikalisch-Medizinische Gesellschaft(niem.)), którego celem było promowanie wszystkich przedmiotów medycznych i nauk przyrodniczych Inicjatorami byli: anatom Albert Kölliker, patolog Rudolf Virchow (również uczeń P.E. Müllera), farmakolog i organizator naukowy Franz von Rinecker oraz chemik kliniczny Johann Joseph von Scherer). Dnia 8 grudnia 1849 roku, na inauguracyjnym posiedzeniu stowarzyszenia, Kölliker został wybrany jego pierwszym przewodniczącym[3].

Stowarzyszenie organizowało prezentacje i spotkania dyskusyjne dla pracowników naukowych, lekarzy, studentów i innych zainteresowanych. Rosnąca popularność Uniwersytetu w Würzburgu sprawiła, że w 1852 roku podjął tam studia m.in. Ernst Haeckel (ur. 1834). W 1896 roku publiczną prezentację promieniowania X przeprowadził jego odkrywca, Wilhelm Röntgen. Wykonał m.in. prześwietlenie ręki Alberta Köllikera, który zaproponował nową nazwę tajemniczego „promieniowania X” – promieniowanie rentgenowskie.

1
A
2
B
3
C
A. Założyciele „Societas physico-medic“: stoją (od lewej): Rudolf Virchow i Albert Kölliker, siedzą (od lewej): Johann Joseph von Scherer, Franz Kiwisch von Rotterau, Franz von Rinecker[3]
B. Zdjęcie ręki Alberta Köllikera, wykonane przez Röntgena 23 stycznia 1896
C. Postęp badań cytologicznych, histologicznych i innych nauk przyrodniczych w XIX w. umożliawiało doskonalenie dostępnych mikroskopów (zob. Wynalazki XVI-XVIII w.)
Komórki Purkiniego i komórki ziarniste z móżdżku gołębia (Santiago Ramón y Cajal, 1899)

Zainteresowania Alberta von Köllikera (ur. 1817) były zbieżne z kierunkami badań układu nerwowego, które prowadzili Camillo Golgi (ur. 1843) i Santiago Ramón y Cajal (ur. 1852). Przebieg debaty między nimi budzi wciąż duże zainteresowanie. Koelliker wsparł obu naukowców, m.in. wprowadzając ich do środowiska naukowego końca XIX w. Mimo istniejących kontrowersji między nimi, dotyczących sposobu organizacji tkanki nerwowej, pozostał przyjacielem obu. Obu naukowców nominował do Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny, przyznanej w 1906 roku[4][5][6].

Publikacje

W centralnym katalogu WorldCat hasło Kölliker, Albert 1817-1905 obejmuje łącznie 1646 publikacji w 7 językach (w tym liczne wznowienia), dostępnych w tysiącach bibliotek świata. Na liście najbardziej popularnych prac autora znajdują się m.in.[7]:

  1. Albert Kölliker, Victor von Ebner, Handbuch der Gewebelehre des Menschen, Leipzig, 1889
  2. Albert Rudolf von Kölliker, Entwicklungsgeschichte des Menschen und der höheren Thiere, W. Engelmann, Leipzig, 1879
  3. Albert Kölliker, Grundriss der Entwickelungsgeschichte des Menschen und der höheren Tiere; für Studierende und Ärzte, Engelmann, Leipzig, 1884 (44 wydania w okresie 1808–2017, 3 języki)
  4. Albert Kölliker, George Busk, Manual of human histology, Sydenham Society, London 1817
  5. Albert Kölliker, George Busk, Thomas Henry Huxley, J. M. Da Costa, Manual of human microscopical anatomy, Lippincott, Grambo, Philadelphia, 1854 (11 wydań między 1854 i 2017)
  6. Albert Kölliker, Entwickelungsgeschichte der Cephalopoden, Meyer und Zeller, Zürich, 1844
  7. Albert von Kölliker, J. Béclard, Marc Sée, Éléments d'histologie humaine (de, fr, 32 wydania między 1848 i 1868)
  8. Albert Kölliker, Entwicklungsgeschichte des Menschen und der höheren Thiere : akademische Vorträge, W. Engelmann,Lipsk,1861
  9. Albert Kölliker, Aimé Schneider (tłumacz), Embryologie ; ou, Traité complet du développement de l'homme et des animaux supérieurs, Reinwald, Paris, 1882 (16 wydań w języku francuskim i hiszpańskim)
  10. Albert Kölliker, Mikroskopische anatomie; oder, Gewebelehre des menschen ... 2. band: Specielle gewebelehre, wyd. W. Engelmann, Leipzig, 1850-1854

Przypisy

  1. ↑ Erhart Kahle Zitierweise: Koelliker, Albert Ritter von (bayerischer Personaladel 1869). [w:] Neue Deutsche Biographie 12 (1980), s. 322-323 [wersja online] [on-line]. 1980. [dostęp 2022-11-21]. (niem.).
  2. ↑ W. B. Fye M.D., M.A.. Rudolf Albert von Koelliker. „Cardiology Clinics; Profiles in Cardiology”. 22 (5), s. 376-377, 03 February 2009. John Wiley & Sons, Inc.. (ang.).  pdf
  3. ↑ a b Physikalisch-Medizinische Gesellschaft. [w:] Strona internetowa Biozentrum der Universität Würzburg [on-line]. [dostęp 2022-11-21]. (niem.).
  4. ↑ R. Hildebrand. Der Würzburger Anatom Albert von Koelliker in seiner Beziehung zu Camillo Golgi und Santiago Ramón y Cajal (The Würzburg anatomist Albert von Koelliker and his relations with Camillo Golgi and Santiago Ramón Cajal). „Sudhoffs Arch.”. 73 (2), s. 145-155, 1989. (niem.). 
  5. ↑ Pedro Mestres Ventura: Albert von Kölliker, Santiago Ramón y Cajal and Camillo Golgi, the main protagonits in the Neuron Theory debate. [w:] Eur. J. Anat. 23 (S1): 5-14 [on-line]. academia.edu, 2019. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  6. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1906. Nobel Foundation. [dostęp 2022-11-23]. (ang.).
  7. ↑ Kölliker, Albert 1817-1905. [w:] Online Computer Library Center [on-line]. OCLC ResearchWorks. [dostęp 2022-11-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Laureaci Medalu Copleya (XIX wiek)

Joseph Lister, Copley Medal (gold), 1902 Wellcome M0007837.jpg

Media użyte na tej stronie

Joseph Lister, Copley Medal (gold), 1902 Wellcome M0007837.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 4.0

Joseph Lister, Copley Medal (gold), 1902

Wellcome Images
Keywords: Joseph Lister

X-ray by Wilhelm Röntgen of Albert von Kölliker's hand - 18960123-02.jpg
An early X-ray picture (radiograph) taken at a public lecture by Wilhelm Röntgen (1845–1923) of Albert von Kölliker's left hand. See Axel Haase; Gottfried Landwehr; Eberhard Umbach (eds.) (1997) Röntgen Centennial: X-rays in Natural and Life Sciences, Singapur: World Scientific, ss. 7–8 ISBN: 981-02-3085-0.
Virchow, Kölliker, Scherer, Kiwisch, Rinecker CIPB0940 (cropped).jpg
Autor: unknown, Licencja: Licence Ouverte

Przedstawiona osoba: VIRCHOW (Rudolf Ludwig Karl)

Wikidata-logo.svgDane na VIRCHOW (Rudolf Ludwig Karl) są gromadzone w Wikidanych pod numerem Rudolf Virchow (Q76432).
Mikroskop.png
Microscope