Aleja Prymasa Tysiąclecia w Warszawie

Aleja Prymasa Tysiąclecia w Warszawie

Szczęśliwice, Ochota, Odolany, Czyste, Ulrychów, Młynów, Koło
Aleja Prymasa Tysiąclecia, widok w kierunku ul. Marcina Kasprzaka
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Długość	4800 m
Poprzednie nazwy	aleja Rewolucji Październikowej
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Aleja Prymasa Tysiąclecia w Warszawie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Aleja Prymasa Tysiąclecia w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Aleja Prymasa Tysiąclecia w Warszawie
52°14′44,0″N 20°57′27,0″E/52,245556 20,957500

Długość	4,8 km
Dzielnice	Ochota, Wola
Zdjęcie
Aleja przy węźle z al. Obrońców Grodna
Przebieg trasy Legenda w użyciu   projekt, budowa, konieczność modernizacji węzeł drogowy typu WA węzeł drogowy typu WB skrzyżowanie rondo przejście graniczne punkt poboru opłat (PPO) stacja poboru opłat (SPO) most / wiadukt / estakada prom rzeka – brak przeprawy przejazd kolejowo-drogowy tunel parking z bufetem stacja paliw restauracja hotel / motel lub inne miejsce noclegowe drogowy odcinek lotniskowy roboty budowlane zakaz ruchu  Trasa Łazienkowska, Śródmieście 7E77  Aleje Jerozolimskie, Ursus  ul. Bitwy Warszawskiej 1920, Ochota rondo Zesłańców Syberyjskich 52°12′58,7″N 20°57′39,2″E/52,216300 20,960900 tunel pod liniami kolejowymi 346445447 52°13′08,4″N 20°57′35,6″E/52,219000 20,959900  Stacja paliw (Amic) 52°13′18,3″N 20°57′29,0″E/52,221750 20,958050 ul. Parafialna 52°13′24,6″N 20°57′29,5″E/52,223510 20,958190 przejazd pod kładką 52°13′25,2″N 20°57′29,3″E/52,223670 20,958130  Stacja paliw (Orlen) 52°13′26,5″N 20°57′25,6″E/52,224040 20,957110 ul. Parafialna 52°13′29,9″N 20°57′28,2″E/52,224960 20,957840  Stacja paliw (Orlen) 52°13′31,6″N 20°57′30,1″E/52,225450 20,958360 ul. Kasprzaka 52°13′40,5″N 20°57′25,7″E/52,227920 20,957150 ul. Wolska 52°13′52,0″N 20°57′23,0″E/52,231100 20,956390 ul. Wieluńska[a] 52°13′58,3″N 20°57′20,7″E/52,232860 20,955760 ul. Górczewska 580 52°14′16,4″N 20°57′21,7″E/52,237880 20,956040 przejazd pod kładką 52°14′35,4″N 20°57′28,8″E/52,243180 20,958010 ul. Czorsztyńska 52°14′37,0″N 20°57′29,1″E/52,243610 20,958090 ul. Obozowa[b] 52°14′50,5″N 20°57′26,6″E/52,247360 20,957380 wiadukt nad łącznicą kolejową 509 Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Gdańska 52°15′09,8″N 20°57′16,6″E/52,252720 20,954600 al. Obrońców Grodna Trasa Armii Krajowej S7E77 S8E67 52°15′22,6″N 20°56′51,0″E/52,256270 20,947490 S7E77   Warszawa/Modlin, Płońsk, Gdańsk S7E77  Grójec, Kielce, Kraków S8E67  Marki, Ostrów Maz., Białystok S8E67  Mszczonów, Piotrków Tryb., Wrocław

Aleja Prymasa Tysiąclecia – trasa szybkiego ruchu na osi północ-południe przebiegająca w zachodniej części Warszawy.

Opis

W latach 30. XX w., w czasie modernizacji kolejowego węzła warszawskiego, zbudowano tunel pod torami głównymi w ciągu ulicy Józefa Bema, która biegła wzdłuż murów m.in. fabryki Lilpop, Rau i Loewenstein, zniszczonej przez Niemców w 1944 roku. Po wojnie tunel nie był używany aż do lat 60. XX w.

W związku z koniecznością zbudowania tam szerokiej arterii obwodowej, zaprojektowano trasę przez dawne tereny fabryki Lilpopa, łączącą Ochotę z Wolą i wykorzystującą tunel pod torami, który został też wydłużony (pod tory skrętu z obwodnicy w kierunku zachodnim i poszerzony o niewykończone wcześniej nawy. Trasę, o nazwie aleja Rewolucji Październikowej, zaprojektowano po zewnętrznej stronie obwodnicy kolejowej, aby nie krzyżowała się z nią, stąd charakterystyczny kształt trasy. 5 marca 1973 oddano do użytku odcinek pomiędzy Alejami Jerozolimskimi, a ulicą Górczewską, trasą ruszyła specjalnie uruchomiona linia autobusowa (wówczas 184, po 1979 połączona z linią 167)^[1]. W tunelu przy Dworcu Zachodnim przejazd był bardzo wąski – mieściły się tylko 2 autobusy, pozostała przestrzeń pod torami była wypełniona ziemią. Aleja Rewolucji Październikowej wchłonęła wybudowaną w 1963 ulicę Nowo-Bema, którą od grudnia 1963 kursowały tramwaje linii 11 i 34. U zbiegu alei i Wolskiej znajdowała się pętla tramwajowa.

W 1990, w związku z budową kolejnego odcinka alei, ekshumowano szczątki 2566 pochowanych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach żołnierzy niemieckich, którzy m.in. zmarli w warszawskich szpitalach z ran odniesionych na froncie wschodnim i podczas walk w powstaniu warszawskim, i przeniesiono je na cmentarz wojenny w pobliżu wsi Joachimów-Mogiły^[2][3]. 30 czerwca tego roku zawieszono ruch tramwajowy w związku z przygotowaniami do budowy estakad^[4]. Prace rozpoczęły się w drugiej połowie 1990, ale po kilkudziesięciu miesiącach je przerwano. Przez kilka lat jako pomniki budowy zostały słupy estakady przyszłej trasy nad ulicami Kasprzaka i Wolską oraz prawie gotowy wiadukt nad ulicą Górczewską. Za ul. Górczewską w stronę Powązek trasa była planowana, ale praktycznie budowy na tym odcinku nie prowadzono.

Planowano także połączenie arterii z ulicą Zygmunta Krasińskiego^[5][6].

W 1997 wznowiono prace nad budową alei Prymasa Tysiąclecia, poszerzono i udrożniono tunel przy Dworcu Zachodnim (obecnie dostępne są 3 pasy w każdym kierunku), a w listopadzie 2000 oddano trasę do użytku.

Po stronie Ochoty część dawnej ulicy Bema na osi tunelu (obecnie al. Bohaterów Września) również pozostała na uboczu, gdyż przedłużenie trasy skierowano w ulicę Bitwy Warszawskiej 1920 r. (d. Wery Kostrzewy).

Aleja w latach 2000^[7]–2013^[8] na odcinku od ulicy Kasprzaka do ronda Zesłańców Syberyjskich była częścią miejskiego odcinka drogi krajowej nr 2 i trasy europejskiej E30. Obecnie na całej długości stanowi fragment drogi krajowej nr 7 i trasy europejskiej E77.

Nazwa

• 1959 – 1963 – Nowoprojektowana (odcinek ulica M. Kasprzaka – ulica Wolska)
• 1963 – 1973 – Nowo-Bema (zmiana nazwy ulicy Nowoprojektowanej)
• 1973 – 1990 – aleja Rewolucji Październikowej (odcinek Aleje Jerozolimskie – ulica Górczewska i ulica Czorsztyńska – Lasek na Kole)
• od 1990 – aleja Prymasa Tysiąclecia; nazwa upamiętnia kardynała Stefana Wyszyńskiego zwanego Prymasem Tysiąclecia^[9].

Ważniejsze obiekty

• Dworzec kolejowy Warszawa Zachodnia
• Lasek na Kole
• Linia kolejowa nr 509
• Park im. Edwarda Szymańskiego
• Park Moczydło
• Powązki Wojskowe
• Przystanek kolejowy Warszawa Wola
• Relikty fabryki Lilpop, Rau i Loewenstein
• Rondo Tybetu
• Rondo Zesłańców Syberyjskich
• Zakład Energetyki Trakcyjnej i Torów Tramwajów Warszawskich

Uwagi

Przypisy