Aleksander Litwinowicz

Aleksander Litwinowicz

Władysław

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	27 lutego 1879 Petersburg
Data i miejsce śmierci	14 stycznia 1948 Szczecin
Przebieg służby
Lata służby	1914–1939
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Ministerstwo Spraw Wojskowych
Stanowiska	II wiceminister spraw wojskowych-szef Administracji Armii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Odznaczenia

Aleksander Litwinowicz, ps. „Władysław” (ur. 27 lutego 1879 w Petersburgu, zm. 14 stycznia 1948 w Szczecinie) – inżynier mechanik, generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Ukończył gimnazjum filologiczne w Petersburgu w 1897, a następnie Wydział Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej w 1904. Był członkiem Związku Walki Czynnej i od 1910 Związku Strzeleckiego. Od 1 sierpnia 1914 w Legionach Polskich – intendent 1 Kompanii Kadrowej, a następnie w 1 pułku piechoty. Odmówił złożenia przysięgi, po czym działał w Polskiej Organizacji Wojskowej w Galicji. Następnie od października 1916 do sierpnia 1917 służył w Polskim Korpusie Posiłkowym jako zastępca szefa intendentury.

W okresie listopad 1918 – czerwiec 1919 walczył w obronie Lwowa, potem był szefem służby intendentury Dowództwa „Wschód”. 3 czerwca 1919 został przeniesiony do Departamentu Gospodarczego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko pomocnika szefa departamentu^[1]. Od listopada 1919 do lipca 1923 szef Departamentu Intendentury MSWojsk. 20 września 1920 został zatwierdzony w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920 w Korpusie Intendentów^[2].

14 marca 1920 został pierwszym prezesem Wojskowego Klubu Sportowego „Legia”. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów intendentów. Od lipca 1923 pozostawał w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. 1 marca 1924 został przydzielony do Departamentu Intendentury MSWojsk, jako oddziału macierzystego z pozostawieniem w dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych^[3]. 31 marca 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski, na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego awansował go do stopnia generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 7. lokatą w korpusie generałów^[4]. W sierpniu tego roku został szefem Departamentu Przemysłu Wojennego MSWojsk^[5]. W listopadzie 1924 był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów^[6][7]. 15 lipca 1927 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie^[8]. W październiku 1935 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. W styczniu 1936 otrzymał tytuł honorowego obywatela Grodna^[9]. Opuszczając stanowisko dowódcy OK VI podczas uroczystości pożegnalnej generał oznajmił: Wyjeżdżam z gorącą pamięcią o Lwowie i z dalszym nastawieniem na Lwów^[10]. Od 14 lipca 1936^[11][12] do 18 września 1939 był II wiceministrem spraw wojskowych – szefem Administracji Armii.

W 1936 został prezesem zarządu głównego Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich^[13]. W 1937 był protektorem honorowym klubu sportowego LKS Pogoń Lwów^[14]. Był prezesem Koła Lwowian i Przyjaciół Lwowa Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939^[15].

Fotografia z okresu służby w Legionach Polskich podczas I wojny światowej

17 września 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską i został internowany. Do końca wojny przebywał w obozie w Băile Herculane^[16]. W 1946 powrócił do Polski, osiadł w Szczecinie, gdzie pracował jako kierownik Biura Pełnomocnika Rządu ds. Odbudowy Portów^[17][18]. Pochowany na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 2B-7-8)^[19].

Był trzykrotnie żonaty. Pierwszą żoną była nieznana z nazwiska Leonia, z którą się rozwiódł. W 1919 r. ożenił się powtórnie z Gabrielą z Kościów z którą miał jedną córkę. Po przejściu na kalwinizm, rozwiódł się ponownie i ożenił z Olgą Gąssowską.^[20]

Awanse

• porucznik – 9 października 1914
• kapitan – 1 kwietnia 1916
• major – 23 listopada 1918
• podpułkownik – 1 listopada 1919
• pułkownik – 20 września 1920 zatwierdzony ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920 w Korpusie Intendentów, 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów intendentów
• generał brygady – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 7. lokatą w korpusie generałów

Ordery i odznaczenia

Grób Aleksandra Litwinowicza na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie

Dyplom odznaki "Pierwszej Kadrowej" Aleksandra Litwinowicza

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7489^[21]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1928)^[22][23][24]
• Krzyż Niepodległości (9 stycznia 1932)^[25][21]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[26][21]
• Krzyż Walecznych^[21]
• Złoty Krzyż Zasługi (17 marca 1930)^[27]
• Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”^[28][21]
• Order Krzyża Orła II klasy (Estonia, 1935)^[29][30]
• Komandor Order św. Sawy (Jugosławia, 1927)^[31]
• Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 1931)^[32]
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja, 1922)^[33]

Upamiętnienie

28 czerwca 2018 sekretarz stanu Tomasz Zdzikot, działając z upoważnienia ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka, nadał 15 Wojskowemu Oddziałowi Gospodarczemu w Szczecinie imię generała brygady Aleksandra Litwinowicza^[34].

Przypisy

Bibliografia

• Łódź w Ilustracji Nr 39 z 26 września 1937 roku, s. 1 (fotoreportaż z otwarcia Szpitala Okręgowego Nr IV w Łodzi).
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
• Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A–Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
• Ewelina Ziomek. Działalność generała brygady Aleksandra Litwinowicza w okresie sprawowania funkcji II wiceministra spraw wojskowych w latach 1936–1939. „Przegląd Zachodniopomorski”. 2, 2014. Szczecin. ISSN 0552-4245. 
• Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej (pol.). Ministerstwo Obrony Narodowej, 2018.