Albin Dunajewski
| Kardynał prezbiter | ||
 | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | ||
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie | |
| Biskup diecezjalny krakowski | ||
| Okres sprawowania | 1879–1894 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat | 28 lipca 1861 | |
| Nominacja biskupia | 15 maja 1879 | |
| Sakra biskupia | 8 czerwca 1879 | |
| Kreacja kardynalska | 23 czerwca 1890 | |
| Kościół tytularny | ||
 | ||
| Data konsekracji | 8 czerwca 1879 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
| |||||||
Albin Dunajewski herbu Sas (ur. 1 marca 1817 w Stanisławowie, zm. 18 czerwca 1894 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup diecezjalny krakowski w latach 1879–1894, kardynał prezbiter od 1890.
Życiorys
Urodził się w rodzinie o tradycjach szlacheckich jako syn Szymona i Antoniny z Błażowskich. Był starszym bratem Juliana, późniejszego profesora ekonomii i rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz ministra skarbu Austrii[1]. Był krewnym Zofii Macharskiej, matki kardynała Franciszka Macharskiego[2].
Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w C.K. gimnazjum w Nowym Sączu i czteroletnich, przerwanych studiach w seminarium duchownym ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. Za działalność w organizacjach niepodległościowych sąd austriacki skazał go na karę śmierci, którą zamieniono na 8 lat tzw. twierdzy (1844/1845). Uzyskawszy amnestię w 1848, podjął pracę w sądownictwie.
Po śmierci narzeczonej wstąpił do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Krakowie, gdzie w 1861 otrzymał święcenia kapłańskie. W 1862 powołano go na stanowisko rektora Seminarium Archidiecezjalnego w Warszawie. Na przełomie lat 1864/1865 sprawował funkcję wikariusza parafii Wszystkich Świętych w Rudawie[3]. Do Krakowa wrócił w 1865 i sprawował tam różne funkcje duszpasterskie i kurialne. W 1877 otrzymał godność prałata papieskiego.
W 1879 został prekonizowany biskupem diecezjalnym diecezji krakowskiej. Sakrę biskupią przyjął 8 czerwca 1879 w Krakowie z rąk nuncjusza w Austrii Lodovica Jacobiniego. 8 września 1883 koronował obraz Matki Bożej Piaskowej w kościele karmelitów w Krakowie[4] (pierwsza koronacja obrazu w diecezji krakowskiej), a następnie w 1887 ukoronował obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej. Od cesarza Franciszka Józefa I uzyskał w 1889 dla siebie i następców tytuł książęcy. W 1890 został kreowany przez papieża Leona XIII kardynałem, prezbiterem Ss. Vitale, Valeria, Gervasio e Protasio.
Został pochowany w katedrze na Wawelu, pod konfesją św. Stanisława.
Pamiętnikarka Maria Kietlińska wspominała Albina Dunajewskiego jeszcze przed wstąpieniem do stanu duchownego: „Albin Dunajewski, sekretarz hr. Adama Potockiego, częstym i zawsze mile widzianym był gościem w domu moich rodziców. Był to człowiek wielce sympatyczny, rozumny, łagodnego usposobienia, przy tym wesoły, jakiś dziwnie jasny i szczery; pięknej był postawy, blondyn z ładną, pełną brodą, o cerze świeżej a delikatnej”[5]. Autorka przytacza również dramatyczne okoliczności podjęcia ostatecznej decyzji o karierze duchownej (jedna narzeczona zmarła śmiercią samobójczą, druga na tyfus) oraz kilka anegdot z życia Dunajewskiego już jako biskupa (m.in. unikanie korzystania z karety).
W listopadzie 1900 w katedrze wawelskiej w południowym ramieniu ambitu umieszczono pomnik. Jego podstawę tworzy obramienie z czerwonego marmuru obejmujące płytę z brązu z napisem. Nad nią umieszczono popiersie kardynała z białego marmuru autorstwa Mieczysława Leona Zawiejskiego podarowane przez dyrektora Kasy Oszczędności Ślęka[6].
Jego imię nosi jedna z ulic w podkrakowskiej Rudawie.
Przypisy
- ↑ Dunajewski Albin, encyklopediakrakowa.pl [dostęp 2022-10-03].
- ↑ T. Isakowicz-Zaleski: „Zgodnie z sumieniem". tygodnikpowszechny.pl, 2007-01-22. [dostęp 2022-09-30].
- ↑ Historia parafii i kościoła. parafiarudawa.pl. [dostęp 2016-11-14].
- ↑ Kaplica Matki Bożej „Piaskowej”. krakow.karmelici.pl. [dostęp 2012-02-27].
- ↑ M. Kietlińska, Wspomnienia, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1986.
- ↑ Pomnik śp. kardynała Albina Dunajewskiego. „Czas”. R. 53, nr 269, s. 2, 1900-11-02. [dostęp 2017-08-28].
Linki zewnętrzne
- Nota biograficzna Albina Dunajewskiego na stronie archidiecezji krakowskiej. [dostęp 2012-09-10].
- Albin Dunajewski w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy (ang.) [dostęp 2018-05-23]
- Albin Dunajewski w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2012-02-27]
- Życiorys Albina Dunajewskiego na stronie stanislawow.net. [dostęp 2012-05-21].