Aleksander Karnicki

Aleksander Karnicki

jako zastępca dowódcy I Korpusu Polskiego, Bobrujsk 1918
generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1869 Częstochowa
Data i miejsce śmierci	12 listopada 1942 Kutno, Polska pod okupacją III Rzeszy
Przebieg służby
Lata służby	1887–1921
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	powstanie bokserów, wojna rosyjsko-japońska, I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Grób rodziny Karnickich w Bydgoszczy

Aleksander Karnicki (ur. 30 stycznia 1869 w Częstochowie, zm. 12 listopada 1942 w Kutnie^[1]) – generał lejtnant Armii Imperium Rosyjskiego, generał dywizji Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 30 stycznia 1869 w Częstochowie^{[2][3][4][5][6]}, w rodzinie Stanisława i Leontyny^[3][7].

W 1887, po ukończeniu gimnazjum w Warszawie, wstąpił do armii rosyjskiej^[8]. W 1900 ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii w Twerze^[8]. Uczestniczył w tłumieniu powstania bokserów w Chinach (1900-1901) i w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904-1905)^[8]. Podczas I wojny światowej był dowódcą 2. Zaamurskiego Pułku Konnego, następnie brygady i dywizji jazdy na froncie niemieckim. 26 marca 1916 awansował na generała majora ze starszeństwem z 28 kwietnia 1915. Od 10 lutego do 12 czerwca 1918 był zastępcą dowódcy I Korpusu Polskiego w Rosji gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego.

27 stycznia 1919 przyjęty został do Wojska Polskiego, „z zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała porucznika, jako warunkowego, do czasu ułożenia przez komisję weryfikacyjną ogólnej listy starszeństwa oficerów WP i mianowany inspektorem kawalerii Wojska Polskiego”^[9]. Potem na froncie bolszewickim był dowódcą Frontu Wołyńskiego (marzec – czerwiec 1919). W okresie lipiec 1919 – kwiecień 1920 był szefem Misji Wojskowej przy kwaterze dowódcy Białych Sił Zbrojnych Południa Rosji gen. Antona Denikina w Taganrogu, z zadaniem nawiązania współpracy i uzgodnienia działań przeciw bolszewikom. Misja zakończyła się fiaskiem, ponieważ przywódcy Rosji nie zamierzali tolerować wolnej Polski. W kwietniu 1920 powrócił do kraju, a w maju objął dowództwo Dywizji Jazdy na Ukrainie.

1 maja 1920 zatwierdzony został w stopniu generała podporucznika z dniem 1 kwietnia tego roku w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej^[10]. 4 czerwca 1920 minister spraw wojskowych, gen. por. Józef Leśniewski zezwolił mu „korzystać tytularnie ze stopnia generała porucznika”^[11].

W lipcu i sierpniu 1920 dowodził VIII Brygady Jazdy i Grupą Jazdy przy 5 Armii. Odznaczył się w bojach z 1 Armią Konną Budionnego. Na skutek intryg gen. Eugeniusza de Henning-Michaelisa, od kwietnia 1921 w stanie spoczynku. 26 października 1923 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził go w stopniu rzeczywistego generała dywizji^[12]. Na emeryturze osiadł w Bydgoszczy przy ulicy Cieszkowskiego 11 (od czerwca 1921).

Po kampanii wrześniowej i rozpoczęciu okupacji niemieckiej jesienią 1939 został wysiedlony przez Niemców do Kutna. Zmarł tam po ciężkiej chorobie. W 1964 prochy przewieziono do Bydgoszczy, gdzie spoczęły na cmentarzu przy ul. Kcyńskiej^[2].

Starszy syn generała – podporucznik pilot-obserwator Jerzy Karnicki z 1 Pułku Lotniczego zginął 23 października 1930 w katastrofie lotniczej na warszawskiej Woli, kiedy to pilotowany przez niego samolot Breguet XIX spadł na halę fabryki „Parowóz”. Drugi syn – komandor porucznik Borys Karnicki w czasie II wojny światowej był między innymi dowódcą okrętu podwodnego ORP „Sokół”.

Ordery i Odznaczenia

W czasie służby w armii rosyjskiej otrzymał:

• Order Wojenny św. Jerzego III klasy (15 czerwca 1917),
• Order Wojenny św. Jerzego IV klasy (30 grudnia 1915),
• Order św. Włodzimierza III klasy (1913),
• Order Podwójnego Smoka III klasy 2. stopnia (1913),
• Order Wschodzącego Słońca III klasy (1912),
• Order św. Anny IV klasy (1905),
• Order św. Anny II klasy z Mieczami (1904),
• Order Korony III klasy z Mieczami (1903),
• Order św. Stanisława II klasy z Mieczami (1902),
• Order św. Włodzimierza IV klasy z Mieczami i Kokardą (1901),
• Order św. Anny III klasy z Mieczami i Kokardą (1901),
• Order św. Stanisława III klasy z Mieczami i Kokardą (1901)^[13].

Był przedstawiony do odznaczenia Orderem Virtuti Militari^[14]. Figuruje w kartotece odznaczonych Krzyżem Walecznych^[15]. 23 maja 1935 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. IV: Karabin – Lehmann. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1934.
• Zdzisław Nicman. Aleksander Karnicki. „Polska Zbrojna”. Warszawa. 
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.

Linki zewnętrzne

• Карницкий Александр Станиславович
• Grób gen. dyw. Aleksandra Karnickiego i symboliczny grób komandora porucznika Borysa Karnickego. zse.bydgoszcz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
• Adres: ulica Cieszkowskiego 11. O generale Karnickim, który z Dalekiego Wschodu trafił do Bydgoszczy