Aleksander Gajkowicz

Aleksander Gajkowicz
Data i miejsce urodzenia

1 maja 1897
Teklinopol

Data i miejsce śmierci

26 listopada 1971
Warszawa

Narodowość

polska

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Aleksandra Gajkowicza na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Aleksander Gajkowicz (ur. 1 maja 1897[1] w Teklinopolu na Wileńszczyźnie, zm. 26 listopada 1971 w Warszawie) – polski inżynier, budowniczy dróg i mostów, jeden z twórców nowoczesnego drogownictwa w Polsce. Autor wielu prac naukowych z tej dziedziny. Budowniczy Polski Ludowej.

Wczesne lata

Syn Floriana i Marii z Engelsonów[1]. W 1899 jego rodzina przeniosła się z Wileńszczyzny do guberni archangielskiej. Tam początkowo pracował jako nadzorca wyrębu lasów nad Dźwiną Północną. Od 1904 uczęszczał do rosyjskiej szkoły parafialnej[2].

Działalność zawodowa

Następnie, po ukończeniu szkoły średniej, podjął studia w Petersburgu, Kijowie i w Warszawie, gdzie uczył się na Politechnice. Przed II wojną światową pracował m.in. w warszawskim zarządzie dróg miejskich oraz był radcą budownictwa Urzędu Wojewódzkiego Warszawskiego. We wrześniu 1937, podczas I Polskiego Kongresu Inżynierów we Lwowie, kierowana przez Gajkowicza Komisja Związku Inżynierów Drogownictwa przedstawiła postulat wybudowania 4–6 tys. km autostrad w ciągu 30 lat[3]. W 1939 był naczelnikiem wydziału w Ministerstwie Komunikacji.

Po 1945 był m.in. urzędnikiem w Ministerstwie Komunikacji (pełnił funkcję dyrektora Departamentu Dróg Kołowych). Był również współzałożycielem Naczelnej Organizacji Technicznej[4].

Sprawował także funkcję dyrektora generalnego Centralnego Zarządu Dróg Publicznych i wiceministra komunikacji. Z jego inicjatywy w 1955 powstał Instytut Budownictwa Drogowego (IBD)[5].

Był członkiem Komitetów Wykonawczych Światowej Organizacji Federacji Inżynierskich i Światowej Organizacji Kongresów Drogowych[6].

Z nazwiskiem Gajkowicza wiąże się budowa 25 tys. km nowych dróg i modernizacja 32 tys. istniejących dróg w latach 1945 - 1965[5].

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 2B-tuje-13)[7].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Od jego imienia w 1975 nazwano jedną z ulic na warszawskim Targówku[4][17]. Ulica imienia Aleksandra Gajkowicza znajduje się także w Pułtusku. Tam też, na rogu ul. Gajkowicza i Bulwaru 5 Brygady Saperów, umieszczono tablicę pamiątkową mu poświęconą[18].

Przypisy

  1. ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 189.
  2. ↑ Halina Zubala: Aleksander Gajkowicz. Wspomnienie. Gazeta.pl. [dostęp 2015-07-20]. (pol.).
  3. ↑ Janusz Kaliński: Autostrady w Polsce, czyli drogi przez mękę. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2011. ISBN 978-83-7729-116-0.
  4. ↑ a b Tablica na bloku poświęcona szefowi ZDM-u. Targówek.info, 4 marca 2013. [dostęp 2015-07-20]. (pol.).
  5. ↑ a b Historia Instytutu Badawczego Dróg i Mostów. Instytut Badawczy Dróg i Mostów. [dostęp 2015-07-20]. (pol.).
  6. ↑ Gajkowicz Aleksander, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-07-20].
  7. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [dostęp 2019-11-14] (pol.).
  8. ↑ Twórca nowoczesnych dróg polskich. Osobistości 200-lecia Centralnej Administracji Drogowej „w uznaniu wybitnych zasług w dziedzinie drogownictwa oraz długoletniej działalności politycznej i społecznej”.
  9. ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1056 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie budownictwa”.
  10. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1181 „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie transportu drogowego”.
  11. ↑ M.P. z 1947 r. nr 114, poz. 732 „za zasługi w dziele odbudowy dróg w Polsce”.
  12. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu pracy zawodowej i społecznej”.
  13. ↑ M.P. z 1939 r. nr 130, poz. 305 „za zasługi w służbie państwowej”.
  14. ↑ M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 118 „za zasługi położone w dziele organizacji administracji kolejowej oraz odbudowy i uruchomienia komunikacji i transportu kolejowego na terenie kraju”.
  15. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  16. ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 „na wniosek Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego”.
  17. ↑ Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24 listopada 1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30 grudnia 1975 r., nr 16, poz. 115, s. 2.
  18. ↑ Miejsca pamięci narodowej. Pultusk.pl. [dostęp 2015-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 maja 2015)]. (pol.).

Media użyte na tej stronie

POL Order Budowniczych Polski Ludowej (1960) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
Aleksander Gajkowicz's grave.JPG
Autor: Shalom, Licencja: CC BY-SA 4.0
Aleksander Gajkowicz's grave at Warsaw Military Cemetery.