Aleksander Ścibor-Rylski

Aleksander Ścibor-Rylski
Ostoja
Data i miejsce urodzenia	16 marca 1928 ; Grudziądz
Data i miejsce śmierci	3 kwietnia 1983 ; Warszawa
Narodowość	polska
Język	język polski
Dziedzina sztuki	literatura piękna,; film
	Odznaczenia

Grób Aleksandra i Jadwigi Ścibor-Rylskich na Cmentarzu Komunalnym na Wólce Węglowej w Warszawie

Aleksander Ścibor-Rylski herbu Ostoja (ur. 16 marca 1928 w Grudziądzu, zm. 3 kwietnia 1983 w Warszawie) – polski pisarz, reżyser i scenarzysta filmowy^[1], m.in. autor scenariuszy do filmów Popioły (1965), Człowiek z marmuru (1977), Człowiek z żelaza (1981) i do serialu telewizyjnego Lalka (1977). Twórca postaci Mateusza Birkuta.

Życiorys

Syn Jerzego i Ireny. Podczas okupacji hitlerowskiej służył w Szarych Szeregach oraz Armii Krajowej. Uczestniczył w powstaniu warszawskim, gdzie był łącznikiem dowódcy w Zgrupowaniu ''Żniwiarz''^[2]. Został podczas walk ciężko ranny. Później opuścił miasto z ludnością cywilną.

Po wojnie w 1946, zadebiutował jako poeta i prozaik. W latach 1946–1951 studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, której ostatecznie jednak nie ukończył^[3]. Od 1948 do 1954 był członkiem redakcji tygodnika Żołnierz Polski, gdzie pełnił m.in. funkcję kierownika działu kulturalnego. W 1950 wydał, napisaną w duchu socrealizmu, powieść pt. Węgiel, która zapewniła mu pozycję najzdolniejszego pisarza socrealisty. W latach 1955–1957 wchodził w skład redakcji Nowej Kultury. Od 1951 był związany z kinematografią jako scenarzysta i reżyser.

W latach 1955–1965 był kierownikiem literackiego zespołu filmowego „Rytm”. W latach 1972–1978 był kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego „Pryzmat”.

Pochowany na Cmentarzu Komunalnym na Wólce Węglowej w Warszawie.

Ordery i wyróżnienia

Nagroda Państwowa III stopnia (1951)^[4]
III Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (1954)
Nagroda Związku Literatów Polskich (1954)
Nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1954)
Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[5]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)^[6]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1964)
Nagroda Polskiego Radia II stopnia (1974)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nadany z okazji 30-lecia kinematografii w Polsce Ludowej (1975)

Twórczość

Książki

S.O.S. (1974, pod nazwiskiem żony Jadwigi Wojtyłło)
Złote koło (seria Ewa wzywa 07..., 1971)
Węgiel (1950)
Ich dzień powszedni (1957)
Pierścionek z końskiego włosia (1991)

Źródła:^[7]^[8].

Filmografia

Człowiek z żelaza – scenariusz (1981)
Lalka (serial) – scenariusz (1977)
Człowiek z marmuru – scenariusz (1976)
Dagny – scenariusz (1976)
S.O.S. (serial telewizyjny) – scenariusz (1974, podpisany nazwiskiem żony Jadwigi Wojtyłło)
Gniazdo – scenariusz (1974)
Agent nr 1 – scenariusz (1971)
Seksolatki – scenariusz (1971)
Trąd – scenariusz (1971)
Złote Koło – scenariusz (1971)
Południk zero – scenariusz (1970)
Sąsiedzi – reżyseria, scenariusz (1969)
Wilcze echa – reżyseria, scenariusz (1968)
Morderca zostawia ślad – reżyseria, scenariusz (1967)
Popioły – scenariusz (1965)
Jutro Meksyk – reżyseria, scenariusz (1965)
Późne popołudnie – reżyseria, scenariusz (1964)
Ich dzień powszedni – reżyseria, scenariusz (1964)
Czarne skrzydła – scenariusz (1962)
Dom bez okien – scenariusz (1962)
Dotknięcie nocy – scenariusz (1961)
Rok pierwszy – scenariusz (1960)
Ostatni strzał – scenariusz (1959)
Pigułki dla Aurelii – scenariusz (1958)
Cień – scenariusz (1956)

Źródło:^[1]

Ekranizacje

Na motywach jego książki z pierwszej połowy lat sześćdziesiątych Pierścionek z końskiego włosia Andrzej Wajda nakręcił w 1992 r. film Pierścionek z orłem w koronie.