Aleksander Gąssowski

Aleksander Gąssowski

Data i miejsce urodzenia	7 czerwca 1910 Petersburg
Data i miejsce śmierci	22 maja 1980 Warszawa
Zawód	aktor, reżyser
Lata aktywności	1930–1980
Odznaczenia

Aleksander Gąssowski (ur. 7 czerwca 1910 w Petersburgu, zm. 22 maja 1980 w Warszawie) – polski aktor, teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny, dyrektor teatrów.

Życiorys

Urodził się 7 czerwca 1910 w Petersburgu, ówcześnie na terenie Imperium Rosyjskiego. Karierę artystyczną rozpoczął w 1930 w warszawskim Teatrze dla Dzieci „Jaskółka”. W 1932 zdał aktorski egzamin eksternistyczny przy ZASP. Przed II wojną światową pracował w Polskim Radiu (1932–1939).

W 1945 występował na scenie Starego Teatru w Krakowie. Przez ponad 20 lat był dyrektorem różnych teatrów: Teatru Dramatycznego Województwa Gdańskiego w Sopocie (1945/1946), Teatru Aktorów Województwa Gdańskiego w Gdyni (1947), Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (1947/1948), Teatru Miejskiego w Bydgoszczy (1948/1949), Teatru Polskiego w Bielsku-Białej (1949–1953), Teatru Polskiego w Poznaniu (1953–1956). W latach 1956–1959 grał i reżyserował w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie. W latach 1959–1966 był dyrektorem Teatru Popularnego, później przemianowanego na Teatr Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu.

Był członkiem PZPR^[1].

W prowadzonych przez siebie zespołach również występował jako aktor i reżyserował. W latach 1967–1972 występował na deskach Teatru Polskiego w Warszawie. W 1972 przeszedł na emeryturę, ale nadal występował gościnnie.

Występował również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Notes Zdzisława Skowrońskiego w reż. Jerzego Antczaka (1968), Kollokacja Józefa Korzeniowskiego w reż. Maryny Broniewskiej (1969) i Epilog norymberski Jerzego Antczaka (1969) oraz w przedstawieniu Tristan 1946 według Marii Kuncewiczowej w reż. Janusza Majewskiego jako Stevens (1971) i Fantazy Juliusza Słowackiego w reż. Gustawa Holoubka jako Kajetan (1971), a także w epizodach w Profesorze Skutarewskim Leonida Leonowa w reż. Konstantego Ciciszwili (1971) i Sprawie Evy Evard według Andrzeja Struga w reż. Andrzeja Zakrzewskiego (1972).

Na ekranie zadebiutował w 1931 w filmie Dziesięciu z Pawiaka w reż. Ryszarda Ordyńskiego.

Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera AA-9-7)^[2].

Grób Aleksandra Gąssowskiego na Cmentarzu Rakowickim

Filmografia

• Dziesięciu z Pawiaka (1931)
• Księżna łowicka (1932)
• Warszawska premiera (1950) – hrabia Jefimow
• Młodość Chopina (1951) – Grzymała
• Niedaleko Warszawy (1954) – Henisz, przedwojenny dyrektor huty
• Godziny nadziei (1955) – dyrektor teatru frontowego
• Nikodem Dyzma (1955) – premier
• Krzyżacy (1960) – Kropidło
• Hrabina Cosel (1968) – hrabia Antoni Albrecht Imhoff
• Hrabina Cosel (1968) – hrabia Antoni Albrecht Imhoff (odc. 1)
• Planeta Ziemia (1968)
• Do przerwy 0:1 (serial telewizyjny) (1969)
• Pan Wołodyjowski (1969)
• Epilog norymberski (1970) – Francois Demanthon, oskarzyciel francuski
• Pejzaż z bohaterem (1970) – nauczyciel w Warszawie
• Nie lubię poniedziałku (1971) – członek jury konkursu w „Zachęcie”
• Kopernik (1972) – wykładowca Akademii Krakowskiej
• Kopernik (1972) – wykładowca Akademii Krakowskiej (odc. 1)
• Czarne chmury (serial telewizyjny) (1973) – biskup (odc. 6. Intryga, odc. 7. Pantomima i odc. 10. Pościg)
• Nagrody i odznaczenia (1973)
• Wielka miłość Balzaka (serial telewizyjny) (1973) – mężczyzna na ślubuie Anny Hańskiej i Jerzego Mniszcha (odc. 6. Linoskoczki)
• Gniazdo (1974) – ustępujący przewodniczący rady starszych
• Ile jest życia (serial telewizyjny) (1974) – administrator
• Potop (1974)
• Kazimierz Wielki (1975) – Henryk z Lipy, przedstawiciel Jana Luksemburskiego
• Mała sprawa (1975) – podwładny ważnego gościa
• Noce i dnie (1975) – lekarz
• Bezkresne łąki (1976)
• Trędowata (1976) – arystokrata
• Lalka (serial telewizyjny) (1976) (odc. 8. Damy i kobiety)
• Biały mazur (1978)
• Rodzina Połanieckich (serial telewizyjny) (1978) (odc. 7. Powrót)
• Romans Teresy Hennert (1978) – ziemianin
• Tajemnica Enigmy (serial telewizyjny) (1979) – ambasador Wielkiej Brytanii w Bukareszcie (odc. 4. Ocalić myśl)
• Królowa Bona (serial telewizyjny) (1980) – Piotr Gamrat, biskup przemyski

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1965)
• Złoty Krzyż Zasługi (1951)^[3]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury
• Złota Honorowa Odznaka ZSMW
• Złota Odznaka Zasłużonego Działacza Związku ZPKiSZ
• Odznaka Zasłużony dla Warmii i Mazur (1965)
• Medal 900-lecia miasta Grudziądza (1966)

Przypisy

Bibliografia

• Aleksander Gąssowski w bazie filmpolski.pl
• Aleksander Gąssowski w bazie Filmweb
• Aleksander Gąssowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Aleksander Gąssowski w bazie IMDb (ang.)
• Aleksander Gąssowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”