Albin Żyto

Albin Żyto

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1924 Bruay en Artois (Francja)
Data i miejsce śmierci	11 grudnia 2013 Zielonka
Przebieg służby
Lata służby	1945–1989
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	szef Oddziału Młodzieżowego Głównego Zarządu Politycznego WP, zastępca dowódcy dywizji ds. politycznych, zastępca dowódcy rodzaju sił zbrojnych ds. politycznych, zastępca dowódcy okręgu wojskowego ds. politycznych, attaché wojskowy i lotniczy PRL w Czechosłowacji, zastępca szefa Głównego Zarządu Politycznego WP - szef Zarządu Kultury i Oświaty
Odznaczenia

60-lecie urodzin gen. broni dr Józefa Baryły – życzenia od podwładnych z aparatu politycznego WP, przemawia I zastępca szefa GZP WP gen. dyw. dr Tadeusz Szaciło, obok stoją (od lewej): gen. dyw. Władysław Polański – komendant WAP, gen. bryg. Albin Żyto – zastępca szefa GZP WP, gen. bryg. Henryk Kondas - zastępca dowódcy POW ds. politycznych, płk Stefan Rutkowski – przewodniczący Komisji Kontroli Partyjnej WP, płk Leon Morawski – szef Zarządu Wydawnictw, Drukarń i Zaopatrzenia GZP WP; Warszawa 21 listopada 1984

Albin Żyto (ur. 9 kwietnia 1924 w Bruay en Artois (obecnie część Bruay-la-Buissière, departament Pas-de-Calais we Francji), zm. 11 grudnia 2013^[1] w Zielonce koło Warszawy) – generał brygady Sił Zbrojnych PRL, wieloletni zastępca Szefa Głównego Zarządu Politycznego WP - szef Zarządu Kultury i Oświaty, przewodniczący Komisji Centralnej ds. Działalności Przeciwalkoholowej w Wojsku.

Życiorys

Urodził się we Francji. W październiku 1934 przyjechał z rodziną do Polski. W 1938 ukończył 7-klasową szkołę podstawową w Rawiczu. 14 kwietnia 1945 rozpoczął służbę wojskową jako kursant Centrum Szkolenia Oficerów Polityczno-Wychowawczych w Łodzi. 31 lipca 1945 promowany na stopień podporucznika w korpusie oficerów polityczno-wychowawczych. Następnie pełnił kolejno stanowiska:

• 1945–1946 adiutant szefa Oddziału Wojskowych Spraw Zagranicznych Sztabu Generalnego WP;
• 1946–1947 zastępca dowódcy 1 Samodzielnej Kompanii Karnej ds. polityczno-wychowawczych w Działdowie;
• 1947–1948 zastępca dowódcy batalionu ds. polityczno-wychowawczych w 50 Pułku Piechoty w Olsztynie;
• 1948–1949 instruktor propagandy w sztabie 15 Dywizji Piechoty w Olsztynie;
• 1949–1950 kierownik sekcji młodzieżowej Zarządu Polityczno-Wychowawczego Okręgu Wojskowego nr 1 w Warszawie;
• 1950–1951 studia w Wyższej Szkole Oficerów Polityczno-Wychowawczych w Rembertowie;
• 1951–1953 starszy instruktor w Zarządzie I (Organizacyjnym) Głównego Zarządu Politycznego WP (GZP WP) w Warszawie;
• 1953–1956 szef Oddziału Młodzieżowego Głównego Zarządu Politycznego WP;
• 1956–1957 słuchacz Kursu Doskonalenia Oficerów w Akademii Wojskowo-Politycznej w Warszawie;
• 1957-1960 szef wydziału - zastępca szefa Oddziału I w Zarządzie I GZP WP;
• 1958–1959 studia (w trybie eksternistycznym) w Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie;
• 1960–1962 sekretarz Komitetu PZPR w Głównym Zarządzie Politycznym WP;
• 1962–1964 zastępca dowódcy ds. politycznych 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej w Legionowie - szef Wydziału Politycznego dywizji;
• 1964–1965 zastępca szefa Zarządu Politycznego Warszawskiego Okręgu Wojskowego;
• 1965–1967 zastępca dowódcy Lotnictwa Operacyjnego ds. politycznych - szef Zarządu Politycznego Lotnictwa Operacyjnego;
• 1967–1969 zastępca dowódcy Wojsk Lotniczych ds. politycznych - szef Zarządu Politycznego Wojsk Lotniczych w Poznaniu;
• 1969–1970 zastępca dowódcy Warszawskiego Okręgu Wojskowego ds. politycznych - szef Zarządu Politycznego okręgu;
• 1970–1972 attaché wojskowy i lotniczy Ambasady PRL w Czechosłowacji;
• 1972–1989 zastępca szefa Głównego Zarządu Politycznego WP - szef Zarządu Kultury i Oświaty;
• 1972–1976 przewodniczący Rady Młodzieżowej WP;
• 1981–1983 pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju (komisarz wojskowy) w Komitecie ds. Radia i Telewizji;
• 6 kwietnia 1989 r. w wieku 65 lat przeniesiony w stan spoczynku (pożegnany przez ministra obrony narodowej gen. armii Floriana Siwickiego).

Generał brygady na mocy uchwały Rady Państwa PRL z 5 października 1972 r. Akt nominacyjny wręczył mu 11 października 1972 w Belwederze przewodniczący Rady Państwa PRL prof. Henryk Jabłoński. Animator kultury w WP. Współtwórca i propagator Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu, a także orkiestr wojskowych, współtwórca międzynarodowych sukcesów zespołów artystycznych. Autor programu rozwoju kultury w Siłach Zbrojnych PRL.

Grób gen. Albina Żyto na cmentarzu parafialnym w Zielonce

Członek PPR i PZPR. Członek wielu organizacji społecznych. Od 1972 wiceprezes ds. ideowo - wychowawczych Centralnego Wojskowego Klubu Sportowego Legia Warszawa. W latach 1973–1989 wiceprzewodniczący Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa (od czerwca 1988 do lutego 1989 Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa^[2]). W 1984 r. wszedł w skład Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Kościuszkowców w Warszawie. W latach 80. wchodził również w skład Narodowej Rady Kultury. Był przewodniczącym Komisji Centralnej ds. Działalności Przeciwalkoholowej w Wojsku. W latach stanu wojennego nazwisko generała (oraz dwóch innych generałów należących do Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego) stało się powodem do żartu: za sprawą generała Jaruzelskiego z WRONy wydobyło się KRA - czyli Krajowy Ruch Antyalkoholowy, na czele którego stanęli generałowie Oliwa, Baryła i Żyto.

Pochowany obok żony Jadwigi na cmentarzu parafialnym w Zielonce^[1]. Informacja o jego śmierci i pogrzebie nie była podana do publicznej wiadomości.

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1985)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1981)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
• Złoty Krzyż Zasługi (1955)
• dwukrotnie Srebrny Krzyż Zasługi (1946, 1947)
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1970)
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)
• Złoty Medal „Za zasługi w umacnianiu przyjaźni Polska - ZSRR” (1987)
• Medal Za Zasługi dla Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki (1979)^[3]
• inne odznaczenia i medale polskie i zagraniczne

Publikacje

• "O zebraniu partyjnym", Wydawnictwo MON, Warszawa 1954
• "Socjalistyczna świadomość i patriotyczne postawy" /w/ "Wojsko Ludowe" 1978, rocznik 29, nr 1, str. 12—16
• "Rola kultury w kształtowaniu świadomości ideowo-politycznej i wychowaniu środowiska wojskowego" /w/ "Zeszyty naukowe WAP", 1977, nr 93, str. 3—10

Życie prywatne

Syn Jana i Heleny z domu Krajnik. Mieszkał w Zielonce pod Warszawą. Jego żona Jadwiga zmarła w 2006, miał córkę^[4].

Bibliografia

• M. Jędrzejko, M. L. Krogulski, M. Paszkowski: Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej (1989-2002). Warszawa: Von Borowiecky, 2002.
• H.P. Kosk: Generalicja polska. T. 2. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
• A. Kozieł: Za chwilę dalszy ciąg programu: Telewizja Polska czterech dekad 1952-1989. Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2003.
• J. Królikowski: Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990. T. IV: S-Ż. Toruń: Adam Marszałek, 2010, s. 359-360.
• P. Martell, G.P. Hayes: World military leaders. New York: Bowker, 1974.
• Pamięć wiecznie żywa. 40 lat działalności Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, 1988.
• K. Pokorna-Ignatowicz: Telewizja w systemie politycznym i medialnym PRL: między polityką a widzem. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
• A. Rosenbusch: Śmiech zakazany: antologia dowcipu politycznego Polski Ludowej. Halrod Press, 1987.
• „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 2 (108), s. 320, 1984. 
• „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (121), s. 220, 1987. 
• „Za Wolność i Lud”. 28 (1073), s. 11, 1984-07-14. 

Przypisy