Aleksander Litwin

Aleksander Litwin
Data i miejsce urodzenia

1909
Łódź

Data śmierci

12 lutego 1984

Zawód, zajęcie

historyk

Aleksander Litwin (ur. 1909 w Łodzi, zm. 12 lutego 1984[1]) – działacz komunistyczny i historyk.

Życiorys

W 1927 roku ukończył I Gimnazjum Męskie Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich w Łodzi. W latach 1928-1930 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, skąd został usunięty za działalność komunistyczną. Od 1929 członek PPS - Lewica. Od 1930 roku był aktywnym członkiem KZMP i KPP. Do wybuchu wojny pracował jako urzędnik. Lata 1939-1941 spędził w Białymstoku, gdzie pracował w naczelny inżynier Fabryki Włókienniczej nr 32 i działał w tamtejszym MOPR. Kolejne lata do 1944 ukrywał się w różnych miejscowościach i pracował jako cieśla. Od 1944 zaangażował się w pracę w strukturach białostockiego Komitetu Wojewódzkiego PPR, gdzie pełnił różne funkcje. W latach 1946-1949 pracował redakcji „Trybuny Wolności”, był m.in. redaktorem naczelnym. W latach 1949-1951 był zastępcą dyrektora Szkoły Partyjnej przy KC PZPR. Od 1951 do 1954 roku był wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim, pełnił tam funkcję prodziekana, potem dziekana Wydziału Dziennikarstwa. Od 1954 do 1959 roku zatrudniony w Wydziale Historii Partii, następnie Zakładu Historii Partii przy KC PZPR. Został zwolniony z tej funkcji, jak relacjonował: na wniosek Dyrekcji Zakładu Historii Partii z powodu różnicy zdań pomiędzy mną a Dyrekcją odnośnie historii Polski i historii ruchu robotniczego w Polsce w latach 1918-1939. Różnice pomiędzy mną a innymi historykami wystąpiły m.in. w ocenie sytuacji politycznej w Polsce, pozycji ruchu robotniczego i chłopskiego głównie w latach 1918-1923[2]. W 1960 roku obronił pracę magisterską Dzieje jednego strajku (Łódź 1936) w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1965 roku doktoryzował się na podstawie rozprawy Z dziejów Rad Delegatów Robotniczych w Polsce (1918-1919) napisanej pod kierunkiem Stanisława Arnolda. W kwietniu 1968 został usunięty z PZPR, za światopogląd i działalność syna, który został zatrzymany za rozpowszechnianie druków podczas wydarzeń marcowych na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1969 roku był na rencie. Od 1972 roku przebywał na emigracji w Szwecji. W 1974 roku na łamach paryskich „Zeszytów Historycznych”[3] krytycznie odniósł się do kilku problemów funkcjonowania Zakładu Historii Partii i historiografii i partyjnej w dyskusji wywołanej dwuczęściowym artykułem innego historyka, marcowego emigranta Pawła Korca. Na łamach "Zeszytów Historycznych" ogłosił też kilka innych artykułów[4].

Wybrane publikacje

  • Powszechny strajk włókniarzy łódzkich w 1936 roku, Warszawa: "Książka i Wiedza" 1953.
  • Samorząd w Polsce burżuazyjno-obszarniczej w latach 1918-1939, Warszawa: "Książka i Wiedza" 1954.
  • (redakcja) Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, oprac. i wstępem opatrzył Aleksander Litwin, Warszawa: Książka i Wiedza 1955.
  • Dzieje jednego strajku : Łódź 1936, Warszawa: Książka i Wiedza 1957.
  • (redakcja) Rady Delegatów Robotniczych w Polsce (1918-1919) : materiały i dokumenty., t. 2, oprac. Aleksandra Tymieniecka przy współpracy Aleksandra Litwina, Warszawa: Książka i Wiedza 1965.

Przypisy

  1. ↑ Nekrologi warszawskie - baza nekrologów
  2. ↑ Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944-1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 395-396, przyp. 269, ISBN 978-83-235-0318-7
  3. ↑ Aleksander Litwin, Trzy listy do Pawła Korca, "Zeszyty Historyczne" 1974, z. 27, s. 206-214.
  4. ↑ O drugiej Rzeczpospolitej inaczej, "Zeszyty Historyczne" 1973, z. 23, s. 195-198; Prawda o Radach Robotniczych, "Zeszyty Historyczne" 1973, z. 24, s. 52-67; Polemika na marginesie artykułu prof. Wacława Jędrzejewicza w "Niepodległości" pt.: "Front litewsko-białoruski podczas wojny 1920 roku", "Zeszyty Historyczne" 1974, z. 28, s. 235-237; List do Redakcji w związku ze wspomnieniami B. Miedzińskiego (Zeszyty Histor. Nr 33), "Zeszyty Historyczne" 1975, z. 74; Tragiczne dzieje KPP (1935-1938), "Zeszyty Historyczne", 1976, z. 36, s. 215-231; Na marginesie recenzji J. Lewandowskiego z książki Rechowicza pt. "Bolesław Bierut", "Zeszyty Historyczne" 1976, z. 36, s. 206-215; Na marginesie artykułu E. J. Czerniawskiego (Zeszyty Historyczne Nr. 33-ci, "Zeszyty Historyczne" 1976, z. 36

Bibliografia

  • Tomasz Siewierski, Komuniści i historycy. Polski ruch robotniczy w badaniach uczonych w PRL – wybrane aspekty [w:] Partia komunistyczna w Polsce. Struktury - ludzie - dokumentacja, pod red. Dariusza Magiera, Lublin – Radzyń Podlaski 2012, s. 463-479.
  • Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944-1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 395-396.
  • Biogram historyka na portalu Paryskiej Kultury [1]