Aleksander Domaszewicz (lekarz)

Aleksander Domaszewicz
Ilustracja
Aleksander Domaszewicz w 1935 roku
Data i miejsce urodzenia

26 lutego 1887
Lwów

Data i miejsce śmierci

3 października 1948
Kraków

Poseł III kadencji Sejmu i Senator IV kadencji (II RP)
Okres

od 1930
do 13 września 1938

Przynależność polityczna

BBWR

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Aleksander Domaszewicz (ur. 26 lutego 1887 we Lwowie[1], zm. 3 października 1948 w Krakowie) – polski lekarz neurolog i neurochirurg, pułkownik Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy i społeczny, poseł na Sejm i senator w II RP.

Aleksander Domaszewicz

Życiorys

Urodził się 26 lutego 1887 roku we Lwowie, w rodzinie Aleksandra[1] (1841–1906), uczestnika powstania styczniowego, inżyniera komunikacji, budowniczego linii kolejowych w Grecji i Serbii, przemysłowca w Galicji, i Tekli z Jankowskich[1]. Miał dwie siostry i dwóch braci. Ożenił się z Gabrielą z Montwiłłów (1882–1966), z którą miał 2 synów i 2 córki (bliźniaczki): Aleksandra (1914–1962), Romana (1918–2005), profesora Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Wandę z męża Siekierską i Ewę (ur. 1922).

Zmarł 3 października 1948 roku w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera XXIIB-3-12)[2].

Wykształcenie

Od 1898 roku kształcił się w C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, gdzie w roku 1906 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie był Stanisław Srokowski)[3][4]. Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie we Lwowie[1] (w 1912 roku obronił doktorat z wszechnauk lekarskich), w latach 1927–1928 odbył studia uzupełniające w Wiedniu, Paryżu i Sztokholmie. Habilitował się w 1937 roku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.

Działalność niepodległościowa i służba wojskowa

Od 1907 roku należał do Drużyn Bartoszowych i Polskich Drużyn Sokolich, w latach 1911–1914 do Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Podczas I wojny światowej od sierpnia 1914 roku służył w 30 pułku piechoty armii austriackiej (był lekarzem batalionu), od 1915 roku był komendantem szpitala polowego I Brygady Legionów Polskich, po kryzysie przysięgowym w 1917 roku znalazł się ponownie w armii austriackiej (był lekarzem szpitala wojskowego we Lwowie), w lutym 1918 roku został wyreklamowany. Od listopada 1918 roku mianowany na stopień podpułkownika Wojska Polskiego: uczestniczył w obronie Lwowa (był wtedy komendantem szpitala „Technika”[5], a także udzielał pomocy rannym z narażeniem własnego życia[6]), od stycznia 1919 roku był kolejno referentem spraw personalnych Szefa Sanitarnego Dowództwa Wschód, szefem sanitarnym 5 Dywizji Piechoty (do października 1919), nadzwyczajnym komisarzem do walki z tyfusem plamistym we Lwowie (do maja 1920), szefem sanitarnym Grupy gen. Władysława Jędrzejewskiego (do sierpnia 1920), następnie dowódcą I batalionu 240 pułku piechoty Armii Ochotniczej. W marcu 1921 roku został bezterminowo urlopowany, a następnie awansowany do stopnia pułkownika lekarza rezerwy ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku[7][8][9]. Jako oficer rezerwowy był przydzielony w 1923, 1924 do 6 batalionu sanitarnego we Lwowie[10][11].

Praca zawodowa

Pod koniec studiów w latach 1910–1912 był asystentem w Katedrze Farmakologii, następnie, w latach 1913–1919 pracował jako asystent w Klinice Chorób Nerwowych i Umysłowych na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W 1922 roku wygrał konkurs na ordynatora oddziału chorób nerwowych i umysłowych Państwowego Szpitala we Lwowie. Poza tym prowadził praktykę lekarską w tym mieście[12].

W kadencji 1930–1935 był posłem na Sejm III kadencji z listy nr 1 BBWR. Pracował w komisjach: opieki społecznej i inwalidzkiej, wojskowej (był w niej zastępcą członka, a od 1934 roku – członkiem) i zdrowia publicznego. W 1935 roku został senatorem IV kadencji (1935–1938), wybranym z województwa lwowskiego[13]. Pracował w komisjach: opieki społecznej, oświatowej, regulaminowej i skarbu. Został członkiem założycielem powołanego w 1938 Stowarzyszenia „Towarzystwo Budowy Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa”[14].

Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 roku wszedł w skład konspiracyjnej Rady Narodowej we Lwowie, podległej rządowi RP na uchodźstwie (innymi członkami byli Artur Hausner, ks. Józef Panaś, ks. Adam Bogdanowicz, płk dr Jan Szczyrek, Stanisław Wasylewski)[15].

Od 1941 roku pracował w Warszawie, w 1943 roku został ordynatorem oddziału neurologicznego Szpitala Przemienienia Pańskiego. Po wojnie był profesorem neurochirurgii Uniwersytetu Warszawskiego.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 148.
  2. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych, zck-krakow.pl [dostęp 2022-06-17].
  3. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1899. Lwów: 1899, s. 105.
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1906. Lwów: 1906, s. 85.
  5. ↑ G.Łukomski, Cz.Partacz, B.Polak. / Iwona Łaptaszyńska (autor opracowania): Obrona Lwowa 1 – 22.11.1918 r.. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2016-04-18].
  6. ↑ Jan Gella: Ruski miesiąc 1/XI – 22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: Komitet Obywateli Miasta Lwowa, ok. 1919, s. 200.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1212.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1095.
  9. ↑ a b Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Aleksander Domaszewicz. [dostęp 2012-05-14].
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1159.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1052.
  12. ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 148. reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa, 1984
  13. ↑ Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 384.
  14. ↑ Statut Stowarzyszenia Towarzystwo Budowy Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa. Lwów: 1938, s. 13.
  15. ↑ Wojciech Hausner: Artur Hausner i rodzina z Kończyc. [dostęp 2015-05-02].
  16. ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2763 z 15 marca 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 13, poz. 409
  17. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. ↑ Lwowianie odznaczeni Krzyżem i Medalem Niepodległości. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 1, Nr 424 z 8 listopada 1933. 
  19. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu pracy społecznej i filantropijnej oraz organizacji obrony Lwowa”.
  20. ↑ Dekoracja odznaczonych w lwowskim Pałacu Wojewódzkim. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 100 z 5 maja 1939. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Walecznych (1920) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
Domaszewicz Aleksander.jpg
Senator IV kadencji Senatu w II RP (1935–1938)
Aleksander Domaszewicz.JPG
dr Aleksander Domaszewicz