Albrecht Hohenzollern (1837–1906)

Albrecht Hohenzollern
	Regent Brunszwiku
	Regent Księstwa Brunszwiku
Okres	od 2 listopada 1885; do 13 września 1906
Poprzednik	Hermann von Görtz-Wrisberg
Następca	Albert von Otto
	Dane biograficzne
Dynastia	Hohenzollernowie
Ojciec	Albrecht Hohenzollern
Matka	Marianna Orańska
Żona	Maria z Saksonii-Altenburg
Dzieci	Fryderyk Henryk Hohenzollern,; Joachim Albrecht Hohenzollern,; Fryderyk Wilhelm Hohenzollern

	Wielki komtur
Kraj działania	Prusy
Data urodzenia	8 maja 1837
Data śmierci	13 września 1906
Miejsce pochówku	Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim
	Wielki komtur (komandor) Baliwatu Brandenburskiego Rycerskiego Zakonu Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego
Okres sprawowania	1883–1906
Wyznanie	luteranizm

Albrecht Hohenzollern
Friedrich Wilhelm Nikolaus Albrecht von Preußen
	Feldmarszałek
Data i miejsce urodzenia	8 maja 1837 ; Berlin
Data i miejsce śmierci	13 września 1906 ; Kamieniec Ząbkowicki
	Przebieg służby
Lata służby	1853
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego
Jednostki	1. Poczdamski Pułk Gwardii Pieszej, 1. Poczdamski Pułk Dragonów Gwardii
Stanowiska	d-ca: 1 Poczdamskiego Pułku Dragonów Gwardii, brygady kawalerii ciężkiej, 2 Brygady Kawalerii, 10 Korpusu Armii Cesarstwa Niemieckiego, generalny inspektor kawalerii
Główne wojny i bitwy	wojna prusko-austriacka,; wojna francusko-pruska
	Odznaczenia

Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim należący do Albrechta Hohenzollerna

Fryderyk Wilhelm Mikołaj Albrecht (ur. 8 maja 1837 w Berlinie, zm. 13 września 1906 w pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim) – książę pruski z dynastii Hohenzollernów, feldmarszałek, Wielki komtur (niem. Herrenmeister) pruskiego zakonu joannitów od 1883, regent księstwa Brunszwiku od 1885.

Życiorys

Albrecht był jedynym synem księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna (1809–1872) i niderlandzkiej królewny Marianny Orańskiej, bratankiem cesarza Wilhelma I. W wieku lat ośmiu stracił kontakt z matką, której po rozwodzie w 1845 zabroniono kontaktu z dziećmi.

Książę Albrecht ożenił się w 1873 z księżniczką Marią z Saksonii na Altenburgu (1854–1898), z którą miał trzech synów. Byli to:

Fryderyk Henryk (1874–1940) (z jego śmiercią linia Albrechta wygasła po mieczu),
Joachim Albrecht (1876–1939),
Fryderyk Wilhelm (1880–1925).

Po śmierci żony wybudował mauzoleum rodzinne w Kamieńcu Ząbkowickim, w którym także został pochowany; pochowano tam również jego synów. W październiku 2018 otwarto zrewitalizowane mauzoleum w zespole pałacowym^[1]^[2].

Kariera wojskowa

Jak wszyscy męscy potomkowie pruskich Hohenzollernów dostał mundur i stopień porucznika w wieku lat 10. Mając 16 lat zaczął służbę w 1. Poczdamskim Pułku Gwardii Pieszej, po czym udał się na studia na uniwersytecie w Bonn. Po ukończeniu studiów otrzymał stopień rotmistrza w 1. Poczdamskim Pułku Dragonów Gwardii (1857). Szybko awansował, w 1862 był już pułkownikiem i dowódcą swego pułku dragonów poczdamskich.

Albrecht brał udział w pierwszych dwóch wojnach „bismarckowskich” jako generał-major. Zasłużył się szczególnie w bitwie pod Sadową (Königgrätz) jako dowódca brygady „kawalerii ciężkiej” (do brygady należał również batalion artylerii konnej). Za zasługi w wojnie z Austrią w 1866 otrzymał najwyższe pruskie odznaczenie wojskowe, order Pour le Mérite^[3].

W czasie wojny z Francją w latach 1870–1871 książę Albrecht dowodził w stopniu generała-lejtnanta 2 Brygadą Kawalerii i brał udział m.in. w bitwach i potyczkach pod Bapaume i Saint-Quentin. Za zasługi w tej wojnie otrzymał Żelazny Krzyż I i II klasy i rzadkie odznaczenie, Liście Dębowe (Eichenlaub) do orderu Pour le Mérite^[3].

Po zakończeniu wojny i wyborze stryja na cesarza niemieckiego Albrecht był od 1873 dowódcą X korpusu armii niemieckiej; w 1875 został pełnym generałem (General der Kavallerie), a w 1888 feldmarszałkiem i generalnym inspektorem kawalerii.

Kariera polityczna

Od 1883 ks. Albrecht był Wielkim komturem (komandorem) pruskich joannitów; godność tę do dziś dnia piastują wyłącznie członkowie dynastii pruskiej. Był także honorowym rektorem uniwersytetu w Getyndze^[3].

Po wygaśnięciu w 1884 lokalnej gałęzi Welfów ze śmiercią Wilhelma, także ostatniego księcia Oleśnicy, tron księstwa Brunszwiku-Lüneburga należał się Ernestowi Augustowi, księciu Cumberland z linii królów Hanoweru, ale że ten nie chciał uznać aneksji Hanoweru przez Prusy, Bismarck nie zgodził się na oddanie mu tronu brunszwickiego. 2 listopada 1885 stany księstwa Brunszwiku-Lüneburga wybrały Albrechta Hohenzollerna regentem tego niemieckiego państwa związkowego.

Upamiętnienie

W 1865 nadworny ogrodnik z rezydencji w Kamieńcu Ząbkowickim, C. Braun ze skrzyżowania odmian Aporta (Cesarz Aleksander) i Reneta Baumanna wyhodował nową odmianę jabłek, którą nazwał Prinz Albrecht von Preussen (Albrechtsapfel). Jest to miejscowa, śląska odmiana, kiedyś bardzo popularna w regionie, nadająca się do uprawy na terenach podgórskich^[4]^[3]^[5]^[6]. Jabłoń „Książę Albrecht Pruski” została w 2006 wpisana na listę produktów tradycyjnych województwa opolskiego w kategorii „warzywa i owoce”^[3]^[5].

Odznaczenia

Do 1874^[7]:

Order Orła Czarnego z Łańcuchem (Prusy)
Order Wojskowy Pour le Mérite z Mieczami i Liśćmi Dębu (Prusy)
Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego z Mieczami i Liśćmi Dębu (Prusy)
Order Królewski Korony I Klasy (Prusy)
Order Królewski Hohenzollernów I Klasy z Mieczami na Wojennej Wstędze (Prusy)
Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego (Prusy)
Złoty Krzyż Zasługi Wojskowej (Prusy)
Order Świętego Jana Jerozolimskiego (Prusy)
Order Książęcy Hohenzollernów I Klasy z Mieczami (Hohenzollern)
Order Lwa Złotego (Hesja)
Krzyż Wielki Orderu Alberta Niedźwiedzia (Anhalt)
Order Wierności (Badenia)
Komandor I Klasy Orderu Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka (Badenia)
Krzyż Wielki Orderu Lwa Zeryngeńskiego (Badenia)
Order Świętego Huberta (Bawaria)
Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia)
Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)
Krzyż Wielki Orderu Ludwika (Hesja)
Krzyż Zasługi Wojskowej (Hesja)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia)
Medal Zasługi Wojskowej z Mieczami (Lippe)
Krzyż Wielki Orderu Korony Wendyjskiej (Meklemburgia-Schwerin)
Krzyż Zasługi Wojskowej I Klasy (Meklemburgia-Schwerin)
Krzyż Zasługi Wojennej (Meklemburgia-Strelitz)
Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Wilhelma (Holandia)
Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana (Austro-Węgry)
Krzyż Zasługi Wojskowej z Dekoracją Wojenną (Austria)
Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Oldenburg)
Order Świętego Andrzeja (Rosja)
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)
Order Orła Białego (Rosja)
Order Świętej Anny (Rosja)
Order Świętego Stanisława (Rosja)
Order Świętego Jerzego IV Klasy (Rosja)
Krzyż Wielki Orderu Sokoła Białego z Mieczami (Weimar)
Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)

Przypisy

↑ mwinnik: Otwarcie zrewitalizowanego mauzoleum w Kamieńcu Ząbkowickim. express-miejski.pl/, 2018-10-13. [dostęp 2019-05-18]. (pol.).
↑ I zabytki, i bezpieczeństwo, i sport – wszystko w Kamieńcu Ząbkowickim. Zabkowice4You, 2018-10-17. [dostęp 2019-05-08]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Henryk Grzybowski, Książęta pruscy na Ziemi Kłodzkiej, w: Popularna encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, t. II, Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009, s. 163–165.
↑ Henryk Grzybowski. Owoce książąt kłodzkich cz. 3, Jabłoń Książę Albrecht Pruski, 1863. „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”. 2015, lipiec 2015. Oficyna Wydawnicza „Brama”. Oficyna Wydawnicza „Brama”. ISSN 1232-0048.
↑ ^a ^b Stara odmiana jabłoni „Książę Albrecht Pruski”. [w:] Lista produktów tradycyjnych. Woj. opolskie. Warzywa i owoce [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2018-07-17. [dostęp 2022-08-24].
↑ Baumgartner-Baumschulen.
↑ Handbuch über den preussischen Staat. Berlin: 1874, s. 6.

Bibliografia

Henryk Grzybowski, Książęta pruscy na Ziemi Kłodzkiej [hasło w:] Popularna encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, t. II (K-M), Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009, s. 163–165, ISBN 978-83-60478-90-5.
Henryk Grzybowski, Książęce „ślady” w nazwach polanickich zdrojów, [w:] red. Henryk Grzybowski, Georg Wenzel, Polanica Zdrój wczoraj i dziś, tom I, Nowa Ruda-Polanica Zdrój 2006, s. 407–412, ISBN 83-88842-98-6.
Marek Gaworski, Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim. Architektura i właściciele, Strzelce Opolskie 2009.
Almanach de Gotha, Gotha 1937.
Georg von Alten, Handbuch für Heer und Flotte, tom IV, Berlin 1912.

[em-1] winnik: Otwarcie zrewitalizowanego mauzoleum w Kamieńcu Ząbkowickim. express-miejski.pl/, 2018-10-13. [dostęp 2019-05-18]. (pol.).

[zabbezp-2] I zabytki, i bezpieczeństwo, i sport – wszystko w Kamieńcu Ząbkowickim. Zabkowice4You, 2018-10-17. [dostęp 2019-05-08]. (pol.).

[grzybowski-3] Henryk Grzybowski, Książęta pruscy na Ziemi Kłodzkiej, w: Popularna encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, t. II, Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009, s. 163–165.

[owoce-4] Henryk Grzybowski. Owoce książąt kłodzkich cz. 3, Jabłoń Książę Albrecht Pruski, 1863. „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”. 2015, lipiec 2015. Oficyna Wydawnicza „Brama”. Oficyna Wydawnicza „Brama”. ISSN 1232-0048.

[potrreg-5] Stara odmiana jabłoni „Książę Albrecht Pruski”. [w:] Lista produktów tradycyjnych. Woj. opolskie. Warzywa i owoce [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2018-07-17. [dostęp 2022-08-24].

[baumsch-6] Baumgartner-Baumschulen.

[handbuch-7] Handbuch über den preussischen Staat. Berlin: 1874, s. 6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne